El değmemiş ‘miras’ Sıpadan Adası

Sıpadan, dünyanın üçüncü büyük adası Borneo’ya bağlı Malezya’nın iki büyük eyaletinden ‘Sabah’ sınırları içinde yer alıyor. Su üstünde 12 dönüm alanı bulunan minik bir ada. Tropik bir coğrafya. Sualtı masalları aratmıyor. Doğasına neredeyse hiç dokunulmamış mistik bir yer arıyorsanız ‘Sıpadan’a sizin için doğru adres olabilir... Hürriyet Seyahat’in sualtı uzmanı Tahsin Ceylan kamerası ‘Poyraz’ ile bu eşsiz denizleri fotoğrafladı ve izlenimlerini yazdı.

Her güzelliğin bir bedeli var. Sıpadan’a ulaşım da bu bedellerden biri... Önce İstanbul-Kuala Lumpur arası 11 saatlik bir uçuş... Ardından Borneo Adası’ndaki Tawau’ya dört saat yeni bir uçuş... Sonra iki saat karayolu ve ve bir saat sürat teknesiyle Semporna... Karşımızda bir cennet... Konaklayacağımız Kapalai’deyiz.

Yüzde 75’i Endonezya, yüzde 25’i ise Malezya toprağı olan Borneo Adası’nın kuzey-doğu eksenindeki Celebes Denizi’nde yer alan Sıpadan, bir dönem mülkiyeti nedeniyle Endonezya ve Malezya arasında anlaşmazlık konusuydu. İtilaf, Birleşmiş Milletler tarafından adanın yerleşimden arındırılmasıyla ile çözüldü. Sonrasında uluslararası mahkemeler, adanın Malezya toprağı olduğuna karar verdi. Malezya Hükümeti ise bir türlü paylaşılamayan adayı 30 Aralık 2004’te UNESCO Dünya Mirası’na bıraktı. Bu tarihten sonra ada sadece dalış turizmine açık kaldı ve dalıcı sayısı günlük 100 kişiyle sınırlandırıldı. Bu nedenle dalışa başlamak için en az bir gün önce izin almak gerekiyor.

İnsanoğluna armağanDalışa sabah 05.30’da başlıyoruz... Sabah kahvaltısı için beslenmeye çıkan deniz canlılarının arasındayız. Suüstünün florası ve sualtı fauna-flora zenginliğiyle burası insanlığa sunulmuş bir armağan... Adanın Borneo’ya bakan yönünde 1200, Okyanus’a bakan yönünde ise 650 metre derinlik var. Ada’nın su üstündeki kısmı yürüyerek 30 dakikada dolaşılabiliyor. Karasal alan tamamen yağmur ormanından oluşuyor. Sayısız kuş türleri ve iki metrelik kertenkeleler dahil olmak üzere birçok canlıyı barındırıyor.

3200 balık türü varAdada dalışlar yapan Jaques Cousteau, burayı “doğanın bir sanat eseri” olduğunu söylüyor. Burası aynı zamanda yüzyıllardır yumurta bırakmak için uzak mesafeler kat ederek doğdukları yere gelen deniz kaplumbağalarıyla da ünlü. Gece karaya çıkıp yüzlerce yumurtasını kuma gömen kaplumbağa popülasyonun çokluğunu dalışlarınızda hemen fark edebiliyorsunuz. On yıl önce de burada dalış yapmıştım. O güne göre, yeşil deniz kaplumbağa popülasyonu bu kez artmış, şahin gagalı türse azalmış. Böylesine göz kamaştırıcı bir sualtı zenginliğini başka bir yerde görebilmek mümkün değil. Bu bölgede deniz suyu sıcaklığı genelde 30 dereceden fazla, kışın ise en az 20 derece oluyor. Dalışlarımızı daha çok teknelerle yaptık. Resif köpekbalığı, akya, barakuda, yarasa balığı, deniz kaplumbağaları ve kambur kafalı papağan balıkları kadrajıma sıkça giren canlılardan bazıları. Adada 3200 tür balık, çok sayıda omurgasız ve alg yaşıyor.

Küresel ısınmanın neden olabileceği en riskli bölgelerin başında yer alan mercan adalarının geleceği tam bir muamma. Buna neden olan da kuşkusuz insanoğlu... Burası tam bir ‘Dünya Mirası’... Tropik iklimde olup, sualtı yaşamına ve doğasına en az dokunulmuş mistik bir yer arıyorsanız Sıpadan’a mutlaka gitmelisiniz. Hayat ne kadar süre nefes alabildiğinizle değil, nefessiz kaldığınız anlarla hatırlanır...

Kaplumbağa cennetiSıpadan’da dalış yaptığınızda anda deniz kaplumbağalarının çokluğu dikkatinizi çekecek. Burası aynı zamanda yüzyıllardır yumurta bırakmak için uzak mesafeler kat ederek doğdukları yere gelen deniz kaplumbağalarıyla da ünlü.

1 metre 300 yılda oluşuyor Mercan kayalıkları tek başına çok önemli olsa da, mangrov, deniz çayırları, yosunlar, çamur, kum ve taş yığınları da mercanlarla karşılıklı etkişelim halinde olan önemli habitatları oluşturuyor. Bir mercanın yukarıya doğru bir metre büyümesinin 300 yıl aldığı tahmin ediliyor.