Kasım 2015 Türkiye Genel Seçim’de Partilerin Vaatleri

Ekonomi

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Her alanda olduğu gibi ekonomi alanında da yeni bir döneme giriyoruz. Bu dönemde bir yandan makroekonomik istikrar ve kazanımlarımızı güçlendirirken, bir yandan da
• mikroekonomik ve sektörel dönüşümlere odaklanacağız.
• Tüm işçi ve bağkur emeklilerimize de önümüzdeki dönemde yıllık ilave 1.200 TL vereceğiz.
• Önümüzdeki yıl için asgari ücreti 1300 TL’ye yükseltme yönünde Asgari Ücret Tespit Komisyonu’na teklifte bulunacağız. Ayrıca, yapılan işin tehlike sınıfına göre, asgari ücrette farklılaştırılma sağlayacağız.
• Yüzde 15’ten yüzde 10’a indirdiğimiz Bağkur Sigortalısı olan esnafımızın emekli aylıklarından kesilen Sosyal Güvenlik Destek Primi Kesintisini tamamen kaldıracağız.
• TOKİ eliyle emeklileri uygun koşullarla konut sahibi yapacağız. Bu çerçevede emeklilerimize 240 taksit şeklinde aylık 250 TL bedel mukabilinde konut sahibi olma imkanı sağlıyoruz.
• Genç işsizliğinin önüne geçmek için “ulusal genç istihdamı strateji belgesi” hazırlayacağız.
• Kendi işini kurmak isteyen gençlerimize proje karşılığı 50 bin liraya kadar karşılıksız nakdi destek vereceğiz. Kendi işini kurmak veya geliştirmek isteyen gençlerimize 100 bin liraya kadar faizsiz kredi vereceğiz. Gençlerimizin kullanacakları 100 bin lira kredi için Kredi Garanti Fonu aracılığıyla yüzde 85 oranında kefalet imkânı sağlayacağız. Yeni iş kuran gençlerimize üç yıl boyunca gelir vergisi muafiyeti sağlayacağız.
• İlk kez iş bulan her gencimizin maaşının bir yıl boyunca devlet tarafından karşılanmasını sağlayacağız. Bu dönemde gençlerimizin iş başında eğitimini de temin ederek beceri kazanmalarını sağlayacak, işverenin de personel maliyetini düşüreceğiz.

CUMHURİYET HALK PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• İnsani gelişmişlik endeksinde Türkiye’yi ilk 20 ülke arasına taşıyacağız. Verimliliğin büyümeye katkısını artırarak, yıllık ortalama büyüme hızını %6’ya çıkaracağız. Yatırımları ve üretimi ayağa kaldırarak yılda en az 1 milyon kişiye istihdam imkânı sağlayacağız. İşsizliği % 5’in altına indireceğiz. Enflasyonu % 4’ün altına düşüreceğiz. Yurt içi tasarruflar ve yatırımların GSYH’deki oranlarını kademeli olarak % 30’a ulaştıracak, kronikleşen cari açık sorununu önümüzdeki 20 yılda ortadan kaldıracağız.
• Asgari ücret üzerindeki gelir vergisini kaldıracağız. Asgari ücreti 2016 yılında net 1500 TL düzeyine çıkaracağız. Asgari ücret artışının belirlenmesinde enflasyon ve refah artış payı toplamının dikkate alınmasını sağlayacağız. Haftalık çalışma süresini, ücrette bir azalma olmaksızın 40 saate indireceğiz. Emeklilere Ramazan ve Kurban Bayramlarında birer maaş ikramiye vereceğiz.
• 31 Temmuz 2015 tarihine kadar bankacılık sisteminde sorunlu hale gelen kredi kartı ve bireysel kredilerin faiz borçlarının en az %80’ini sileceğiz. Kalan borcu yeniden yapılandırılarak 5 yıla yayacak ve yurttaşlarımıza ödeme kolaylığı sağlayacağız. Öğrenci kredisi borçlarını ödeyemediği için takibe alınanların borç faizlerini sileceğiz. Kredi borçlusunun işe girmesini takiben anaparanın 4 yılda eşit taksitler halinde tahsil edilmesini sağlayacağız. Geliri olmayan vatandaşların Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim borçlarını sileceğiz.
• 16,7 milyon kişi ve 3,75 milyon haneye sosyal destek sağlayacağız. 5 milyonun üzerinde yurttaşımızı ilk kez sosyal yardım kapsamına alacağız. 9,6 milyon yurttaşımıza ilk kez düzenli nakit desteği vereceğiz. Sosyal destekleri iki katına çıkaracak, yardım türlerini artıracağız. Hiçbir hanenin gelirinin 720 TL’nin altına düşmemesini sağlayacağız. Üniversiteden yeni mezun olmuş, iş arayan gençlere İŞKUR’a kayıtlı olmaları halinde 540 TL işsizlik desteği sağlayacağız.
• Emeklilere Ramazan ve Kurban Bayramlarında birer maaş ikramiye vereceğiz. Çalışanların maaşı ile emekli aylığı arasındaki uçurumu kapatacağız. Emekli aylıklarını gıda ürünlerinin enflasyonuna göre artıracağız. Üç ayda bir 600 TL olarak ödenen 65 Yaş Aylığını Aile Sigortası Programı kapsamında 900 TL’ye çıkaracağız. Aile Sigortası kapsamındaki engellilere, % 40 engellilik düzeyi için 400 TL, % 60 engellilik düzeyi için 600 TL yaşam aylığı bağlayacağız.

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Net asgari ücret, asgari geçim standardı düzeyi dikkate alınarak 1400 liraya yükseltilecektir. Hane halkı geliri asgari ücret tutarını geçmeyen asgari ücretlilere, belirlenecek büyük şehirlerde 100 lira şehir içi ulaşım desteği verilecektir. Asgari ücretliden vergi alınmayacak, bütün çalışanların gelirlerinin asgari ücret kadar kısmı vergi dışı bırakılacaktır.
• Elektrik şirketlerinin kusurlarından kaynaklanan kayıp kaçak bedeli vatandaşlarımızdan alınmayacaktır. Sayaç okuma ve benzeri tüketime bağlı olmayan giderler vatandaşa yansıtılmayacaktır. 200 kwh elektrik tüketen ve ödeme gücü olmayan hanelere makbuzunu ibraz etmeleri halinde yüzde 75 oranında geri ödeme yapılacaktır.
• Her ailenin en az bir ferdine iş imkânı sağlanacak, iş sağlanana kadar asgari ücretin yarısı kadar yaklaşık 700 TL olmak üzere “Aile Desteği”verilecektir. Evi olmayan muhtaç ailelere sosyal konut sağlanacak, konut sağlanamadığı durumda ise 250 TL kira yardımı yapılacaktır.
• 65 yaş aylığı, 300 liraya yükseltilecektir. Yaşlısına bakmakla yükümlü olan muhtaç durumdaki ailelere yaşlısını koruyup kollaması ve onun her türlü fiziki, ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarını karşılaması için “sosyal bakım yardımı” ödemesi yapılacaktır.
• Emeklilere, her yıl Mart ve Eylül ayı içinde “Emekli Destek Ödeneği” adı altında iki aylık net asgari ücret tutarında ödeme yapılacaktır. Böylelikle ortalama bin liranın altında aylık alan emekli kalmayacaktır.
• İlköğretime ve ortaöğretime devam eden çocukların annelerine yapılan “Şartlı Eğitim Yardımı”, en düşük miktar 50 lira olacak şekilde artırılacaktır. Altı yaş altı bebek ve çocuklar ile hamile veya lohusa annelere “Şartlı Sağlık Yardımı” artırılacaktır.
• Muhtaç durumdaki engelli vatandaşlardan; 18 yaşını dolduran ve başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek düzeyde engelli olanların aylıkları 600 liraya, diğer engelli aylığı ve 18 yaş altı engelli yakını aylığı ise 400 liraya yükseltilecektir.
• Muhtaç durumdaki ailelere aylık temel ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri harcama kartları (HİLALKART) verilecektir. Çeşitli adlar altında yapılması öngörülen sosyal destek ödeme tutarı bu kartlara yüklenecektir. Bu kartlar, küçük esnafın desteklenmesi amacıyla sadece ikamet edilen yerdeki esnaftan yapılacak alışverişte geçerli olacaktır.

