Yapay zekayı nasıl daha iyi tanıyabiliriz?

Bugün size yapay zekayı öğretmek ve öğrenmek için MIT (Massachusetts Institute of Technology) Medya Laboratuvarında çalışan Doç. Dr. Cynthia Breazeal ve ekibi tarafından hazırlanmış etkinliklerin olduğu bir web sayfasından (aieducation.mit.edu) bahsedeceğim. Bu web sayfası, MIT Open Learning, MIT Media Lab, MIT Stephen A. Schwarzman College of Computing ve J-WEL ortaklığı ile oluşturulmuştur.   

Ekibin hazırladığı etkinlikler okul öncesi öğrencilerinden lise öğrencilerine kadar bir yelpazede çeşitlilikte sunulmaktadır. Hazırlanan etkinlikler hem öğrencilere, hem ailelere hem de eğitimcilere hitap edecek şekilde tasarlandığı için okulların uzaktan gerçekleştiği bu dönemde ailelerin ve eğitimcilerin ihtiyacı olan bir açığı da kapatacak nitelikte bir içerik. Uzun zamandır MIT Medya Laboratuvarı’nın çalışmalarını takip eden birisi olarak kaliteli bir içerik tasarlandığını söyleyebilirim. Programlama dilinin öğretilmesini değiştiren blok kodlama dilinin üretildiği yer de burası. Bir çoğunuzun aşina olduğu Scratch programından bahsediyorum. Bu arada, Scratch ekibi de programın etkili kullanılması için senkron ve asenkron içerikler sunuyorlar. En güzel tarafı içerikleri Türkçe dahil olmak üzere birçok dilde sunuluyor. Yakın zamanda bir kısmına katılabildiğim bu çalışma grubunda Türkiye’den değerli eğitimcilerle bir araya gelme fırsatı da buldum. Ana çalışma grubundaki buluşmalar İngilizce olarak devam etse de küçük grup çalışmaları ülkeler bazında ayrıldığı için istenilen dilde çalışmaya devam etme imkânı bulabiliyorsunuz. Bu açıdan hem bu programı öğrenmek isteyenler hem de öğretmek isteyenler için işin merkezinden dinamik bir ekip ile birlikte çalışma bulabileceğiniz fırsatları değerlendirmenizi öneririm. 

Tekrar yeni üretilen yapay zekâ projesine dönecek olursak, henüz bu içeriğin sadece İngilizce olduğunu belirtmem gerekir. Ekip, ürettikleri içerikleri öğrenciler, eğitimciler ve aileler tarafından kullanılması için açık bir şekilde sunmakta. Bununla birlikte, bu içeriklerin çevrilmesine de müsaade etmekte – çeviri yapanlardan ekibe haber vermelerini istiyorlar sadece. Dolayısıyla, bu yeni içeriğin de yakın bir zamanda farklı dillere çevrileceğini düşünüyorum. Otomatik çeviri sistemlerinin eskisine göre çok daha iyi çeviriler yaptıkları düşünülecek olursa mevcut halinin de çok faydalı olacağına inanıyorum. 

Bu içeriklerdeki ilk hedefin, A-12 seviyesinde bir farkındalık geliştirmek olduğunu söyleyebiliriz. Hesaplamalı düşünme, 21. yüzyıl için kabul edilen yeni okur-yazarlıklardan birisi. Yapay zekâ da önemli FeTeMM becerilerinden birisi olarak küresel anlamda kabul görmekte. Bundan dolayı, bu becerilerin kazandırılması için içerikler tasarlanıp geliştiriliyor. Öğretim materyalleri, proje uygulama rehberleri, ölçme-değerlendirme araçları geliştirilmeye devam eden içerikkler arasında. Projenin bir diğer hedefinin ise, meslek okulu öğrencileri ve yetişkinler olduğu belirtilmiş. Her ne kadar kendi sayfalarında meslek okulu öğrencileri şeklinde ifade edilmiş olsa da genel amaç öğrencilere ve yetişkinlere yeni kariyer imkanları sunmak üzere yapay zekâ öğretilmesi olarak sunulmuştur. Mesleklerin geleceğinin dinamik olduğu düşünüldüğünde her bireyin kendisini yeni becerilerle donatması oldukça önemli hale gelmekte. Yapay zekâ, popüler olmasının ötesinde hayatımızın her alanında çok ciddi uygulamaları hayata geçirdiği için önemli. Bu içerik de bu açıdan düşünüldüğünde değerli bir kaynak. Proje lideri Doç. Dr. Cynthia Breazeal, projelerini şu ifadelerle tanımlıyor: 

“MIT, Seymour Papert ile birlikte yapılandırmacı yaklaşımın doğum yeri ve yapay zekanın beşiğidir. Scratch ve App Inventor gibi son derece başarılı platformlarla çocukların hesaplamalı düşünmeyi öğrenmeleri konusunda devrim yarattık. Şimdi, bu zengin geleneği ve derin uzmanlığı, yapay zekâ okur-yazarı bir toplum yaratmak ve güçlendirmek için kullanıyoruz.” 

Bu içeriklerin hedef kitlesi sadece yapay zekâ alanında uzman olmak isteyen bireyler değil. Hangi alanda uzmanlaşırsanız uzmanlaşın, bu içerikler yapay zekâ konusunda bilgi kazandırmasının ötesinde farklı bakış açıları geliştirmeye de imkân tanıyacaktır. Dolayısıyla, bu içerikleri sadece teknolojik bir yeniliği öğrenmek olarak görmemek gerekiyor. Hangi alanda olursanız olun yapay zekanın nasıl çalıştığını bilmek size hem mesleğinizle ilgili hem de genel kültür anlamında katkı sunacaktır. 

2020 tüm dünya için zor geçen bir yıl oldu. 2020 defterini kapatmak için sayılı günlerimizin kaldığı şu zamanlarda COVID-19 aşılarının onay aldıkları duymak ümit verici. Ancak, uzmanları dinlediğimizde 2021 yaz aylarına kadar temkinli olmaya devam etmemiz gerektiğini düşünecek olursak, hayatımızdaki mesafeleri bir müddet daha devam ettirmemiz gerekecek. 

Sağlıklı ve mutlu bir yıl dilerim.