Çingene Kızı’nın esrarengiz hikayesi

Zeugma Antik Kenti’nin simgesi

Mozaik 1996 yılında Gaziantep’in Nizip ilçesinde yer alan antik kent Zeugma’da yapılan kazılar sırasında keşfedildi. Zeugma, Büyük İskender’in generallerinden biri olan Selevkos Nikator’un M.Ö. 300 yılında Fırat Nehri yakınlarında kurduğu modern bir kentti. Arkeologlar mozaiği bulduğundaysa eserin yağmalandığını, bazı parçaların eksik olduğunu fark ettiler.

Çingene mi, yer tanrısı Gaıa mı?

Gaziantep Sanayi Odası’nın resmi internet sitesi ‘zeugma.org’a göre, arkeologların yer altından çıkardığı 15 metre karelik mozaikteki genç kadın figürünün çarpıcı bakışları, daha sonra Zeugma kentinin simgesi haline geldi. Mozaikteki insan suretinin ortadan ayrılan örgülü saçları Çingene kızını andırdığı için ona bu isim verildi.

Bazı kaynaklar figürün ‘yer tanrısı Gaia’yı tasvir ettiğini, bazıları Büyük İskender’den ilham alındığını öne sürdü. Aktüel Arkeoloji Dergisi’ne göre mozaik aslında antik kent Zeugma’daki Menad Evi’nin yemek odasının tabanını süslüyordu.

Tarihi eser kaçakçıları mozaiğin parçalarını 1960’lı yıllarda ülkeden kaçırmış, eserler ABD’nin Ohio eyaletindeki Bowling Green Üniversitesi tarafından satın alınmıştı. 2012 yılında Türkiyeli yetkililer, yıllarca onlara ev sahipliği yapan üniversiteden mozaik parçalarını geri istedi.

Beş yıl süren müzakereler

Üniversitenin eserlerin satın alınması yönündeki talebine Ankara’dan ret geldi. ABD ve Türkiye arasında beş yıl süren müzakereler sonucu, eserlerin teslimi için anlaşma imzalandı. Parçalar, 28 Kasım’da Gaziantep’e getirildi, arkeolog ve sanat tarihçileri tarafından sergilenmesi için hazırlandı. Eserler daha sonra Zeugma Mozaik Müzesi’ndeki mozaiğin yanında ayrılan alana kondu.

Â