'Kelle avcılarının' arasında çılgın bir Türk... Öyle şeyler yaşadı ki, çok şaşıracaksınız...

Omo Vadisi’nde artık yok olma eşiğine gelmiş kabileleri de gezdi, kelle avcıları olarak bilinen insanların hayatlarına da tanık oldu. İşte detaylar...

Klasik Avrupa ya da Asya gezilerinden ziyade sizi kabilelerin yaşam tarzlarını araştırmaya iten nedir?
- Tarih, arkeoloji ve bu tip kabilelerin yaşam tarzlarına meraklı biriyim, çok seviyorum. Ayrıca bu bölgeler fotoğraf açısından çok zengin. Bunların dışında artık kabilelerin kültürleri yok oluyor. Halbuki bu insanlar mutlu mesut yaşıyor ama biz onları kendimize benzetmeye çalışıyoruz.

Kültürleri yok oluyor derken, ne gibi kötülük yapıyor olabiliriz ki...
- Örneğin bazı kabileler çıplak ya da yarı çıplak geziyorlar ve utanmaları için de hiçbir neden yok. Çünkü yaşam tarzları öyle. Dışarıdan bir takım başka insanlar geliyor ve “Ayıp!” diyor. Ne ayıbı? Onlar bunun ayıp olduğunu bilmiyorlar ki...

Ona zorla ayıbı, giyinmeyi öğretiyor. Papua’da bir kabileyi gezerken, rehberimiz Hristiyandı ve hepsine ilahi söyletmeye çalışıyordu.

Gerçekten mi?
- Öyle... Burada insanların en büyük mutluluğu neydi biliyor musun? Kabiledeki yaşlı bir birey beni kolumdan tutarak palmiye ağacına götürdü. Kol büyüklüğünde kırmızı bir çiçek gösterdi. Onu gördüğü için nasıl mutlu anlatamam...

Rehberime “Bu çiçek çok nadir görülen bir şey mi?” diye sordum. “Hayır” dedi. Düşünebiliyor musunuz, çiçekle mutlu olan bu insanları, biz şimdi kendimize benzetmeye çalışıyoruz.

Hangi bölgedeki kabileler sizde daha çok iz bıraktı?
- Etiyopya’da Omo Vadisi dünyadaki insan yapısı anlamında en enterasan yer. Burada Mursi, Arbero, Hamer, Karo, Benna, Ari, Bume, Surma, Afar (Danakil), Dorze, Kanso, Kwegu, Tsemey, Bodi, Dassanech ve Turkana kabileleri var. Hepsine gidemedim ama Mursi ve Hamer kabileleri gezimi unutamıyorum.

Neler yaşadınız orada?
- Hamer Kabilesi, bir yağı kırmızı toprakla karıştırıp saçlarını ve vücutlarını boyuyor. Çok sert bir kabile. Mursi kabilesi ağızlarına tabak takıyor ve çalılardan yapılmış kulübeleri var. Sürünerek bu kulübenin içine girdim.

İnce bir postu yatak olarak kullanıyorlar ve bidonlarda su stokluyorlar. Hepsinin kadın erkek fark etmeksizin sırtlarında silah var. İç savaştan kalan silahlar hâlâ duruyor. Hükümetten belli paralar karşılığında mermi satın alıyorlar.

Bu kültürleri öğrenmek güzel ama tehlikeli değil mi, korkmadınız mı?
- Beş-altı yıl önce ilk gittiğimde çok korktum. Yanımızda silahlı bir koruma vardı ama o korumada göstermelik. Yine de onları durdurabiliyor. Çok sert davranıyorlardı.

Para da hayatlarına girince, seni gezdiren rehber senden para alıyor ve kabilelere dağıtıyor. İkinci gidişimde büyük bir kurnazlık yaptım. Eminönü'ne gidip, imitasyon bilezikler, kolyeler, yüzükler aldım.

Neredeyse bir çuval takıyla yola çıktım. Bu takıları hediye edince size büyük ilgi gösteriyorlar ve rahatça fotoğraflarını çekiyorsunuz.

Fotoğrafa olan bu merak ne zaman başladı?
- Yeni sayılır. Yanımda çalışan bir usta vardı ve kuş fotoğrafçısıydı. Bana bir gün “Neden fotoğraf çekmiyorsun?” diye sordu.

Hiç fotoğrafa meraklı biri değildim. Birlikte İFSAK’ta kursa gittik. Çok zor geldi. Sonra başka bir arkadaşımla Büyükçekmece’de ‘BUFOD’ diye bir fotoğraf derneği var, oraya adım attım ve sonrasında fotoğraf hayatımda önemli bir heyecan oldu.

Sizi en çok hangi kabile etkiledi?
- Mymmar sınırına yakın Longwa bölgesinde Konyak kabilesi var. Bu kabile düşman oldukları kabilelerden yakaladıklarının kafasını kesiyor. Özetle kelle avcıları...

Hâlâ devam ediyor mu?
- Yok, yasaklanmış. Artık Hristiyanlaştırılmışlar ama yaşlılar kabul etmiyorlar. Zamanında sırtlarında bir tane çanta var, kestikleri kafayı çantaya atıp, köye getiriyorlar. Kafayı kesen “Ben bunu öldürdüm” diye kulübesinin önüne bir kazığa koyuyor.

Her köyün bir kralı var. Ayrıca her köyün muhtar gibi sorumlusu bu işlemi kayda alıyor. Sonra bu savaşçıya dövme yapılıyor.

Ne kadar dövmesi varsa o kadar çok düşman öldürmüş oluyor. Dövme yoksa hayırlı bir iş yapmamışsın hiç adam öldürmemişsin demek.

Kaç gün sürüyor geziler?
Ortalama bir seyahatim 10-12 gün sürüyor.

Gittiğiniz bölgeler çok az bilenen yerler olunca konaklamayı nasıl yapıyorsunuz, otel oluyor mu oralarda?
- Otel yok... Örneğin Siberud’da bir şifacının izini sürüyorduk. Evine konuk olduk. Akşam oldu artık uyuyacağız. “Tamam yatın” dedi. Yatacağız nerede? Yatacak hiçbir yer yok. Ne kapı var ne de pencere... Evin dışında yere tahta koymuş “Burada yatacaksın” dedi.

Tuvalet zaten yok. Ormana gidiyoruz. El yüz yıkama, duş ihtiyacı dereden yapılıyor. Hemen hemen her seyahatimde böyle şeylerle karşılıyorum. Yapacak bir şey yok. Bunları bilerek yola çıkıyorum.

İnsanlar sizce neden buraları görmeli?
- Omo Vadisi’nde şimdi baraj yapımı projesi var. Bu baraj yapılınca o bölgenin bir bölümü sular altında kalacak. Oradaki kabileleri başka bir bölgeye taşıyacaklar. Şehir ya da kasaba... Ne oldu? Bitti kültür. Sonra buraya gidenler kabilelerle ilgili küçük şov izleyip geri dönerler. Özellikle gençler paranızı biriktirin ve hayat eskisi gibi tamamen düzene girdiğinde yola koyulun çok şey katacak size bu geziler.

Bu kabileleri görmek sizde ne gibi duygular uyandırdı?
Hayata bakış açım değişti. Birçok şeyden vazgeçtim. Artık eskisi gibi alış-veriş yapmıyorum. Üzerimdeki gömleğim, abartmıyorum, 10 yıllık.