HALKLARIN DEMOKRATİK PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Temel Güvence Paketi ile her eve, her ay 10 m3 su, 180kW/h elektrik ücretsiz verilecek, ısınma desteği sağlanacak. Mülkü olmayan kiracılara 250 TL kira desteği verilecek. 18 yaşına kadar çocuk ve gençlere, engellilere ve emeklilere toplu taşıma ücretsiz olacak. Tüketim kotalarının üzerindeki kullanımlar ücretlendirilecek. Maliyetler vergi sistemindeki düzenlemeler sonrasında toplumun üst sınıflarından yapılacak kaynak transferi ile sağlanacak.
• Kredi kartı borçları, borçlular lehine yapılandırılacak. Kredi kartı faiz oranları düşürülecek.
• Asgari ücret 2 bin TL olacak ve vergiden muaf tutulacak. Emeklilerde en düşük ücret asgari ücretle eşitlenecek, 2 bin TL olacak. Artan oranlı gelir vergisi tarifesi yeniden düzenlenecek. Az kazanandan az, çok kazanandan çok vergi alınacak. Dolaylı vergilerin (ÖTV, KDV, ÖİV) vergi gelirleri içindeki payı düşürülerek emekçilerin üzerindeki vergi yükü azaltılacak.
• Sermaye iktidarları tarafından engellenen ve baskılanan sendikal örgütlenme hakkı güvence altına alınacak, bütün işyerlerinde uygulanacak. İşçilerin ve sendikaların denetiminde, güvenceli iş ve güvenli çalışma ile iş cinayetlerine son verilecek.
• Sosyal güvenlik sigortası olmayan yurttaş kalmayacak. İşsiz, yaşlı, engelli, eşinden ayrılmış/kaybetmiş, yetim, öksüz, iş kazası geçirmiş, bakıma ve korunmaya muhtaç her yurttaş sosyal güvenlik sistemi dahilinde tanımlanacak ve gerekli sosyal destek, yardım ve koruyucu hizmetler sunulacak.
• Esnafların vergi yükü azaltacağız. Borçlarını esnaflarımız lehine yapılandıracağız. Şehir merkezlerine yeni AVM ruhsatı vermeyeceğiz.

Temel Haklar Ve Özgürlükler

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Bütün etnik, mezhebi ve dini kesimlere, başörtülü veya başı açık, köylü veya şehirli, kadın veya erkek, yoksul veya zengin, şu veya bu siyasi görüşten tüm vatandaşlarımıza eşit mesafede duruyor; her bir bireyin temel hak ve özgürlüklerden en ileri derecede yararlanacağı bir Türkiye’yi hedefliyoruz.
• Etnik, dini ve mezhepsel aidiyetlerden önce, milletimizin temel değerlerinin yoğrulduğu tarihi yolculuktaki birlikteliğimizi ve eşit vatandaşlık anlayışını benimsiyoruz.
• Cemevleri, eğitim sisteminde sağlıklı bilgilendirme, üniversitelerde araştırma ve uygulama merkezleri oluşturma gibi çeşitli konularda Alevi kanaat önderleri ile diyalog içinde demokratik uzlaşı temelinde gerekli adımları atacağız. Bu noktada, geleneksel irfan merkezleri ve cemevlerine hukuki statü tanıyacağız. Aynı şekilde, geleneksel irfan merkezlerinin ve cemevlerinin ihtiyaçlarının karşılanması için 5393 sayılı Belediye Kanunu, 3194 sayılı İmar Kanunu ile 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nda gerekli değişiklikleri yapacağız.
• Önümüzdeki dönemde de, başta istihdam, iskan ve eğitim sorunları olmak üzere Roman vatandaşlarımızın sorunlarının çözümüne hız vererek her türlü ayrımcılık zeminini ortadan kaldıracağız.
• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan azınlıkların herhangi bir ayrımcılığa maruz bırakılmaksızın onurlu bir hayat sürdürebilmeleri için gereken bütün hukuki ve fiili tedbirleri almaya devam edeceğiz.
• AİHM, Venedik Komisyonu ve diğer uluslararası temel hak mekanizmaları ile mevzuat ve uygulama uyum düzeyini yükselteceğiz.

CUMHURİYET HALK PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Barışçıl toplantı ve gösteri hakkının özgürce kullanılmasını yasal güvence altına alacağız. Bu hakkı kullanan yurttaşların devlet tarafından “makul şüpheli” olarak görülmesini önleyeceğiz. Dernekler Yasası'nı gözden geçirecek, örgütlenme özgürlüğünü kısıtlayan ve zorlaştıran bürokratik engelleri ortadan kaldıracağız. Sendikal hakları genişletecek ve yasal güvence altına alacağız.
• Polis ve istihbarat birimlerinin kamusal ve özel hayata haksız müdahalelerine son vereceğiz. Kişisel verilere hâkim kararı olmaksızın erişilmesini engelleyecek, bu yolla elde edilen kişisel verileri yargı kararı ile imha edeceğiz.
• TRT'yi iktidarın siyasi aracı olmaktan çıkaracak, idari ve mali açıdan özerkleştireceğiz. RTÜK’ü kurumsal çerçeve, üye bileşimi ve yasal mevzuat açısından demokratik ilkelere göre yeniden yapılandıracağız. RTÜK’ün, program durdurma ve ceza uygulamalarını, medya üzerinde baskı ve sansür aracı olarak kullanmasını önleyeceğiz.
• Medya kuruluşları ve mensuplarına karşı partizanca saldırılara ve keyfi cezalandırmalara son vereceğiz. Yazar ve gazetecilerin maruz bırakıldığı işten attırma, polis baskınları, hukuksuz yargılama, sansür ve hakaret davaları gibi uygulamalara son vereceğiz. İnternete ilişkin tüm kanunları, taraf olduğumuz uluslararası sözleşmeler ile uyumlu hale getireceğiz. Mahkemeler dışındaki mercilerin erişim engelleme yetkisini kaldıracağız. İçişleri Bakanlığı kararnamesi ve polis eliyle yapılan sosyal medya izlemeleri ve fişlemelerine son vereceğiz.
• Devlet yönetiminde, dil, kültür, inanç ve yaşam tarzları arasında ayrım yapmaksızın Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlığı ortak paydasını esas alacağız. Din, mezhep ve inanç farkı gözetmeksizin tüm yurttaşlarımızın inanç ve ibadet özgürlüğünü güvence altına alacağız. Diyanet İşleri Başkanlığı’nı, tüm inançlara eşit mesafede duracak şekilde yeniden yapılandıracağız. Cemevlerini diğer ibadethaneler gibi yasal statüye kavuşturacağız. Zorunlu din derslerini kaldıracağız.
• Seçimlerde ve siyasette dil yasaklarını sona erdireceğiz. Resmi ve ortak dilimiz Türkçe’nin her kademede eğitim ve öğretim dili olmasını ve anadilin öğretimi önündeki engellerin kaldırılmasını sağlayacağız. Yurttaşların anadilin öğretimi hakkından yararlanabilmesi için gerekli altyapıyı, kamu desteği ile oluşturacağız.
• Faili meçhul cinayetlerde, insan hakkı ihlali ve işkence suçlarında zaman aşımını kaldıracağız. Zorunlu göçe tabi tutulan vatandaşlarımızdan isteyenlerin topraklarına geri dönebilmeleri için gerekli tedbirleri alacak ve mağduriyetlerini gidereceğiz. Madımak Oteli’ni Hoşgörü Müzesi yapacağız. Diyarbakır Cezaevi’ni, İnsan Hakları ve Demokrasi Müzesi’ne dönüştüreceğiz. Roboski katliamını yeniden soruşturacak, sorumluları, bulundukları görev ne olursa olsun yargı önüne çıkaracağız. Dersim olaylarının araştırılması için Dersim arşivlerini, TBMM’de toplayarak araştırmacıların incelemesini ve gerçeklerin ortaya çıkmasını sağlayacağız. 21 Mart’ı Nevroz bayramı olarak resmi tatil ilan edeceğiz.

