THY dünyaya bakım satıyor

THY'nin bölgedeki en önemli yolcu uçağı bakım merkezi haline geldiğini belirten Teknikten Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Cemil Kayahan, bu yılki hedeflerinin 50 milyon dolara ulaşmak olduğunu söyledi.

Son yıllarda bakım pazarında inanılmaz bir gelişme yaşanıyor. Uçak imalatçılarının yaptığı hesaplamaya göre beş yıl içinde bakım pazarının yıllık cirosu uçak satışlarını geçecek. Diğer taraftan havacılık otoriteleri bakım denetimlerini giderek daha sıkılaştırıyor. Bakımları eksik olan şirketlerin uçuşları bir çok ülkede durduruluyor. Pazarın büyüklüğü havayollarını ve bakım şirketlerini büyük yatırım yapmaya zorluyor. Avrupa'da başta Lufthansa, Swiss ve Air France olmak üzere bir çok şirket havayolu pazarında olduğu gibi bakımda da ciddi rekabet içinde.

Havayolu sektöründe bölgede önemli bir yere sahip THY'nin aldığı kararlar diğer havayolları tarafından da yakından izleniyor. İstanbul'un Avrupa'ya göre daha yakın olması, bakım-eğitim kolaylıkları nedeniyle bölgedeki havayolları THY'nin kararlarını uyguluyor.

TERCİH THY

Türkiye'deki özel şirketlerin yanı sıra Türki Cumhuriyetler ve Ortadoğulu havayolları bakım hizmetlerinin önemli kısmını THY'den alıyor. THY Bakım Üssü'nün kalitesi ve uygun fiyatı nedeniyle geçmiş zamana kadar Avrupa'yı tercih eden şirketler şimdi rotalarını İstanbul'a çevirdi. Kuşkusuz bu tercihte Türkiye'nin yakınlığı güçlü uçuş bağları da etkili oldu. Verilen bakım hizmetleri ikiye ayrılıyor. Birinci tür, uçakların periyodik olarak adlandırılan belirli uçuş saati sonrasında geldikleri bakım. Periyodik bakımda uçak tipine bağlı olarak A, B, C veya D (bazı tiplerde S) bakımı yapılıyor. Bu bakımın süreleri bir kaç saatten bir kaç haftaya kadar çıkabiliyor. Büyük yani D veya S bakımlarda en küçük parçasına kadar ayrılan uçağın her noktası bir bir elden geçiyor. Uçak yeniden boyanıyor.

THY kendi filosundaki uçaklarla birlikte Azerbaycan Havayolları (2 B727), Air Anatolia (2 adet B737-400, 2 A300), Air Astana (3 B737-700/800), Air Alfa (3 A300), KTHY (2 B727, 2 A310-200, 3 B737-800), İran Air (6 A310-200), Onur Air (3 A300), Pegasus (11 B737-800/400), SunExpress (6 B737-700/800) gibi havayollarının yanı sıra Başbakanlığa ait Bell 430 helikopteri ile Gulfstream GIV uçaklarının da periyodik bakımlarını yapıyor.

Pazardaki payını arttırabilmek için THY kendi filosunda olmayan uçakların da bakım yetkilerini almaya başladı. Türkiye'de özel havayollarının filolarında çok sayıda Airbus A300 tipi uçağın bulunması nedeniyle geçen yıl bu uçak tipi için eğitim çalışmaları tamamlandı. Onur, Anatolia, Alfa Havayolları'nın filosundaki A300 tipi uçaklara büyük bakım hizmeti veriliyor.

