Kişi korktuğunu nasıl anlar?

Korku insan yaşamının bir parçasıdır neredeyse… Herkes için farklı bir korku vardır. Kimi karanlıktan korkar, kimi yalnız kalmaktan. Kimi sevilmemekten korkar kimi terk edilmekten. Kimi itibarını kaybetme korkusu yaşar, kimi imkânlarının elinden kaçmasından korkar. Kimi sınavdan, kimi yöneticisinden, kimi polisten korkar… Kapalı alandan korkanların olduğu gibi açık alan korkusu yaşayanlarda az değildir. Asansör korkusu, uçak korkusu, yaşlılık korkusu, hastalık korkusu… Kısacası en korkusuz görünen kişinin iç dünyasına girildiğinde onunda bir korkusu bulunabilir. Peki korku nasıl anlaşılır? Korku kendini nasıl ele verir? Korkunun belirtileri nelerdir?

Korkuyorum adıyla bir kitabı da olan Uzman psikolog Yıldız Burkovik, korkunun fiziksel ve duygusal olmak üzere iki tip belirtiler verdiğini belirtiyor. Burkovik'e göre, çeşitli uyaranların sebep olduğu duygusal tepkiler, fiziksel tepkilerden daha karmaşık bir yapı gösteriyor.
Korku kişinin yaşama karşı çeşitli durumlarda verdiği farklı tepkiler olduğunu anlatan Burkovik, bunların en baskınını duygusal tepkiler olduğunu vurguluyor. Korku anında gösterilen tepkilerin kişiye özgü ve bireysel olduğunu anlatan Burkovik, bununla birlikte bireylerin gösterdikleri korku tepkilerinin büyük ölçüde benzerlik taşıdığına da dikkat çekiyor.

Uzman Psikolog Yıldız Burkovik yaptığı çalışmalar sonucunda; korkunun en belirgin duygusal tepkilerinden birisinin huzursuzluk hissi ve kaygı olduğunu gözlediğini söylüyor. Huzursuz olan kişinin, duyduğu tedirginliğin ve endişenin birleşmesiyle heyecanlandığını, birtakım dengesiz davranışlar gösterebildiğini aktarıyor.

Burkovik'e göre korkunun yol açtığı duygusal belirtilerden diğeri de öfkedir. Burkovik bu tespitine açıklama getirirken, diğer duygular gibi öfkenin de düşünce sonucunda açığa çıktığını, birdenbire kendiliğinden oluşmadığını aktarıyor. "Kimi zaman duyguların aniden ve sebepsizce ortaya çıktığı düşünülür. Oysa mutlaka bunun altında yatan bir sebep vardır" diyen Klinik Psikolog Yıldız Burkovik korkan bir insanın, öfkeye dayalı tepkiler göstermesinin olası olduğu görüşünde... "Eğer kişi mükemmeliyetçi bir yapıya sahipse ya da rekabetçi bir tarzı varsa, korktuğu için kendisine öfkelendiğini" anlatan Memory Center Nöropsikiyatri Merkezi'nden Uzman Psikolog Yıldız Burkovik kendisine göre doğru olmayan bir tepki geliştirdiği için sinirlendiğini ve bu sinirini de gerek kendisine gerekse etrafa yansıttığını belirtiyor.
Burkovik, korku nedeniyle, kişide kendini aşağı görme duygusu ve kendini aşağılama davranışının ortaya çıkabildiğine sık rastladıklarına dikkat çekiyor. Bu duyguyu bastırma çabası içine giren kişinin ise, söz konusu duygulara hâkim olamadıkça kaçınma davranışı bununla beraber öfke-kızgınlık hissi ya da tam tersine umursamazlık davranışları sergilemeye başladığının çok ortaya çıktığını söylüyor.

Korku anında verilen tepkilerin bazen yavaş yavaş açığa çıktığını anlatan Burkovik, bazen de zincirden boşanmışçasına hızlı bir patlama şeklinde görüldüğünü belirtiyor. Burada dikkat edilmesi gereken şeyin duyguların kişiyi yönlendirmemesi olduğunu, aksine kişinin kendisinin duygularını yönetmesi ve doğru zamanda, doğru yerde, doğru tepkileri verebilmeyi başarması olduğunu aktaran Yıldız Burkovik korkunun fiziksel belirtilerini de şu seride sıralıyor:

¢ Çarpıntı (kan basıncı ve kalp atışının artması)
¢ Yüz kızarması
¢ El ve vücutta titreme
¢ Terleme
¢ Tükürük salgısının azalması
¢ Kas gerginliği
¢ Başın çeşitli yerlerinde basınç hissi (bazen sağa ya da sola doğru kafanın sarkmaya başlar gibi olması hissi)
¢ Baş ağrısı
¢ Nefes darlığı
¢ Tıkanma hissi
¢ Ağız kuruluğu
¢ Gözbebeklerinin büyümesi
¢ Yutkunma güçlüğü
¢ Sık idrara çıkma
¢ İştahsızlık
¢ Mide ve barsak sorunları
¢ Bulanık görme
¢ Vücut ısısında ani değişim...

Korku anında hissedilen heyecan duygusu, bedensel tepkilere dönüşüp titreme, kızarma, nefes alamama, kalp çarpıntısı, bayılacak gibi olma vb durumlarla bedensel olarak da açığa çıktığına önemle dikkat çeken Burkovik son olarak "bu belirtiler, kişinin çaresizlik ve güçsüzlük duygusu yaşamasına sebebiyet verdiğini dolayısıyla çekingenliğin taşlarını her alana yerleştirmeye başladığını" sözlerine ekledi.