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Hukukun üstünlüğünün, insan şeref ve haysiyetinin; fikir, teşebbüs, din ve vicdan özgürlüğünün teminatı olarak demokrasiyi sadece bir siyasî rejim değil, aynı zamanda bir hayat tarzı olarak gören Partimiz, sosyal ve siyasî ilişkilerde, demokrasinin bütün kurum ve kuralları ile işletilmesinin gereğine inanmaktadır.
• Partimiz; hangi düşünce ve gerekçeyle olursa olsun demokratik rejime ve parlamentonun anayasal yetkilerine dışarıdan her türlü müdahalenin gayri meşru ve kabul edilemez olduğuna ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin; devletin kuruluş ilkelerine, Türk milletinin ortak değerlerine, Türkiye’nin huzuruna ve kardeşliğine, Parlamento’nun itibarına ve yetkilerine ve siyasetin ahlakına her şartta sahip çıkması gerektiğine inanmaktadır. Milli iradeyi kılıf yaparak otoriterleşme eğilimini ise “milli irade” anlayışı ile bağdaştırmamaktadır.
• Siyasi partilerin sadece Türk milleti tarafından ve seçim sandığı yoluyla tasfiye edilebileceğine inanan Milliyetçi Hareket Partisi, terör ve şiddeti siyasi amaç ve araç olarak gören ve destekleyen partiler dışında siyasi partilerin kapatılmasına karşı olup parti kapatma yerine bireysel sorumluluk esasını öngörmektedir. Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Cumhuriyetin temel ilkelerine, millî güvenliğe ve kamu düzenine aykırı olmamak üzere basın, yayın ve diğer iletişim araçları üzerinde kısıtlama konulmaması, bunların sansür edilmemesi ve hür olması gerektiğine inanmaktayız.
• Başta yaşama hakkı olmak üzere, insanın dokunulamaz, devredilemez, vazgeçilemez temel hak ve özgürlüklerinin korunması ve geliştirilmesi devletin başta gelen görevlerinden biri olup, bu hak ve özgürlüklerin tanınması ve teminat altına alınmasını özgürlük, adalet ve barışın temelidir.
• Herkes vicdan, dinî inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir. Toplum ve devlet hayatında din ve vicdan özgürlüğünün engellenmemesi, insanların inançları ve ibadetlerinden dolayı kınanmaması, tenkit edilmemesi, hor görülmemesi, hangi gerekçe ile olursa olsun din ve vicdan özgürlüğünün kısıtlanmaması, din ve vicdan özgürlüğü anlayışımızın esasını oluşturmaktadır.

HALKLARIN DEMOKRATİK PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Merkezi idarenin yerel yönetimler üzerindeki vesayetine son verilecek, halkların ihtiyaç duyduğu özerklik modellerinin ve kendi kendilerini yerinden ve yerelden yönetmelerine olanak sağlayacak demokratik yönetim biçimlerinin geliştirilmesi ve yaşam bulması için gerekli adımlar atılacak. Demokratik Özerklik, halkların yönetim ve karar süreçlerine katılımının sağlanması için hayata geçirilecek.
• Parlamenter sistemi demokratikleştireceğiz ve eş genel başkanlık sistemi uygulayan partilerin iktidara gelmesi halinde, eş başbakanlık sistemini hayata geçireceğiz.
• Anadilinde eğitimi bir kamu hizmeti olarak almak herkes için bir hak olarak kabul edilecek, eğitimin tüm aşamalarında resmi dil olan Türkçe’nin öğretilmesinin yanında, anadilinde eğitimi bir kamu hizmeti olarak alma imkânı sağlanacak.
• Diyanet İşleri Başkanlığı, Din ve İnanç İşleri Kurulu olarak yeniden yapılandırılacak. Devletin din ve inanç alanından elini çekmesi sağlanacak, din ve inanç işleri topluma, inanç sahiplerine bırakılacak. Cemevleri ibadethane olarak tanınacak. Dini inançların gereği olarak tercih edilen kılık ve kıyafete hiçbir alanda müdahale edilmeyecek.
• Din ve İnanç İşleri Kurulu, din siyaseti üreten bir kurum olmayacak, inanç topluluklarının temsilcilerinden oluşacak, aralarındaki ilişkiyi düzenleyecek ve koordinasyonu sağlayacak. Diyanet İşleri çalışanlarının özlük hakları korunacak.
• Sivil toplum örgütlerinin amaçlarını gerçekleştirmelerini sağlayacak şekilde güçlendirilmeleri, desteklenmeleri, geliştirilmeleri önündeki engeller kaldırılacak, sivil örgütlenmeler geliştirilecek. Gösteri ve yürüyüş hakkının önündeki engeller kaldırılacak, hak aramak için yapılan tüm eylemler meşru kabul edilecek.
• İletişim özgürlüğü korunarak, bu özgürlüğü kısıtlamaya yönelik dış müdahaleler, sansür ve özdenetim gibi her türlü girişimlere karşı durulacak. Yerel radyo, televizyon ve gazeteler ile internet yayıncılığı yapan kuruluşlar mesleki, etik ve özgür habercilik ilkelerine bağlı kalmaları ve bağımsızlıklarını korumaları için desteklenecek. RTÜK, demokratik ve özgürlükçü bir anlayışla yeniden yapılandırılacak, yasakçı, tutucu, ahlakçı bir konumdan çıkarılacak.
• İnternete yönelik her türlü sansür uygulamasına son verilecek. Keyfi internet yasakları ve sosyal medyadaki düşünce özgürlüğü önündeki engeller kaldırılacak.

Eğitim

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• ‘Eğitimde Kalite Seferberliği’ni başlatacağız. Bu amaç doğrultusunda ilk olarak ‘Eğitim Kalite Endeksi’ hazırlayacağız. Bu endeks aracılığıyla sınıf, okul türü, ilçe, il ve bölgeler düzeyinde Türkiye’nin eğitim kalitesi haritasını ortaya çıkaracağız.
• Öğretmen Genel ve Alan Yeterliliklerini belirleyerek bu yeterliliklerle ilişkilendirilmiş Ulusal Öğretmen Strateji Belgesini hazırlayıp yürürlüğe koyacağız.
• Eğitim fakültelerinin müfredatını yenileyeceğiz. Eğitim fakülteleri ile diğer öğretmen adayı yetiştirilen yükseköğretim kurumlarının ve formasyon programlarının öğrenci kontenjanlarını, öğretmen ihtiyaç analiz ve projeksiyonlarını dikkate alarak belirleyeceğiz. Kamu Personeli Seçme Sınavı’nda bütün alanlardaki öğretmen adayları için alan sınavı yapacağız.
• Her alanda dijital içerikle zenginleştirilmiş etkileşimli bir eğitim-öğretim sistemini yaygınlaştıracağız. Oyun tabanlı öğrenmeyi etkin hale getireceğiz. Mobil öğrenme sistemlerini geliştirecek; sosyal medyanın öğrenme aracı olarak daha etkin biçimde kullanılmasını sağlayacağız.
• Öğrencilerimize yazılı ve sözlü iletişim kurabilecek düzeyde yabancı dil öğretimine öncelik vereceğiz. Bu amaca yönelik olarak öğretme sistematiğini ve müfredatı gözden geçirecek, dil öğrenimini etkin hale getireceğiz.
• İlk ve ortaöğretimde okul bazlı bütçe yönetimine geçilmesine yönelik çalışmalar yapacağız.
• İş dünyasının ihtiyaç duyduğu meslek ve alanlarda kaliteli elaman yetiştirilmesini sağlayacak şekilde mesleki eğitimin kalitesini artıracak tedbirleri almaya devam edeceğiz. Eğitim istihdam bağını güçlendireceğiz.
• Gençlerin ortaöğretimden yükseköğretime geçişte eğitim ve kariyer planlamasına yardım edecek “Kariyer Merkezleri” kuracağız. Lise veya üniversiteden mezun olmuş gençlere iş ve
• kariyer konusunda yol gösterici destekler sunacağız.
• Üniversite giriş sistemini gözden geçirecek, öğrencilerimizin gerçek performansını dikkate alan ve sınav stresini en aza indirecek bir yaklaşımla tekrar formüle edeceğiz.

