Zaimağa Konağı: bakanlar kurulunun Ankara dışında ilk kez toplandığı yer

Eşsiz tarih ve kültür mirasına sahip olan Sivrihisar, Eskişehir’ in en büyük ilçesi olmasının yanında, pek çok Selçuklu ve Osmanlı eserlerini de barındıran önemli bir yerleşim yeri. İlçe, Kurtuluş Savaşı’nda düşman istilasına uğramış, önemli olaylara tanıklık etmiş.

Bu tanıklıklar arasında hiç şüphesiz en önemlisi Sakarya Meydan Muharebesi sonrası İtilaf Devletlerinden gelen ateşkes teklifini görüşüp son şeklini vermek için 24 Mart 1922 Cuma günü Başkomutan Gazi Mustafa Kemal ve Ankara Hükümeti Bakanlarının Sivrihisar’a gelmeleri. Kuvayı Milliye’nin kurduğu Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ve Bakanlar Kurulunun Kurtuluş Savaşı sırasında ve en kritik bir dönemde Ankara dışında ilk kez toplandığı ve önemli kararlar aldığı bir toplantı Svrihisar'da yapılmıştı. Bu önemli toplantı ise Sivrihisar’ın önemli konaklarından Zaimağa Konağı’nda gerçekleşmişti.

Başkomutan Mustafa Kemal’in davet ettiği Sovyet Rusya Büyükelçisi Aralov Zonaryev ve Azerbaycan Büyükelçisi İbrahim Abilov da 8 Mart 1922 günü Sivrihisar’a gelmiş, Mustafa Kemal Paşa, İsmet Paşa, askeri ve sivil zevat Zaimağa Konağında ağırladıkları misafirlerle sabaha kadar gündemdeki konuları görüşmüşlerdi. Bakanlar Kurulu’nun 29 Mart günü 1. Ordu Karargahına hareket ettikleri de kayıtlarda mevcut. Zaimağa Konağında alınan kararlar Ankara’ya gönderilmiş, Bakanlar Kurulu ateşkesi Anadolu’nun hemen boşaltılması şartı ile kabul etmişti.

Zaimoğlu ailesinin Orta Asya’dan Malatya Darende’ye gelen Selçuklu soyundan olduğu, Irak’ın fethinden sonra Kerkük bölgesine yerleştiği, buradan ayrılarak Kerkük bölgesinde Zeamet sahibi yapıldığı zeamet sahibinin Kara Zaim olduğu bilinmekte. Yüzyıllar boyunca, Sivrihisarın köklü ailelerinden olan Zaimoğlu ailesinin ilçedeki konaklarından bir olan Zaimoğlu Konağı Geniş bir bahçe içinde yer alıyor, iki katlı olarak inşa edilmiş.

Ayrıca altta yarım kat yüksekliğinde bir bodrumu mevcut. Zaimoğlu adıyla anılan Ali Zaimoğlu tarafından inşa ettirilen yapının, usta adı bilinmemekte, ancak ahşap işlerinin Hafız Ahmed Elmas’ın eseri olduğu söylenmekte.

Yapının dışta en belirgin süslemesini üst kat cephelerinde tuğlaların çeşitli şekillerde istiflenmesi ile biçimlenen bezemeler oluşturmakta. Çıkmalar, bunları ve saçakları taşıyan profilli ahşap konsollar, demir pencere şebekeleri, açıkta bırakılan ahşap hatıllar ve çatkılar yapının sokak cephesinde hareketli ve simetriğe yakın bir dekorasyon sağlamakta. Düz tahta kaplamalı saçaklar ve çift kanatlı ahşap
dış kapılar ise sade.

Konak, dıştaki yalın görünüşüne rağmen içte zengin bir süsleme programına sahip. İç mekanlardaki süslemeler; oda kapıları, dolaplar, yüklükler, tavanlar, alçı raflar ve sedirlerde görülmekte. Bezemeyi oluşturan motiflerin tümü geometrik ve bitkisel karakterli. Ahşap süslemelerde oyma, geçme ve yüzeyler üzerine çakılan çıtalarla bezeme kompozisyonları meydana getirilmiş.