Dünyayı şaşkına çeviren doğa olayları... Özellikle 'yalancı güneş' korkuttu

İşte mevsim normallerinin dışında yaşanan, tüm dünyada büyük ses getiren doğa üstü olaylar…

Karayipler ve ABD'nin bazı kısımları, 2020 yılının haziran ayında, Afrika çölünden Atlantik Okyanusu üzerinden geçerken muazzam bir Sahra tozu bulutuyla örtüldü. Burada, Küba'nın Havana kentinde, gün doğumunda dalgalanan fırtına sırasında tozla kaplanmış bir deniz feneri görüntülere yansıdı. Oldukça yoğunlaşan hava kabarcığına "Godzilla" ya da "Gorilla" toz bulutu adı verildi. Ayrıca bu toz fırtınası yarım yüzyılda görülen en büyük ve en yoğun fırtına olarak hafızalara kazındı.

NASA Dünya Gözlemevi'ne göre, dünyanın en soğuk yeri geçtiğimiz yıllarda benzeri görülmemiş yüksek sıcaklıklar yaşadı. Hatta bir günde Los Angeles, Kaliforniya ile aynı sıcaklığa ulaştı. Bilim insanları ilk kez 20 derecenin üzerinde bir sıcaklık kaydetti. En yüksek sıcaklıksa Seymour Adası'nda ölçülmüştü. Sıcak hava, buzullarda erimeye neden oldu.

Hindistan'ın yıllık muson sezonu, Haziran 2020'de ölümcül yıldırım çarpmaları ve sağanak yağmurla dramatik bir şekilde başladı. Hava, kuzey ve doğu Hindistan'da en az 107 kişiyi öldürdü. Bihar yetkilileri, bunun, devletin son yıllarda kaydettiği en ölümcül doğa olaylarından biri olduğunu söylediler.

Kuzey Kutbu, bu yıl Kuzey Kutup Dairesi'ndeki birçok yerde uzun süreli bir sıcak hava dalgasına şahit oldu. Endişelendiren yüksek sıcaklıklar, Sibirya'da şiddetli orman yangınlarına neden oldu. AB'nin Kopernik İklim Değişikliği Servisi'ne (C3S) göre, yüzey sıcaklıkları anormal derecede yüksekti: Mayıs ayında kuzeybatı Sibirya'da ortalamanın 10 derece üzerindeydi. Kavurucu sıcaklıklar 2020’de, tüm dünyada hissedildi.

2020 kışında benzeri görülmemiş yüksek sıcaklıklar yaşayan dünyanın bir başka soğuk bölgesi Norveç'ti. Ülkenin en sıcak ocak ayını yaşadığı söylenen, Norveç'in batısındaki Sunndalsora köyünde sıcaklıklar 19 dereceye ulaştı. Bu durum, Foehn rüzgarlarının sonucuydu.

2020 yazında ayrıca Norveç anakarası ile Kuzey Kutbu arasında bulunan Norveç Svalbard takımadalarında rekor düzeyde yüksek sıcaklıklar görüldü. Adalar genellikle yılın bu zamanında yaklaşık 7 derece sıcaklıkta olurdu, ancak 25 Temmuz'da 21,7 dereceye kadar ulaştı.

Eylül 2020'de, Yunanistan’da yaşanan Akdeniz kasırgası sokakları sular altında bıraktı, elektrik hatlarını düşürdü ve üzücü bir şekilde ölümlerle sonuçlandı. Atina'nın kuzeyindeki Karditsa şehri bu olaydan en kötü etkilenen bölgelerden biriydi. Saate 120 km’ye kadar uzanan rüzgarlar şehrin büyük bir kısmı su altında bıraktı.

Haziran 2019'da Avustralya’daki dondurucu kış koşulları doğu eyaletlerinin bazı yerlerinde kar yağışına neden oldu. Bu, son yıllarda Avustralya'yı vuran en soğuk hava dalgalarından biriydi.

On yılda bir yaşanan şiddetli fırtına, Mayıs 2020'de Batı Avustralya eyaletini vurdu. Olağandışı hava koşulları, eski tropikal Kasırga Mangga'nın Avustralya'nın batı kıyısındaki soğuk cepheyle çatışmasının sonucuydu. Sert rüzgarlar toz bulutlarına sebep oldu, sağanak yağmur getirdi ve büyük dalgaların kıyı şeridini ezmesine neden oldu. Aynı zamanda elektrik hatlarını da yerinden oynattı.

Kayak severler, 2019'da Kaliforniya'nın Sierra Nevada'sında ilkbaharda görülen kar yağışı ile uzun bir kayak sezonunun tadını çıkardı. Kayakçılar, temmuz ayının sonlarına kadar kayak yaptılar.

Mevsim dışı artan sıcaklıklar ve kuraklık, Batı Yorkshire'ı Şubat 2019'da şiddetli bir cehenneme dönüştürdü. Bu, Birleşik Krallık'ın kışın kaydedilen en yüksek sıcaklığıydı. Londra'nın güneybatısındaki Kew Gardens'ta sıcaklık 21,2 dereceye ulaştı.