CUMHURİYET HALK PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Bir yıl okul öncesi, 8 yıl ilköğretim olmak üzere toplam 9 yıl temel eğitim ve 4 yıl ortaöğretimden oluşan 1+8+4 eğitim sistemini hayata geçireceğiz. 13 yıl süreli, tam gün, nitelikli ve ücretsiz zorunlu eğitimi her çocuğumuz ve gencimiz için mümkün kılacağız.
• Kız çocuklarının örgün eğitim içinde kalmasını ve bir yıl okul öncesi eğitim dahil olmak üzere 13 yıllık zorunlu eğitimi eşit koşullarda tamamlamasını sağlayacağız. Parasız yatılı okullarda ve üniversite yurtlarında, kontenjanları cinsiyet ayrımcılığını ortadan kaldıracak şekilde düzenleyeceğiz. Eğitim sisteminde kadınların toplumsal cinsiyet rollerine göre değil, bireysel beceri ve isteklerine göre yönlendirilmelerini sağlayacağız. Toplumsal cinsiyet ayrımcılığına yol açan söylemleri eğitim müfredatından kaldıracağız.
• Çocuk desteklerinin sürdürülmesini, kız çocuklarının okula gönderilmesi şartına bağlayarak kızların okullaşma oranlarını yükselteceğiz. Eğitimine devam eden çocuklara her ders yılı başında eğitim araç gereç desteği sunacağız. Eğitimlerini yarıda bırakmak zorunda kalan iki milyondan fazla genç kızın, telafi eğitimi ve uzaktan eğitim programları ile eğitimlerini tamamlamalarını sağlayacağız.
• CHP Aile Sigortası Programı ile yoksul öğrencilere, zorunlu eğitimi kapsayan tüm dönemler için aylık 240 TL eğitim desteği vereceğiz. Yoksul öğrencilerin öğrenim araç ve gereçlerini ücretsiz sağlayacağız.
• CHP Aile Sigortası Programı kapsamında verilen eğitim yardımlarını üniversiteyi kazanamayan yoksul gençler için (18-20 yaş) devam ettirecek ve aylık 240 TL’ye kadar üniversiteye hazırlık desteği vereceğiz. Maddi olanağı yetersiz olan tüm üniversite öğrencilerine Karşılıksız Eğitim Bursu sağlayacağız. Talepte bulunan tüm üniversite öğrencilerine kamu destekli, geri ödemesi istihdam koşullarına göre ve uzun vadeli olarak yapılandırılmış Yüksek Eğitim Yaşam Destek Kredisi vereceğiz. Üniversite harçlarını tamamen kaldıracağız.
• Yurt sorununu, en fazla iki kişilik odalardan oluşan yurtlar inşa ederek bir yıl içinde çözeceğiz. İhtiyacı olan tüm gençlere ücretsiz yurt olanağı sağlayacağız. Yurtlarda ücretsiz geniş bant İnternet erişimi sağlayacağız.
• Atama bekleyen öğretmen sorununu kadrolu atamayla çözeceğiz. 140 bine yaklaşan öğretmen açığını kapatacağız. Birleştirilmiş sınıflı okullardaki 50 bine yakın öğretmen ihtiyacını karşılayacağız. Hiçbir öğretmen ve yöneticiyi üyesi bulunduğu sendikaya göre değerlendirmeye tabi tutmayacağız. Okul yöneticilerinin ideolojik yaklaşımlarla atanmasına son vereceğiz.

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Eğitimin her kademesinde eğitim dili Türkçe olup, Türkçe dışında başka bir dilde ana dilde eğitim yapılamaz. Türkçenin doğru ve güzel kullanımını teminen ana sınıfı ve ilköğretim kademesinde Türkçenin iyi öğretilmesine önem verilecektir. Milli birlik ve bütünlüğün sağlanması, vatandaş ile devlet arasındaki yakınlaşma ve çeşitli ön yargıların giderilmesinde önemli katkılar sağladığını düşündüğümüz din eğitiminin okullarda devlet eliyle verilmesi sağlanacaktır.
• Okul öncesi eğitim 4-5 yaş grubundaki nüfus için tedricen zorunlu hale getirilerek zorunlu eğitimin süresi 13 yıla çıkartılacaktır. Eğitimin tüm kademelerinde ve özellikle kentlerde sınıf mevcutları yirmi beş öğrencinin altına indirilecek ve zorunlu şartların dışında ikili eğitim uygulamasına son verilecektir.
• İstihdam edilebilirliği artıran mesleki eğitimin orta öğretim içindeki payı yükseltilecektir. Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumları ile meslek yüksek okulları arasında program bütünlüğü sağlanacaktır. İş hayatı ile meslekî ve teknik eğitim arasında ilişki, iletişim ve etkileşim geliştirilecektir.
• Üniversite giriş sınavı kaldırılacak, bunun yerine, ilköğretim ve orta öğretimde etkili bir yönlendirmeye bağlı olarak, uygulanacak müfredat ile orta öğretim başarısını ve orta öğretim sonunda yapılacak “Olgunlaşma sınavını” esas alan ve fırsat eşitliğini ve adaleti gözeten üniversiteye geçiş sistemi uygulamaya konulacaktır.
• Eğitime katkı amacıyla her çocuk için ailesi tarafından yapılacak katkının yüzde ellisine kadar oranda devletin katkıda bulunmasıyla bir eğitim hesabının açılmasını, biriken miktarın özellikle yükseköğretim aşamasında kullanılmasını öngören, aynı zamanda tasarrufu teşvik eden bir “Eğitim Destek Hesabı” oluşturulacak, devlet aile işbirliği ile eğitime güçlü bir destek mekanizması geliştirilecektir.
• Gençler, ilköğretim ve orta öğretim kademesindeki yönlendirme çerçevesinde ve yetenekleri ölçüsünde istedikleri bölümde yüksek öğretime devam etme imkânına kavuşturulacaklardır. Her öğrenciye öğrenim süresince ve başarılı olmak kaydıyla 10 bin liraya kadar yükseköğrenim kuponu verilecek, işe girince faizsiz olarak 4 yılda tahsil edilecektir.
• Orta öğretim ve yükseköğretimde okuyan gençlerin burs ve kredi imkânları geliştirilecek, çağdaş standartlarda barınma imkânları oluşturulacak, hiçbir öğrenci açıkta bırakılmayacaktır. YURT-KUR’un kapasite ve mevcut fiziki yapıların yetersizliği sorunlarına acil çözüm getirilecek, mevcut yurtların modernizasyonu süratle tamamlanacaktır.

HALKLARIN DEMOKRATİK PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Eğitim, kamu hizmeti olarak ücretsiz olarak sağlanacak. Okulun ve öğrencilerin temel ihtiyaçları okul bütçesinden karşılanacak, her ne ad altında olursa olsun velilerden asla para talep edilmeyecek.
• Eğitim müfredatı, ders kitapları ve diğer materyaller tekçi, cinsiyetçi ve şoven içerikten arındırılacak. İdeolojik saiklerle ve özgürlükçü laiklik ilkesini ortadan kaldıran bir anlayışla okulları ayrıştıran 4+4+4 uygulamasına son verilecek. Eğitim sistemi özgürlükçü, laik ve bilimsel bir içerikte yapılandırılacak, anadili temelinde çok dilli hale getirilecek.
• Dezavantajlı ve ezilen cinsiyet gruplarının, sosyal sınıfların, halkların ve engellilerin üniversite eğitiminden eşit olarak yararlanabilmeleri için pozitif ayrımcılık ve kota politikası uygulanacak.
• Ataması yapılmayan tüm öğretmenlerin ataması gerekli altyapı koşulları sağlanarak gerçekleştirilecek. İnsan onurunu zedeleyen ücretli öğretmenlik uygulaması lağvedilecek, tüm ücretli öğretmenler kadroya alınacak. Eğitim emekçilerinin insanca ve mesleğe yakışır bir ücret almaları sağlanacak.
• Eğitimin yerelden yönetimi teşvik edilecek. Okullar arasındaki nitelik farklılıklarının ortadan kaldırılması, öğrenci geçişleri, öğretmen ihtiyaçlarının belirlenmesi ve planlanmasına kadar kararların tamamı yerel eğitim meclislerince alınacak.
• Var olan derslik sayısı 2 katına çıkarılacak, sınıf mevcudu yarıya düşürülecek. Bütün okullarda sabahçı, öğlenci uygulamalarına son verilecek, tekli eğitim sistemine geçilecek. Öğlen vakitlerinde öğrencilere yemek verilecek.
• Üniversiteler demokratik, özerk ve çok kültürlü, toplum ve doğa yararına araştırma yapan kurumlar olarak yeniden inşa edilecek.
• Eğitim kurumlarında kadınların ve LGBTİ’lerin her tür baskı, şiddet, dışlanma, görmezden gelmeye maruz kalmalarını engelleyecek karar ve uygulamalar esas alınacak. Toplumsal cinsiyet eşitliği dersi zorunlu ders olarak müfredata eklenecek.
• Tüm mahallelere kreş ve anaokulu açılacak, kreşler 7/24 hizmet verecek.

Sağlık

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Önümüzdeki dönemde hastanelerimizdeki nitelikli yatak oranını yüzde 90’ın üzerine çıkaracağız. Kamu-Özel Ortaklığı (KÖO) modeli ile inşa edeceğimiz şehir hastanelerini yaygınlaştıracağız. Yurt genelinde oluşturulacak 29 sağlık bölgesinde toplam 56.000 yatak kapasiteli hastanelerimizi hizmete sokarak, daha gelişmiş bir hizmet altyapısı kuracağız.
• Aile hekimi başına düşen nüfus sayısını 3 binin altına düşüreceğiz. Koruyucu Hekimliği yaygınlaştıracağız ve sağlıklı yaşam kültürünü teşvik edeceğiz.
• BİT destekli entegre uzaktan sağlık ve bakım uygulamalarını yaygınlaştıracağız.
• Evde sağlık hizmetlerini, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve belediyeler ile entegre ederek evde öz bakım hizmetlerini geliştireceğiz.
• Kişiye özel kanser tedavisini öngören ONCOGEN projemizi hayata geçireceğiz. Projeyle kişiye özel ilaç ve kanser türüne özgü tedavi mümkün olacak. Milli aşı projemiz ile kendi aşımızı üreteceğiz.
• “Sağlıklı Yaşam ve Hareketlilik Öncelikli Dönüşüm Programı”mızla tütün kullanımı, alkol ve uyuşturucu bağımlılığı ile etkin mücadeleyi; sağlıklı beslenme, hareketli yaşam, gıda güvenilirliğinin ve ruh sağlığının geliştirilmesini hedeflemekteyiz.

