Dijital dünyada güvende misiniz?

Bu konuda Medya Okuryazarlığı Konseyi kurulan Singapur, Get Sherlock ile bireylerin internet ortamındaki tehlikeleri daha iyi anlamalarınıamaçlıyor. Ulusal Bilgi, Medya ve Siber Okuryazarlık kampanyası başlatanülke, kampanya kapsamında sahte haberlerle mücadele ve internetteki tehlikelere karşı halkı bilgilendirerek farkındalık yaratmaya çalışıyor.

Dünyada ve ülkemizde medya okuryazarlığı, dijital okuryazarlık giderek önem kazanırken, bilginin hızı, erişilebilirliği arttıkça, dijital kullanıcıların çevrimiçi davranışlarını doğru yapabilmeleri de giderek zorlaşıyor. Jenerasyon farkı, ilgi alanı gibi konular insanların hızla ilerleyen teknolojik gelişmelere aynı hızda uyum sağlamasını engelleyebiliyor. İnternet ortamında kötü amaçlı pek çok yazılım ve benzeri içerik bulunurken bireylerin kendisini güvende hissetmesi ise giderek zorlaşıyor.

Oysa suçun da artık şekil değiştirdiği günümüz şartlarında dijital ortamı iyi kullanmak herkesin hakim olması gereken bir konu. İnternetteki olasıtehlikeler arasında kimlik bilgilerini hedef alan yazılımlar, yalan haberler, yanlış bilgiler, finansal işlemleri hedef alan sahte yazılımlar, davranışşeklinizi, tercihlerinizi kaydeden programlar, yanıltıcı reklamlar ve çocuklar için zararlı sonu ölüme kadar varabilen içerikler bulunuyor. Bunlar içinbuzdağının görünen kısmı da diyebiliriz.

Bir de görünmeyen kısım var!

Bizim gördüğümüz kısım olan yüzeyin altında bir de “Deep web” olarak tanımlanan ve günlük kullandığımız arama motorlarınca indexlenmeyen bir yapı var. Her ne kadar burası şehir efsanesi olarak karanlık işlerin döndüğüyer gibi lanse edilse de o kısım “Dark web” olarak adlandırılan daha küçük bir bölüm. Ancak var mı var…ve burada çok farklı bilgiler, uygunsuz içerikler yer alıyor mu derseniz, “evet” ne yazık ki yer alıyor. Bu konuda teknik bilgisi olanlar, eminim az bile yazdığımı düşünüyorlardır. 

Her ne kadar bir şekilde deep web kullanıyorsak da biz genel kullanıcılar olarak sadece lüzumlu kısmını kullanıyoruz ve farkında bile değiliz. Özel olarak deep web de dolaşmak isterseniz bunun için farklı yazılımlara ihtiyacınız var. Standart bir kullanıcı olarak muhtemelen bu yolları siz bulup oralara girmeyeceksinizdir. Fakat çocuğunuz bunu yapabilir. Dijital dünya doğan çocuklarımız her ne kadar bizlerden daha iyi bilgisayar kullanıyorlarsa da onların yaşları gereği bizden daha meraklı ve risk alabilen bir yapıya sahip olduklarını unutmamak gerekiyor. Bilinmeyene duyulan merak onları çok farklı yerlere götürebilir.

Ayrıca bir oyunu satın almak yerine crack'li tabir ettiğimiz şifresi kırılmışşeklini indirmeye çalışırken internette olmadık yerlere de ulaşabilirler.Kendisi buralarda dolaşmasa da tıkladığı herhangi bir link aracılığı ile ulaştığı site onun pek çok bilgisini kaydedip ona ulaşabilir. Tüm bunlar hepimiz için geçerli. Bir anda olmadık bir yazılımı indirip pantolonunuza kadar tüm bilgilerinizi çaldırabilirsiniz. Aylardır konuşulan Mavi Balina, Momo vb. pek çok uygunsuz içerik sizi veya çocuğunuzu köşedeki bakkala sorarak bulmuyor. Bunlar sadece çok fazla göze çarpanlar. Bu arada belirtmekte fayda var tehlikeler sadece bu iki içerikle sınırlı değil. MaviBalina ve Momo gibi daha pek çok zararlı içerik var.

Standart bir kullanıcı için bilmediğiniz yerlerde fazla gezinmemek, lisanslıürün kullanmak ve bir antivirüs programı kullanmak işe yarar. Fakat her zaman yeterli olmaz. Bu sebeple dijital için “benim ilgim ve bilgim yok”diyerek geçiştirmemekte fayda var. Konunun teknik olarak mantığınıöğrenmediğimiz sürece tehlikelere açık yaşayacağımızı hatırlayarak bu konularda daha fazla bilgi sahibi olmalıyız. Teknoloji, dolayısıyla dijital dünya her geçen gün değişirken, gelişmeleri takip ederek bilgilerimizi tazelemek bizleri her zaman daha iyi bir noktaya taşır. Dijital dünyada bizi tehlikelerden ilk önce bilgimiz korur.

Serap TORUN
twitter.com/seraptorun73