Yaşamın kökeni uzaydaki tozda mı saklı?
Güncelleme Tarihi:
Bilim dünyası, yaşamın kökenine dair uzun süredir ikiye bölünmüş durumda. Bir grup, yaşamın Dünya’nın ilkel “organik çorbası”ndan -yani amino asitler ve organik moleküllerden oluşan kimyasal karışımdan- kendiliğinden ortaya çıktığını savunuyor. Diğer grup ise yaşamın kökeninin göktaşları veya asteroitler gibi yıldızlararası enkazla gezegenimize taşındığını düşünüyor.
Ancak Monthly Notices of the Royal Astronomical Society dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, yaşamın yapıtaşlarının çok daha küçük bir yolcu grubuyla, yani mikroskobik kozmik toz parçacıklarıyla Dünya’ya ulaşmış olabileceğini öne sürüyor.
Dünya her yıl yaklaşık 10 bin göktaşıyla çarpışırken, buna kıyasla 40 bin ton kadar kozmik toz tarafından bombalanıyor. İngiltere’nin ulusal senkrotron tesisi Diamond Light Source’ta çalışan bilim insanlarına göre bu devasa hacim farkı, yaşamın hammaddelerinin büyük ihtimalle bu toz tanelerine tutunarak geldiğini gösteriyor.
Amino asitler, canlı dokuların temelini oluşturan proteinlerin yapı taşları. Şu anda doğada 500’den fazla amino asit biliniyor; bunlardan 22’si “α-amino asitler” olarak adlandırılan özel bir grubu oluşturuyor ve canlı organizmalardaki genetik kodlamayı sağlıyor. Fakat ilk amino asitlerin nereden geldiği hâlâ gizemini koruyor.
UZAYDA HAYATTA KALAN AMİNO ASİTLER
Araştırmacılar, yaşamın yapıtaşlarının yıldızlararası yolculuğu atlatıp atlatamayacağını anlamak için amino asitleri uzay koşullarına maruz bıraktı. Ekip, evrende bolca bulunan amorf magnezyum silikat tozlarını sentezledi ve bu inorganik yüzeylerin üzerine dört farklı amino asit - alanin, glutamik asit, glisin ve aspartik asit - yerleştirdi.
Daha sonra bu örnekler, erken Güneş Sistemi’ndeki aşırı sıcaklıkları taklit eden koşullar altında kızılötesi spektroskopiyle incelendi. Sonuç çarpıcıydı: sadece glisin ve alanin silikat yüzeyine tutunarak kristal yapı oluşturabildi.
YAŞAMI ŞEKİLLENDİREN “TOZ SEÇİMİ”
Bilim insanları bu sonucu, uzayda bir tür “astromineralojik seçilim mekanizması” olduğu şeklinde yorumluyor. Yani sadece belirli amino asit türleri kozmik tozlara tutunabiliyor ve bu da Dünya’ya ulaşabilecek molekül çeşitliliğini sınırlamış olabilir. Bu seçilim, milyarlarca yıl önce yaşamın ortaya çıkmasını mümkün kılan çok özgül kimyasal koşulları hazırlamış olabilir.
Araştırmaya göre bu amino asitler 3,4 ila 4,4 milyar yıl önce Dünya’ya ulaşmış olabilir. Bu dönem, gezegenin kabuğunun ve okyanuslarının oluştuğu, ilk mikrofosillerin kayıtlara geçtiği zaman aralığına denk geliyor.
Bilim insanları, uzaydan gelen bu organik toz yağmurunun, Dünya’da doğal yollardan oluşabilecek amino asit miktarını tamamlayarak yaşamın fitilini ateşlemiş olabileceğini düşünüyor.