CUMHURİYET HALK PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• 3,2 milyon yurttaşımızı ücretsiz olarak Genel Sağlık Sigortası kapsamına alacağız. Prim ödemiş olmayı sağlık hizmeti almanın ön koşulu olmaktan çıkaracağız. Sağlık hizmetlerinden yararlanmak için yurttaşlardan alınan katılım payı, ilave ücret vb. ödemeleri kaldıracağız. Yurttaşlarımıza yaşadıkları yerlere en yakın noktada, yaş gruplarına göre düzenli sağlık kontrolleri, erken tanı testleri yapacağız.
• Temel sağlık hizmetlerini, her çocuk için tamamen ücretsiz hale getireceğiz. Doğum öncesi ve sonrasına yönelik hizmet vermek üzere aile hekimlerini de kapsayacak sistematik programları ve kurumsal altyapıları geliştireceğiz. Bebeklerin özellikle ilk altı ayda anne sütü ile beslenmesini teşvik edeceğiz. Türkiye genelinde sadece büyük kentlerde bulunan çocuk hastanelerini yaygınlaştıracağız.
• Bakıma muhtaç tüm engellilere bakım hizmeti vereceğiz. Kısa ve uzun süreli kurumsal bakım hizmetlerini yaygınlaştıracağız. Özel beslenme ihtiyacı olan engellilerin beslenme ihtiyaçlarını ücretsiz karşılayacağız.
• Engellilerin tıbbi malzeme ve ihtiyaçlarını ücretsiz karşılayacağız. Engellilerin rehabilitasyonunu, sağlık, eğitim ve sosyal hizmetlerle ilgili tüm yasalara ve engellilere özel yasalara dâhil edeceğiz. Zihinsel engellilerin erken tanı, tedavi ve eğitimi için özel projeler geliştirecek ve uygulayacağız.
• Temel sağlık hizmetlerinde [yaşlılardan] katılım payı alınmasına son vereceğiz. Önleyici sağlık hizmetleri ile erken tanı ve tedavi hizmetlerinin sağlanacağı yaşlılık (geriatri) hastaneleri açacağız. Göz, diş sağlığı ve genel sağlık durumunun korunması için uzman ekiplerle düzenli taramalar gerçekleştireceğiz. Emekliler için muayene ve ilaç katılım paylarını ve fark ücretlerini kaldıracağız.

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Koruyucu sağlık hizmetleri ve temel sağlık hizmetleri, eşitlik ve hakkaniyet prensiplerine uygun olarak; kolay ulaşılabilir, kullanılabilir ve hasta haklarına saygılı bir şekilde devlet tarafından ücretsiz olarak sunulacaktır.
• Aile hekimliği sistemi güçlendirilecek, vatandaşların katlanmak zorunda kaldığı ek ücret ve katılım payı uygulaması kaldırılacaktır.
• Hastanelerde; hasta yatağı, donanım ve insan gücü kapasitesinden daha iyi yararlanılması, hasta taleplerinin zamanında karşılanması ve hizmet bekleme süresinin asgari düzeye indirilmesi için “tam gün-tam kapasite çalışma” sağlanacaktır. Bu kapsamda hizmet veren personelin özlük haklarında iyileştirme yapılacaktır. Her ne ad altında olursa olsun, ücret tarifesinde yer almayan ayrıca bir ödemenin yapılmasına fırsat verilmeyecektir.
• İhtiyaç olan yerlerde yeterli sayıda doktor ve yardımcı sağlık personeli bulundurulacaktır. Sözleşmeli, vekil gibi adlarla çalışan ebe ve hemşireler asli kadrolara geçirilecektir.
• 112 sağlık çalışanlarının mali ve sosyal hakları ile çalışma şartlarına ilişkin sorunları çözüme kavuşturulacaktır.
• Sağlık çalışanlarının özlük hakları ve çalışma şartları iyileştirilecektir. Sağlık çalışanlarına yapılan ek ödemeler prim matrahına alınmak suretiyle emekliliklerine yansıtılması sağlanacaktır.Sağlık çalışanlarına çalışma sürelerinin her bir yılı için 90 gün fiili hizmet süresi zammı (yıpranma payı) hakkı verilecektir.

HALKLARIN DEMOKRATİK PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Sağlık hizmetleri, üretimden sağlık emekçilerinin dağılımlarına kadar eşit, ulaşılabilir, anadilinde ve cinsiyetçi olmayan, toplumda her bireyin “katılımını” esas alan ve insanın yaşadığı her yerde sağlık kurum ve kuruluşunu inşa eden bir anlayışla sürdürülecek.
• Sağlık hizmetlerinin planlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve denetlenmesi süreçlerinin tümü için halkın ve sağlık emekçilerinin katılacağı demokratik bir sağlık sistemi oluşturulacak.
• Ülkede yaşayan herkesin yararlanabileceği eşit, parasız, ulaşılabilir, nitelikli ve anadilinde sağlık hizmeti üretilecek.
• Sağlık hizmetleri için prim uygulamasına son verilecek.
• Sağlık hizmetlerinde koruyucu ve sağlığı geliştirici hizmetler esas alınacak. Bu amaçla öncelikle “halk sağlığı birimleri” kurulacak. Halk sağlığı birimlerinde sağlığın toplumsallaşması çalışmalarına yer verilecek.
• Kamu hastanelerinde toplumsal yarar esaslı çalışma ilke edinilecek. Döner sermaye, performansa dayalı ücretlendirme, yalın üretim gibi kâr odaklı uygulamalara son verilecek. İlave ücret, katkı-katılım ve her türlü cepten ödemeler kaldırılacak.

Kadın Çocuk Aile Gençlik

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Sosyal yardım veya sosyal hizmete ihtiyacı olan bütün dezavantajlı vatandaşlarımıza ulaşacak olan Aile Sosyal Destek Programının (ASDEP) alt yapısını tamamlayacak, bir bilişim altyapısı kuracak ve yeterli sayıda nitelikli personel istihdam ederek ASDEP’i aşamalı olarak hayata geçireceğiz.
• Çocuk hizmetlerinde yapısal dönüşümle, kurum bakımından aile yanına bakıma, koğuş sisteminden ev ortamına geçişi sağlayacağız.
• Konut, eğitim, sosyal güvenlik ve gelir dağılımı politikaları ile aile bütünlüğünün korunması ve güçlendirilmesi politikalarımızı birbirini tamamlayıcı bir anlayışla uygulayacağız. Belediyelere kreş açma zorunluluğu getireceğiz. Kaliteli, hesaplı ve kolay erişilebilir kreş imkânlarının yaygınlaştırılmasına yönelik olarak kreşleri teşvik edecek düzenlemeleri hayata geçireceğiz.
• Çalışanların doğuma bağlı izin ve haklarını güçlendirmek üzere Devlet Memurları Kanunu ve İş Kanununda gerekli değişiklikleri yapacağız. Doğum nedeniyle ücretsiz izinde geçen sürelerin memuriyet kıdeminde değerlendirilmesini sağlayacağız.İşçi ve memur tüm çalışan kadınlarımıza doğuma bağlı olarak ilk çocukta 2 ay, ikinci çocukta 4 ay üçüncü ve üzeri çocukta 6 ay yarı zamanlı, tam ücretli çalışma hakkı ve çocuğun okula başlama yaşına kadar kısmi süreli çalışma hakkı tanıyacağız.
• Bütün annelerimize “Doğum Hediyesi” programı kapsamında, ilk çocuk için 300 TL, ikinci çocuk için 400 TL, üç ve üzerinde çocuklar için 600 TL ödemenin yapılmasına imkân verecek hukuki ve kurumsal düzenlemeleri yerine getireceğiz.
• Gençlerde evliliğin teşvik edilmesi amacıyla destek modelleri (Çeyiz Hesabı) geliştireceğiz.
• Gençlerimizin sosyal hayatta ve karar alma mekanizmalarında daha aktif rol almalarını sağlayacağız. Seçilme yaşını 18’e indireceğiz.