HAT BAKIM

İkinci bakım tür ise hat bakım. Uçak havalimanına indikten sonra yolcu uçağa binerken, ikram yüklenirken bir teknisyen uçağın basit kontrollerini gerçekleştiriyor. Küçük arızalar gideriliyor. THY, teknisyeninin bulunduğu yurtiçinde İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Kayseri, Gaziantep, Trabzon, Dalaman gibi noktalarda bu hizmeti yabancı havayollarına da veriyor. THY teknisyenin bulunduğu Stuttgart, Paris, Münih, Alma-Ata, Cidde, Amsterdam, Viyana gibi bazı dış hatlarda da bu hizmet yabancı havayollarına veriliyor. Örneğin Lufthansa, KLM gibi şirketler THY ile anlaşarak Alma-Ata'dan kendi teknisyenlerini çektiler. Bu noktalarda Lufthansa ve KLM uçaklarının hat bakımlarını THY teknisyenleri yapıyor. THY'nin müşterileri arasında Cezayir Havayolları, Kazakistan, Malta, Cathay Pacific, KTHY, Çek, Delta, DHL, Mısır, Fedex, FinAir, İberia, Kırgızistan, KLM, Kuveyt, Lufthansa, Olimpic, Malev, Pegasus, PIA, Ürdün, Sabena, Suriye, Swiss, TNT, Tunus ve Alitalia Havayolları var. Bu havayollarının kulandıkları uçaklar arasında THY filosunda olmayan Boeing 767, 747, MD11, A320 ailesi, MD80 gibi uçaklar da var.

TEKNİK DANIŞMANLIK

Bakımın yanı sıra THY, teknik danışmanlık hizmeti de veriyor. En son Kazakistan'ın özel havayolu Air Astana, kendi bakım merkezinin Avrupalı Havacılık Otoritesi JAA'e uygun yapılandırılması ve JAR145 bakım yetkisi alınması için THY'den danışmanlık alıyor. THY Air Astana'ya kendi kadrosundan Kalite Kontrol Müdürü atadı. Ayrıca THY'den emekli dört teknisyen de Kazakistan'da göreve başladı. Bu havayolu seferlerine 15 Mayıs'ta üç adet B737-700/800 tipi uçakla başlıyor. İran'a satılan A310 uçakları için de bir THY teknisyeni Tahran'da sürekli bulunuyor. THY ayrıca 737-800 alan Yemen ve Umman'a altı ay boyunca danışmanlık hizmeti de verecek. Bu uçakların büyük bakımlarının THY tarafından yapılması için de görüşmeler sürüyor.

THY bölge ülkelerdeki uçakların Türkiye'de bakımlarının yapılması için pazarlama çalışmalarını sürdürüyor. Yunan özel havayolu Aegean Havayolları ile görüşen THY bu şirketin RJ100'lerine bakım hizmeti vermeyi planlıyor. Aegean Havayolları, simulatör uçuşlarını da THY tesislerinde yapıyor. Türkiye'deki özel havayolları ile de görüşen THY, bu şirketlerin tamamını kendi tesislerine çekerek bakım hizmetleri için harcanan paranın Türkiye'de kalmasını amaçlıyor.

İŞTE THY'NİN TEKNİK PATRONU CEMİL KAYAHAN

THY’de 29 Nisan 1970 tarihinde çalışmaya başlayan Yüksek Makina Mühendisi Cemil Kayahan, sırasıyla 16 yıl Motor ve 7.5 yıl Revizyon Atölye Müdürlüğü yaptı. Kayahan, 14 Ağustos 1997'de Yusuf Bolayırlı'nın THY Genel Müdürlüğü'ne atanmasıyla Teknikten Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı oldu.

Personel sayısının 1998'den bu yana aynı kaldığını belirten Kayahan, çalışan sayısını arttırmadan dışarı satılan bakım-yedek parça hizmetinde önemli bir artış yakaladıklarını belirtiyor.

Cemil Kayahan, ayakta kalmanın yolunun dışarıya iş yapmaktan geçtiğini vurguluyor: 'Eskiden personel yabancı uçaklara ekstra iş getirdiği için bakmak istemezdi. Ancak krizle birlikte herşey değişti. Şimdi personel bakım yapacağımız başka uçak yok mu diye soruyor. Artık onlar da ayakta kalabilmenin diğer şirketlere hizmet satabilmekten geçtiğini biliyor. Çünkü büyük havayolları böyle yapıyor.'

