Girit’te Minos Uygarlığı'nın peşinde (Yunanistan turu)

Arkeolojiden anladığım hiç söylenemez. Hep mesafeli bir ilişkimiz olmuştur. Girit beni arkeolojiye yaklaştırmayı başardı. Neden mi? Minos Uygarlığı ile tanıştım da ondan…Zeynep GÜLDER

Geçmişi M.Ö. 3000’lere dayanan bu uygarlık bronz çağında Avrupa’nın en gelişmiş uygarlığıymış. Onlardan geriye kalan Knossos Sarayı'nı gezerken anladım ki arkeoloji aslında insanı anlatıyor

Bunda, burayı keşfeden Sir Arthur John Evans’ın da büyük payı var elbette. Cesur bir davranışla, Minoslardan kalan yıkık haldeki bu sarayı biraz da hayalgücünü kullanarak aslına uygun şekilde restore etmiş.

Her ne kadar bu nedenle günümüz arkeologlarınca eleştirilse de, bana kalırsa harika bir iş yapmış… Bu sayede bizden binlerce yıl önce yaşamış bu uygarlığın hayatı bir nebze de olsa gözümüzde canlanabiliyor.

Knossos Sarayı'nı gezerken Minos’luların gayet aktif, ticaret ve sanatla içiçe bir hayatları olduğunu anlıyor insan. Tuvalette sifon sistemini ilk geliştirenin de Minoslular olduğunu söylesem ne kadar sofistike olduklarını anlatabilmiş olurum sanırım.

Knossos Sarayı’nı, mümkünse diğer kalıntılar Festos ve Gortis’i de gezip arkasından bu gezileri Kandiye’deki (Iraklion) Arkeoloji Müzesiyle taçlandırmalı. Bu müzede kazılarda bulunan eserler sergileniyor.

Bu eserlere bakarken sanatın ta o yıllardan beri insanla içiçe olduğunu göreceksiniz. Kadınların avcı, güçlü ve bağımsız figürler olduğunu da…

Buradaki resimlerde, heykellerdeki zerafete şaşıracak, yalınlıkla estetik zevkinin nasıl içiçe geçtiğine tanık olacaksınız. Daha da öteye gideyim, belki onları evinizde, duvarlarınızda düşleyeceksiniz… Ben öyle yaptım… Evet, duvarımı M.Ö. 1400’lerde yapılmış bir resmin reprodüksiyonu süslüyor artık… Adı “Paris’li Kadın”.

Sir Arthur John Evans, resimdeki kadının adeta ruj sürülmüşçesine kırmızı dudaklarına, kocaman simsiyah gözlerine ve edasına bakıp, o yılların hareketli şehrine de gönderme yaparak Paris’li Kadın adını vermiş bu resme…

Minos Uygarlığı M.Ö. 1450’de esrarengiz bir şekilde ortadan kalkmış. Sebep belki tsunami, belki deprem belki de Miken uygarlığı… Hüzün kaplıyor içimi.

Keşke bir zaman makinesi olsa da atlayıp gitsem o zamanlara. Yok yatıya değil canım, bir şaraplarını içmeye… Girit’te hava kararıyor, sokaklar hareketleniyor, yemek öncesi bir çipuro (sek içilen boğma rakı) zamanı…