CUMHURİYET HALK PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• 16,7 milyon kişi ve 3,75 milyon haneye sosyal destek sağlayacağız. 5 milyonun üzerinde yurttaşımızı ilk kez sosyal yardım kapsamına alacağız. 9,6 milyon yurttaşımıza ilk kez düzenli nakit desteği vereceğiz. Sosyal destekleri iki katına çıkaracak, yardım türlerini artıracağız. Hiçbir hanenin gelirinin 720 TL’nin altına düşmemesini sağlayacağız.
• İstihdam edeceğimiz Aile Sigortası Uzmanları ile en kısa zamanda bir yoksulluk envanteri hazırlayacak ve sosyal destekleri gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaştıracağız. Aile Sigortası desteklerini kadınlara yapacağız. Çocuk desteklerini gebelikle birlikte başlatacağız. Erken çocukluk döneminde sağlık ve beslenme, ileri yaşlarda eğitim ön koşulları ile tüm çocukların sağlık ve eğitim hizmetlerinden eşit şekilde yararlanmasını sağlayacağız.
• Yurttaşlarımızın ekonomik ve sosyal güçlüklerini aşmalarına destek olmak amacıyla, Aile Merkezleri’nde yoksul ailelere yönelik sosyal uyum programları düzenleyeceğiz. Aile Merkezleri’nde anne ve baba eğitimi, çocuk suçluluğunun azaltılması gibi konularda kurslar düzenleyecek, bu kurslara ilişkin ulaşım, gıda, çocuk bakımı gibi harcamaları karşılayacağız.
• Aile Sigortası kapsamındaki tüm yurttaşlarımızın GSS primlerini Hazine’den karşılayacağız. Aile Sigortası kapsamında, kronik hastalığı bulunan yurttaşlarımıza engelli desteği düzeyinde destek sağlayacağız.
• Aile Sigortası kapsamındaki tüm yurttaşlarımızın, mesleki eğitim kurslarına devam etmesini ve İş-Kur’a kayıtlı olmasını teşvik edeceğiz. Kamu garantili istihdam projelerinde Aile Sigortası uygulamasından yararlanan ailelere öncelik tanıyacağız.
• Gençlik politikalarının oluşturulmasında, eğitim hayatından kopmuş, çalışmak zorunda kalan, işsiz, engelli gençler gibi dezavantajlı tüm gençleri göz önünde bulunduracağız.
• Askerlik süresini kısaltacağız.

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• İstihdam imkânı geliştirilerek her ailenin yeterli ve sürekli bir gelire sahip olması sağlanacaktır. Asgari hayat standardının altında gelir elde eden aileler muhtaçlık düzeyi esas alınarak sosyal koruma programı kapsamına alınacak ve bu çerçevede düzenli sosyal destek sağlanacaktır.
• Kız çocuklarının okullaşma oranını arttırmaya yönelik teşvik politikaları yaygınlaştırılacaktır. Eğitimin tüm kademelerindeki yönetici, öğretmen ve öğreticiler toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda bilinçlendirilecek, ders kitapları ve eğitim materyallerinde toplumsal cinsiyet eşitsizliğini pekiştiren ifadeler yer almayacaktır.
• Başta aile içinden gelenler olmak üzere kadına yönelik şiddet konusunda toplumsal farkındalık güçlendirilecektir. Şiddet ortaya çıktıktan veya risk oluştuktan sonra mağdurlar için koruyucu hizmetler etkinleştirilecektir.
• Kadınların eğitim düzeyleri yükseltilecek; kalkınma sürecinde, iş hayatında ve karar alma mekanizmalarında daha fazla rol almaları sağlanarak toplumsal konumları güçlendirilecektir. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu kaynaklı, kadınlara yönelik iş kurma destek programlarında çift aşamalı bir sistem uygulamaya konulacak, başlangıç kredisi alarak kurdukları işi sağlıklı bir şekilde yürütenlere, işlerini geliştirmeleri için aldıkları kredi tutarında hibe desteği verilecektir.
• Eğitim-istihdam ilişkileri dinamik bir yapıya kavuşturulacak, ihtiyaçlara uygun bir insan gücü planlaması yapılarak diplomalı işsizlik önlenecek ve iş bulma tesadüflere bırakılmayacaktır.
• Evlenecek ihtiyaç sahibi gençlerin evliliklerinin daha başlangıcında ekonomik sıkıntı yaşamamaları için kamu bankaları aracılığıyla 10 bin TL tutarında, 2 yıl vadeli ve faizsiz evlilik kredisi alabilmeleri imkânı sağlanacaktır.

HALKLARIN DEMOKRATİK PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Kadına yönelen şiddeti ortadan kaldıracak her türlü önlemi alacağız. Kadın sığınma evi ve özgür yaşam alanlarının sayısını artıracağız. Toplumsal cinsiyet eşitliğine hizmet eden sosyal destek mekanizmaları yaratacak, eşi vefat etmiş/boşanmış olan kadınlara ücret desteği vereceğiz.
• 8 Mart’ı kadınlar için resmi tatil ilan edeceğiz.
• Bakım emeği sadece kadınların sırtına yüklenemez! Ev işleri, bakım emeğini toplumsallaştıracak, ev içi yükü kadın erkek arasında paylaştıracak yeni bir yaşam kuracağız. Ev işçisi kadınlar iş yasası kapsamına alınacak, ev işçilerine sosyal güvence için teşvik verilmesi sağlanacak. Kadın istihdamını artırılacak, işsizliği azaltacak, çalışma yaşamındaki cinsiyetçiliğe, ayrımcılığa, eşitsizliklere son vereceğiz. Mevsimlik kadın işçilerin çalışma ve barınma koşullarını iyileştirecek, mevsimlik gezici işçilere bulundukları yerde iş olanakları yaratacağız.
• 15-25 yaş arası istisnasız tüm gençlere, her ay 200 TL iletişim ve ulaşım desteği sağlayacak, “Genç Yaşam Kartı” uygulamasını hayata geçireceğiz. Gençler, ülkenin her yerinde geçerli olacak bu kart ile müzelerden ücretsiz, sosyal ve kültürel etkinliklerden indirimli yararlanacak. Tüm gençlerin vize ve pasaport işlemlerinin ücretsiz bir şekilde yapılması sağlanacak. Gençler için internet erişimi temel bir haktır. Partimiz sansürsüz, ücretsiz ve özgür internet erişimini gençlere sağlayacak.
• HDP, demokratik özerk yönetimlerde tüm gençlik kesimlerinin içinde yer aldığı ve sorunlarının çözümü için çalışabileceği “Gençlik Meclisleri” modelini uygulayacak. Gençlik Meclisleri, yerinden yönetim modelini geliştirerek yerel demokrasiyi güçlendirecek.
• Türkiye’de işsizlik sorunuyla en çok boğuşan kesim gençlerdir. Partimiz gençlerin çalışma hakkını güvence altına alarak istihdamını sağlayacak çözümler geliştirecek. Güvencesiz çalışma koşullarını sonlandıracak, iş hayatındaki yaş ve tecrübe hiyerarşisinin sebep olduğu eşitsizliği ortadan kaldıracak.

Toplumsal Barış

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Çözüm süreci, ülkemizin demokratikleşmesinde, milli birlik ve kardeşliğinde ve refahında tarihi bir çabaya karşılık gelmektedir.
• AK Parti olarak, 7 Haziran’dan sonra da ülkede birlik ve kardeşliği tesis etmeyi amaçlayan ve dönemsel bir mesele olarak bakmadığımız Çözüm Sürecini kararlıkla sürdüreceğiz. Demokratik hak ve özgürlüklerin korunmasını yeni anayasa ile güvence altına alacağız. Özgürlükleri geliştirmeye ve genişletmeye devam edeceğiz.
• Demokratikleşme ile eş zamanlı olarak yatırım, üretim ve istihdam imkânlarının geliştirilmesi başta olmak üzere, terörden etkilenen yörelerimizin ekonomik ve sosyal rehabilitasyonuna dönük çalışmaları hızlandırarak devam ettireceğiz.
• Çözüm Sürecini güvence altına almak ve nihayete erdirmek, kalıcı huzuru tesis etmek amacıyla çıkardığımız “6551 Sayılı Terörün Sona Erdirilmesi ve Toplumsal Bütünleşmenin Güçlendirilmesine Dair Kanun” ile silahın tamamen gündemden çıktığı bir noktaya ulaşmak için gereken tüm tedbirleri alacağız.