THY Teknik'in toplam çalışan sayısı 2257 kişi. Mühendislerin sayısı ise 196. Büyük bakım üssü Türkiye'deki bir çok önemli fabrikadan daha fazla teknik elemana yüksek kalitede iş imkanı sunuyor. Büyük titizlik isteyen uçak bakımı, özel sertifikalara sahip teknisyenler tarafından gerçekleştiriliyor.

Atatürk Havalima-nı'nda iki dev hangarda hizmet veren THY Bakım Üssü, Avrupa Havacılık Birliği JAA onayına sahip. Bir uçakta yapılabile-cek bütün bakımları gerçekleşti-rebilen, yeterli yedek parça stokuna sahip bakım üssü, Boeing ve Airbus gibi büyük uçak imalatçıları-nın da hayranlığını topluyor.


7 adet A310 gidiyor

Türk Hava Yolları filosunda bulunan ve tarifeli uçuşlarda ekonomik ömrünü tamamlamış 7 adet A310-300 uçağını İran'ın özel havayolu şirketi Mahan'a sattı.

Genel Müdür Yusuf Bolayırlı ile İran Mahan Air yetkilileri arasında yapılan imza töreni geçtiğimiz günlerde tamamlandı. İran'da iç hat ve çevre ülkelere yapılacak uçuşlarda kullanılacak uçakların bakımını yine Türk Hava Yolları yapacak. THY daha öncede İran'ın milli havayolu şirketi İran Air'e 6 adet A310-200 modeli uçak satmıştı. İran'a teslim edilen bu uçaklar da bakım için THY Bakım Üssü'ne getiriliyor.

Ambargolar nedeniyle imalatçılardan direkt uçak alımı yapamayan İran böylece THY'nin elinde bulunan tüm A310 uçaklarını satın almış oldu. Türk Hava Yolları filosuna 1986 yılından itibaren girmeye başlayan Airbus 310-200 ve 300 serisi uçakların sayısı kısa sürede 14 olmuştu. Bu uçaklardan biri Kıbrıs Türk Hava Yolları'na satılmıştı.

İLK TESLİM ÜÇ UÇAK

Türk Hava Yolları İranlı Mahan Air ile yaptığı anlaşmaya göre ekstra yakıt depolu ilk üç uçağı hemen teslim edecek. Üç uçak, iki yedek motor ve bir adet APU için toplam 68 milyon dolar alınacak. Diğer 4 adet standart yakıt depolu uçak için ise 76.6 milyon dolar üzerinde anlaşma sağlandı. Toplam satış tutarı 144.6 milyon dolar olacak. Ancak şirket son iki adet A310 alımı konusunda kesin kararını bir süre sonra verecek. THY böylece dünyada bu uçakları en yüksek fiyatla satan şirket oldu. Artık Avrupa'da A310-200 uçakları tarifeli havayolları tarafından kullanılmıyor. 300 serisi uçakların ise sayıları hızla azalıyor. Çok sayıda A310 uçağı kargoya dönüştürülüyor.

Fazla yakıt harcayan bu uçakları İran'ın rahatça tercih etmesinin ana nedeni devletin uçak yakıtından para almaması. Mahan Havayolları da özellikle üç adet ekstra yakıt tankı bulunan A310-300 uçaklarının hemen teslimini istedi. Bundaki amaç, uçulacak ülkeye gidilirken dönüş yakıtı da bedava dolduruluyor ve yakıt başka ülkeden alınmıyor. Aslında havada taşınan her ağırlığın uçağın yakıt maliyetini arttırmasına rağmen, İran'da yakıtın bedava olması bu dezavantajı şirketler açısından avantaj haline dönüştürüyor. Bu tip nedenlerden dolayı THY operasyonlarında sırtına yük getiren uçakları satarken, alıcı olan İranlı şirketler elde ettikleri avantajlar nedeni ile operasyonlarını rahatça yapabiliyorlar.

A310 KALMADI

Mahan Air ile yapılan son satış anlaşmasından sonra THY filosundaki tüm A310 uçakları gitmiş olacak. Filosunda 7 adet uzun menzilli A340 uçağı bulunan THY, pazardaki gelişmelere göre büyük ihtimalle iki motorlu uzun menzilli daha ekonomik olan üç uçak satın alacak.