Gizli Vadi’nin saklı lezzetleri

Geçen hafta bir kısmını anlattığım Venezuela seyahatinin ardından bir sonraki durağımız olan Peru’ya doğru yola çıktık. Panama üzerinden aktarmalı uçarak toplam 10 saat süren yolculuğun ardından gece yarısı Lima’ya vardık. Peru’ya girişte vize yok fakat çevrimiçi doldurmanız gereken bir formun çıktısıyla en geç 72 saat öncesinde yapılmış bir PCR testinizin olması gerekiyor. Ve bir de siperlikli bir maskeniz. Bizim yoktu, cezalı gibi yarım saat bekledik...

Bavulları aldığımız an dünya tatlısı polis köpeği Luna bir anda valizime yapıştı. Yok, ayırmak mümkün değil. Luna, ben ve güvenlik görevlisi tıpış tıpış özel bir bölüme geçtik. İlk önce Chuao’da ağaçtan bizzat koparıp çantama attığım iki kakao meyvesini, sonra iki kilogramlık kakao tanelerini alıp tutanak tuttular. Kakaoların bari birazını alsaydım desem de nafile...

4.500 METREYE ÇIKINCA...

Ülkenin biyoçeşitliliğini korumak üzere tohum olabilecek hiçbir bitkiyi sınırdan içeri sokmuyorlar. 55 çeşit mısır, 4.200 çeşit patates ve yenilebilir kök sebzeleriyle sonsuz gurur duyan bir ülke burası.

Siperlik alırken tezgâhtar kız Cusco’ya gittiğimizi duyunca “Bu doğal otlardan yapılmış tableti mutlaka kullanmalısınız” diyerek elimize bir kutu sıkıştırdı. Çok yüksek rakıma çıktığımız için uçuş öncesi ve sonrasındaki iki gün boyunca kullanacağımız coka içeren bu doğal tablet, olası rahatsızlıklarımızı önlemek içindi. 80 dakika sürdü uçuş. Cusco’nun rakımı 3.400... İndikten kısa bir süre sonra bende nefes darlığı, ekiptekilerde baş ağrısı başladı. Gizli Vadi’ye doğru bir ara 4.500 metre rakıma çıktık. Nefes darlığı ve baş ağrısı da gittikçe artıyordu.

Sekiz saatlik araba yolculuğu sonrası kakao plantasyonları arasındaki kalacağımız yere vardık. Seyahatin ilk gecesinde çekim yapacağımız ailenin evinin üst katını kiralamıştık. Balkonunda kapı olmayan, içi rutubet kokan ve tavanı sineklerle kaplı bu yer, şimdiye kadar kaldıklarım arasında beni en zorlayanlardan biriydi. Bize eşlik eden ünlü Central Restoran’ın çikolata şefi Nilver, kolaylık olsun diye burayı tercih etmişti.

Ertesi gün erkenden Peru’ya özgü chuncho cinsi kakaoları dik yamaçlarından toplayıp işledik. Ardından yüksek rakımda yetişen, orta gövdeli, canlı asiditeli kahveleri keşfetmek üzere Urubamba Nehri kıyısındaki Gizli Vadi’nin derinliklerine doğru yol aldık. Bir zamanlar İnkaların yaşadığı ve İnka İmparatorluğu’nun gıda tedarikçisi konumundaki Gizli Vadi’de yerel halkın yaşadığı birkaç tipik And köyü var bugün. Machu Picchu’dan sonra ülkede en çok turist alan yer. Virgilio Martinez gibi ülkenin yenilikçi mutfağının dünyadaki temsilcileri, yüzlerini atalarının gıda tedarikçisi olarak kullandığı bu bereketli topraklara çevirmişler. Virgilio, eşi ve kız kardeşiyle kurduğu sivil toplum kuruluşu Mater aracılığıyla onlara arazi temin ediyor, sonra da ürünlerini hem Lima hem de vadide birkaç yıl önce açtıkları MIL adlı restoranda kullanıyor.

Peru, dünyanın en büyük organik kahve (üstte) üreticilerinden. Kadın kahve çiftçilerini desteklemek için uyguladıkları Café Femenino programını dünyaya yaymaya çalışıyorlar.

ADİL ÜRETİMİ ÖNEMSİYORLAR

Gelelim Peru kahvesine... Dünyanın en büyük organik ve Rainforest Alliance sertifikalı kahve üreticilerinden. Rainforest Alliance, biyolojik çeşitliliği korumak ve tüketici davranışını değiştirerek sürdürülebilir geçim kaynağı sağlamak için çalışan bir STK. Kahve tarlaları büyük üreticiler yerine, çiftçi ailelerin hâkimiyetinde. Bu ailelerin kahvelerini çok daha iyi fiyatlara satabilmeleri için kurulmuş yerel kooperatifler var. Bu sayede çiftçiler,  iyi bir yaşam ve adil bir ücret talep edebiliyorlar. Ayrıca kadın kahve çiftçilerini destekleyen Café Femenino programını tüm dünyaya yaymak üzereler. Görünen o ki kinoada yakaladıkları tanıtım başarısını kahvede de yakalayacaklar...

MACHU PİCCHU’DA SADECE LAMALAR ‘İNSAN CANLISI’

Pek çok insanın Peru’yu ziyaret etme sebebi Machu Picchu. İnka medeniyetinin mimari, mühendislik ve tarım konusundaki üstün becerileri ziyaretçileri hayran bırakıyor. Pandemi sebebiyle çok kalabalık değil. Cusco veya Ollantaytambo’dan kalkan trenlerden birine bilet almanız gerek. Biz bir gün önce bilet bulabildik. Ollantaytambo’dan 1.5 saatlik bir tren yolculuğu sonrası antik alanın altındaki kasabaya varıyorsunuz. Kasabadaki gişelerden de Machu Picchu’ya çıkan otobüslere ve antik alana giriş biletleri satın almak gerekiyor. Tüm bunlar kişi başı 130 dolar. Tek can sıkan, birkaç saniyeliğine çıkardığınız maske için onlarca görevlinin size bağırması. Neyse ki etrafta dolaşan dünya tatlısı, insan canlısı lamalar var...