CUMHURİYET HALK PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Baskıcı politikalar ve kitlesel insan hakları ihlalleri ile mağduriyetlere yol açan tüm sorumlulardan hukuk sistemi içinde hesap sorulacaktır. Kalıcı toplumsal barış ve uzlaşmanın temeli, gerçekler ortaya çıkarılarak atılacaktır. Cezasızlık anlayışına ve uygulamalarına son verilecektir.
• Büyük dönüşüm hedeflerine ulaşmak için, yapılacak siyasette uzlaşmacı ve birleştirici bir dil kullanılacaktır. CHP bölen değil birleştiren; kavga çıkaran değil barıştıran; yurttaşını azarlayan, yurttaşına tokat atan, yere düşene tekme atan değil yurttaşlarına hesap veren; herkese demokratik hoşgörü ile yaklaşan, yurttaşının önünde hizmet için eğilen bir iktidar anlayışıyla hareket edecektir.
• CHP, Kürt sorununa da kapsayıcı demokratik yurttaşlık anlayışından hareketle yaklaşacaktır. Sorunun Meclis’te kurulacak komisyonca ve Meclis’teki tüm partileri kapsayarak milli bir siyasal mutabakat ile çözülmesi sağlanacaktır. Türkiye’ye demokrasi ve barış getirecek bu sürecin şeffaflıkla yürütülmesi ve sorunun çözümünün hukuki çerçevenin dışına çıkmadan aranması hedeflenecektir.
• CHP, Kürt sorununun otoriter bir başkanlık sistemi için pazarlık konusu edilmesine izin vermeyecektir. Bu amaçla öncelikle seçim barajının düşürülmesi sağlanacaktır. Bölgenin ekonomik olarak kalkınması, işsizliğin azaltılması ve yoksullukla mücadele için gerekli iddialı adımlar atılacaktır.

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Suçun teşebbüse dönüşmeden engellenmesi için istihbarat hizmetleri etkinleştirilecek, vatandaşlarımızın güvenlik güçlerine yardımcı olmasını sağlayacak yöntemler geliştirilecek, yardımcı olan vatandaşların güvenliği ve gizliliği teminat altına alınacaktır. Bu kapsamda, gece görev yapacak gerekli teknik donanıma sahip güvenlik görevlileri istihdam edilecek, güvenlik kamera sistemi yaygınlaştırılacak, özellikle büyük şehirlerde 24 saat süreyle denetim ve kontrol sağlanacaktır.
• Terörle mücadele, güvenlik birimlerinin yürüttüğü mücadelenin yanı sıra, istismar edilen ve bu nedenle terörü besleyen unsurların ortadan kaldırılmasına dönük olarak ekonomik, sosyal, psikolojik, idari, demografik ve kültürel etkenlerin ortadan kaldırılması temelinde yürütülecektir. Bu amaçla, geniş kapsamlı bir ekonomik ve sosyal kalkınma programı, gerekli mali destek ve kaynaklarla uygulamaya konulacaktır.
• Siyasi, lojistik ve finans boyutu itibariyle terörün uluslararası desteklerine karşı etkili tedbirler alınacaktır. Teröre finansman desteği sağlayan uyuşturucu, akaryakıt, insan kaçakçılığı ile etkili mücadele edilecektir.
• Terörle mücadelede sonuç alınması öncelikle terörist unsurların etkisiz hale getirilmesine bağlıdır. Bu nedenle güvenlik güçlerinin kışla ve karakola hapsedilmesi uygulamasına son verilecektir. Terörle mücadelede teknolojik imkânlardan en ileri düzeyde yararlanılacak ve istihbarat ağının güçlendirilmesi sağlanacaktır.
• Terör örgütüne devletle pazarlık yapma ya da tehdit etme cesareti veren tüm girişimler engellenecektir. Terörle müzakereye derhal son verilecek, etkili bir mücadele yöntemi ihdas edilecektir. Yürütülecek kararlı bir mücadele ile bölücü terör, uluslararası uzantıları dahil olmak üzere en kısa sürede kesin olarak bitirilecektir.

HALKLARIN DEMOKRATİK PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Kürt sorunu ve Türkiye’nin temel demokrasi sorunlarının çözümü adına başlayan sürecin, müzakere aşamasına gelmesi için yoğun çabalar harcanıyor. HDP, bu sürecin bir aşaması olarak Dolmabahçe Mutabakatı’nda açıklanan 10 maddeyi, çözümün ilkesel çerçevesi olarak kabul eder.
• Günümüze gelene kadar sistemli bir devlet politikası olarak, halkların birbirlerine uzaklığı üzerine örülen ilişkiler ve söylemler, halklarımızın bir arada yaşamasını engelleyememiştir. Tarihi dayanakları olan halkların birlikte ve eşit yaşamı, demokratik cumhuriyetin temel dayanağını ve üzerine birlikteliğimizi inşa edeceğimiz esası oluşturur.
• HDP, bütün halkların farklı kimlik ve kültürleriyle, anayasal güvence altında birlikte yaşaması, geleceğimizin ve kalıcı barışımızın sağlanması için çalışacak. Coğrafyamızdaki bütün halkların, çözüm süreci ekseninde daha da belirginleştirdiği birlikte yaşama iradesini sonuna kadar savunacak.
• HDP, görüşmelerin başladığı günden şimdiye kadar, barışı halklarımıza kazandırma yaklaşımını sürdürmüştür ve barışı Türkiye halklarına kazandıracaktır. Bu ilkesel tutum kararlılıkla devam edecek, siyasi baskı ve zorlanmalar karşısında da bu tutumdan asla taviz verilmeyecek. Bu ilkeli ve kararlı tutum, başta Kürt sorunu olmak üzere, Türkiye’deki tüm demokrasi sorunları çözülene kadar devam edecek.
• Partimiz, her koşuda silahsız çözüm ve demokratik siyaseti savunacak. Savaşın zararlarının saptanması, savaş yüzünden yerinden edilenlerin geri dönüşü ve ekonomik açıdan desteklenmesi, tahrip edilen yaşam alanlarının ve mayınlanan tarım arazilerinin iyileştirilmesi, zararların telafisi ve tazmini sağlanacak.
• Bir özel savaş aygıtı olarak oluşturulan köy koruculuğu sistemi kaldırılacak, köy korucularının çeşitli işlerde istihdamı sağlanacak. Ayrıca diğer özel savaş aygıtları olan JİTEM, kontrgerilla vb. tüm uygulamalara son verilecek.

Yeni Anayasa Ve Diğer Yasal Düzenlemeler

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Yeni anayasa, Cumhuriyetimizin insan hakları ve demokrasi konularındaki kazanımlarını geleceğe taşıyacak; vesayetin izlerini tamamen silecektir. Yeni anayasa, insan onurunu, bireysel hak ve özgürlükler ile toplumsal meşruiyeti, sistemin ahlaki ve demokratik temeli kabul edecek; bireyin ve toplumun geleceğe dair beklentilerini karşılamak üzere tasarlanacaktır.
• Yeni anayasa özgürlük, eşitlik ve adalet üzerine inşa edilecek; insan onuru yeni anayasanın temel ahlaki referansı olacaktır. Yeni anayasa, milletimizin kültürel ve toplumsal çeşitliliğini tanıyan, herhangi bir etnik veya dini kimliğe referans yapmayan bir vatandaşlık tanımını esas alacaktır. Yeni anayasa, toplumun herhangi bir kesiminin dışlanmasına yol açacak değer yargıları ve siyasal tercihler barındırmayacaktır.
• AK Parti, sadece anayasa metni ile anayasal sistem tesis edilmediğinin bilincindedir. Doğrudan anayasal sistemle bağlantılı seçim kanunları, siyasi partiler kanunu ve sair temel kanunlar, yeni anayasa metniyle birlikte bir bütün olarak yenilenecektir.
• Yeni anayasa ile Türkiye’nin katılımcılığı ve çoğulculuğu esas alan ve etkili işleyen bir hükümet modeline kavuşmasını elzem görüyoruz. AK Parti olarak seçimlerden sadece temsilin değil hükümetin de çıkmasını garanti eden, istikrarsızlığa geçit vermeyen, vesayet odaklarının önünü tamamen kapatan çağdaş ve etkin bir hükümet sisteminin ülkemizde hayata geçmesini arzu ediyoruz.
• AK Parti olarak, demokratik bir perspektifle yapılandırıldığında, parlamenter sistemle başkanlık sistemi arasında demokrasiye uyum açısından bir fark bulunmadığı kanaatindeyiz. Nitekim her iki sistemin de olumlu örneklerine rastlanabileceği gibi olumsuz örneklerine de rastlanabilir.
• Ancak bir yandan vesayetçi bir şekilde kurgulanarak demokratik doğasından koparılmış parlamenter sistemin yol açtığı siyasal istikrarsızlıklar, öte yandan Yeni Türkiye vizyonumuzun ihtiyaç duyduğu etkin ve dinamik yönetim dolayısıyla, başkanlık sisteminin daha uygun bir yönetim modeli olduğuna inanıyoruz. Yeni sistemde meşru siyasi otoriteye hesap vermeyen paralel yapılara kesinlikle izin vermeyeceğiz.
• Bu çerçevede öngördüğümüz başkanlık sistemi, Türkiye’nin AK Parti iktidarında geçirdiği demokratik dönüşümü nihai sonucuna erdirerek, 2023 ve sonrasına yönelik kalkınma hedeflerine ulaşmasını kolaylaştıracak bir çerçeveye sahip olacaktır. Bu unsurlarıyla başkanlık sisteminin, Türkiye’nin siyasal tecrübesine ve gelecek vizyonuna daha uygun olduğuna inanıyoruz.