Bu yıl Tokyo'da karla kaplı kiraz çiçeğinin nadir ama güzel manzarası insanları karşıladı. Başkent, kıyı açıklarındaki düşük basınç nedeniyle mart ayı sonuna doğru alışılmadık derecede geç ve önemli miktarda kar yağışı yaşadı. 14 Mart’ta başlayan kiraz çiçeği mevsimi Japonya'nın başkentinde görülen en erken dönem olarak kayıtlara geçti.

2019’da sıcak bir yaz gününde, kalabalık bir şehir olan Guadalajara'da 1,5 metreden fazla buzun altına gömülmüş bir dolu fırtınası görüldü. Araçlar su altında kaldı, yüzlerce ev ve fabrikalar hasara uğradı ve ağaçlar şiddetli dolu nedeniyle yıkıldı.

Olağandışı şiddetli sağanak yağışlar, Mayıs ve Haziran 2019’da Paraguay Nehri’nin taşmasına, en az 16 kişinin ölümüne ve on binlerce kişinin evlerinden çıkmasına neden oldu. Nehrin su seviyesi normalde 4 metre civarındayken, bu felaketle birlikte 6,75 metreye ulaşmıştı.

Geceleri hava soğusa da Sahra Çölü'nde kar çok nadir görülür. Ocak 2018'deki de 40 yılda yağan dördüncü kardı. Bu sıra dışı hava durumu, Cezayir kasabası Ain Sefra yakınlarında meydana geldi ve bölgenin ünlü çöl kumullarının beyaz kar tabakasıyla kaplı olduğu görüldü.

Venedik için su taşkınları alışıldık bir durum olsa da Haziran 2020’de St.Mark meydanındaki gelgitlerde su seviyesi rekor seviyeye ulaştı. Bu doğa üstü olay, Kuzey İtalya'ya şiddetli rüzgarlar ve Atlantik'teki fırtına ile birleşen gelgitlerden kaynaklanıyordu.

‘Doğu'daki Canavar’ lakaplı 2018'in ilk aylarında şiddetli bir kar fırtınası, sıcaklıkların düşmesine neden oldu ve Avrupa'da kar ve buzlu koşulları beraberinde getirdi. Özellikle ılıman yağışlı kışlara ve kavurucu yazlara alışkın olan Roma ve güney İtalya'nın Napoli kentindeki yerliler, Sibirya havasının patlaması yarım yüzyıldaki en büyük kar yağışını getirirken kıtanın geri kalanıyla birlikte titredi. Kar o kadar yoğundu ki şehrin sokaklarını ve plajlarını kapladı, ayrıca yakınlardaki Vezüv Yanardağı ve Pompeii kalıntılarını gizledi.

Geçen kış Florida'yı alışılmadık derecede saran soğuk hava, insanların yanı sıra diğer canlıları da olumsuz etkiledi. Ocak ayı sonlarında normal seviyelerin altına düşen sıcaklıklar nedeniyle, donmuş iguanalar güney Florida'nın sokaklarını ve yeşil alanları sardı. Sıcaklıklar yaklaşık 4,44 dereceye düştüğünde, soğukkanlı iguanalar hareketsiz hale gelir, güçlerini kaybeder ve ağaçlardan kayar. Donmuş iguanalar cansız görünse de aslında ölü değillerdi.

Dünyanın en kurak yeri olan Atacama Çölü'nde yağmur çok nadir görülür. Bununla birlikte, 2017'de yaşanan şiddetli yağış, Şili’de alışmışın dışında manzaralara yol açtı. Astrobiyologlardan oluşan bir ekip, araştırmalar sonucunda yoğun yağışların, aşırı kurak koşullara uyum sağladıkları için orada yaşamış mikropların çoğunu yok ettiğini söyledi.

Ocak 2019'da Orta Doğu ve Kuzey Afrika'nın bazı bölgelerinde sıcaklıklar donma derecesine ulaştı. Özellikle Tunus şiddetli kar ve sağanak yağışla sarsıldı ve bazı ölümlere neden oldu. Ülkede kar tamamen olağandışı olmasa da fırtınalar ilk defa bu kadar şiddetliydi.

Avusturya Alpleri’nde ‘yalancı güneş' olarak bilinen ve havadaki küçük buz kristalleri üzerine ışığın yansımasıyla oluşan meteorolojik olay kameralara böyle yansımıştı. ‘Parheli’ olarak da adlandırılan ve nadir rastlanan görüntü, güneş etrafında 360 derecelik dairesel gökkuşağı oluşmasıyla meydana geliyor. Güneşin her iki yanında, yaklaşık 22 derece uzaklıkta ve Güneş'le aynı yükseklikte parlak noktalar hâlinde beliriyor. Atmosferde asılı halde bulunan küçük buz kristalleri üzerine ışığın yansımasıyla sanki gökyüzünde 3 güneş varmış gibi bir izlenime yol açıyor.