CUMHURİYET HALK PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Seçim kanunları ve Siyasi Partiler Kanunu başta olmak üzere, 12 Eylül rejiminden kalma antidemokratik kanunları değiştireceğiz. Başta % 10 seçim barajı olmak üzere demokratik siyasetin ve adil temsilin önündeki bütün engelleri kaldıracağız. Yurt dışındaki yurttaşlarımızın, her 300 bin seçmene bir milletvekili düşecek şekilde, 10 milletvekili ile temsil edilmesini sağlayacağız.
• Memurların siyasi partilere üye olma yasağını kaldıracağız. MİT Kanunu’nun kamu görevlilerine mutlak dokunulmazlık kazandırmasına son vereceğiz.
• CHP iktidarında parlamenter sistem korunacak ve güçlendirilecektir. Meclis’in onay makamına çevrilmesine son verilecektir. Siyasi partilerde üyelerin hakları güçlendirilecek ve siyasetin finansmanı şeffaflaştırılacaktır. Seçimlerde kamu kurumlarının tarafsız kalması sağlanacaktır.
• Türkiye’nin geleceğini ilgilendiren iç ve dış politika kararlarının, TBMM’den kaçırılarak kapalı kapılar ardında ve gizli pazarlıklarla alınmasına son verecektir. CHP, Cumhuriyetimizin ve demokrasimizin en önemli kurumu olan TBMM’yi kuvvetler ayrılığı ilkesinin özüne sahip çıkarak güçlendirecektir.
• CHP, TBMM İçtüzüğü ve Siyasi Partiler Yasası’nda yapacağı değişikliklerle Meclis’in tek parti meclisine, iktidarın tek adam iktidarına ve devletin tek parti devletine dönüşmesine engel olacaktır. Askeri darbe kalıntısı seçim barajı düşürülerek Meclis’te siyasal çoğulculuğun önü açılacaktır.
• CHP, yargıyı özerklikten uzaklaştıran, Anayasa Mahkemesi’ni ve Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nu siyasi müdahalelerle yönlendiren bir iktidarın, hukuk devletini ortadan kaldırdığına inanmaktadır. CHP iktidarında yargı erki üzerindeki tüm siyasi baskılar ortadan kaldırılacak, yargının tam bağımsızlığı sağlanacaktır.
• Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı makamı her düzeyde yetki ihlallerine ve yetki aşımına sebep olmaktadır. Cumhurbaşkanlığı makamı, bilinçli olarak siyasallaştırılmış ve Anayasa’da çizilen görev tanımının ötesine geçmiştir.
• CHP, gerekli yasal düzenlemeleri yaparak ve yasaların tam olarak uygulanmasını sağlayarak parlamenter sistemi güçlendirecektir. Cumhurbaşkanlığı’nın yürütme, yasama ve yargı üzerinde kurduğu hukuk dışı baskıları ortadan kaldıracaktır.

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• Milliyetçi Hareket Partisi, çağdaş normlarda bir Anayasa için mümkün olabildiğince geniş bir uzlaşma ile toplumun tamamının beklentilerini dikkate alan geniş bir vizyonla, farklı görüş ve düşüncelere saygı gösteren bir anlayışla, herkesin katkısının sağlanacağı uzlaşma arayışıyla ve ahlaka uygun yöntemlerle yapılmasını gerekli görmektedir.
• Anayasa değişikliği veya yeni bir anayasa yapılması kapsamında hiçbir şekilde tartışmayacağımız hususlar:
• · Milliyetçi Hareket Partisi; Cumhuriyetin temel nitelikleri, Türk milli kimliği, demokratik rejim ve temel insan hakları gibi değerleri vazgeçilmez olarak kabul eder ve bunların uzlaşma arayışı içinde tartışılmasını reddeder. Tek millet-tek devlet esasına dayanan, üniter yapıdaki milli devlet bünyesinde,
• · Farklı etnik kimliklere siyasi ve hukuki statü tanınarak çok parçalı millet yapısı oluşturulmasına,
• · Kişi hak ve özgürlüklerinin etnik temelli kolektif haklara dönüştürülmesine,
• · Türkçe dışındaki dillere ve farklı kültürlere statü kazandırılarak yapay azınlık yaratılmasına,
• · Vatandaşların birbirleriyle ve milletin devletle çatıştırılmasına zemin hazırlanmasına,
• · Milli kimlik tanımının değiştirilerek “Türkiyelilik” kavramının esas alınmasına,
• · Vatandaşlık bağının Türk milleti kavramı yerine ikame edilmeye çalışılmasına,
• · Türkçe’den başka dillerde “anadil” olarak eğitim yapılmasına,
• · Türkiye’nin idari yapısının değiştirilerek yerel yönetimlerin mahalli Parlamento olarak çalışacağı özerk bölgeler sisteminin hayata geçirilmesine,
• zemin hazırlayacak anayasa değişikliği yahut yeni bir anayasa yapılmasını hiçbir şekilde tartışma konusu yapmayacak ve karşı duracaktır.

HALKLARIN DEMOKRATİK PARTİSİ Seçim Beyannamesi
• HDP, Türkiye’nin çok kimlikli, çok kültürlü, çok inançlı, çok dilli yapısına uygun yeni bir “toplumsal sözleşme” ihtiyacını ertelenemez temel bir politik görev olarak önüne koyacak.
• HDP, eşitlikçi, cinsiyet özgürlükçü, sosyal, ekolojik ve demokratik bir anayasayı yapmak için tüm gücüyle çalışacak. HDP’nin öngördüğü anayasa; eşit yurttaşlık temelinde din, inanç ve vicdan özgürlüğü ile ekonomik, sosyal, siyasal, kültürel, bütün temel hak ve özgürlükleri güvenceye kavuşturan, ekolojik, doğal varlıkların ve hayvanların korunmasını esas alan bir anayasa olacak.
• HDP, açık bir biçimde karşı olduğu “Başkanlık Sistemi”nin anayasa değişikliklerinin temel koşulu haline getirilmesini kabul etmeyecek, başkanlık sistemine geçit vermeyecek.
• Yeni anayasada barış hakkı, hakikat hakkı, sendika kurma hakkı, grev ve toplu sözleşme hakkı, sosyal güvenlik hakkı, temel gelir hakkı, konut hakkı, engelli hakları, temiz suya ve yeterli gıdaya erişim hakkı, vicdani red hakkı, kültürel kimlik hakkı, anadilini kullanma hakkı, eğitim ve öğrenim hakkı, bilgi edinme hakkı, adil yargılanma hakkı, çocuk hakları, yaşlı hakları, hayvan hakları ile düşünce, ifade ve örgütlenme özgürlüğü, din ve vicdan özgürlüğü, basın özgürlüğünü garanti altına alan hükümler yer alacak.
• 12 Eylül darbesinin ürünü olan Milli Güvenlik Kurulu’nun anayasal ve yasal çerçevesi ortadan kaldırılacak. TCK’nın evrensel demokratik ilkelerle uyumlu olmayan bölümleri, TMK ve çeşitli isimler altında işleyen özel yetkilerle donatılmış mahkemeler kaldırılacak, bu mahkemeler tarafından uygulanan adaletsiz ceza sistemine son verilecek. Her türden işkence ve kötü muamele insanlık suçu sayılacak.
• Siyasi Partiler Yasası demokratikleştirilecek, tabanın, seçmenlerin, üyelerin kararlara doğrudan katılabildiği düzenlemeler yapılacak. Partilere üye olma ve üyelikten ayrılma kolaylaştırılacak. Seçim barajı kaldırılacak, Meclis’te bütün partilerin aldıkları oy oranında temsil edilebilmesinin yolu açılacak.