Sağlık taramaları nasıl yapılıyor

Kadın sağlığındaki değişimler daha hızlı, sağlık tehditleri erkeklerden daha yoğun. Ayrıca her şeyden önce, kadınların biyolojik ritimleri erkeklere oranla çok değişken. Hormonal dengeleri daha karmaşık ve hassas. Metabolik yapılanmalarıysa erkeklere oranla daha zayıf.

Periyodik dönemlerinde ruhsal, hormonal ve metabolik dalgalanmaları olur. Hamileliklerinde risklerinin tepe noktasına tırmanırlar. Bebeklerine ihtiyaçları olan mineralleri, vitaminleri ve diğer yaşam unsurlarını mutlaka sağlarlar. Bu karmaşık, ruhsal ve biyolojik gelgitler arasında aslında, nasıl bu kadar sağlıklı kaldıklarına şaşırmamak mümkün değil. Sağlıklarına gösterdikleri özen, belki de bu özel durumlarından, zayıf ve kırılgan yapılarından kaynaklanır.

NE SIKLIKTA YAPILMALI

Her kadının yılda bir kez genel bir sağlık taramasından geçmesi gerek. Bu önleyici ve durum belirleyici taramalar sağlık risklerinin belirlenmesinde, sağlık hedeflerinin planlanmasında, beden ve ruhsal yapılanmalarında sahiplendikleri normal koşulların ve neyin tipik, olağan, kabul edilebilir olduğunun saptanmasında önem taşır. Yıllık düzenli sağlık taraması biz doktorlara sağlık değerlerinizi kayıt altına alma fırsatı sağlar. Bu bilgiler sizi tanımlar, sağlamlık veya risk düzeyinizi anlatır.

Yaşantınızda daha sonra oluşacak değişimler sağlık taramalarıyla önceden saptanabilir. Sorunlarınız çok önceden tahmin edilip çeşitli önlemler ve hazırlıklar planlanabilir. Biyolojik bazı değişimler daha iyi değerlendirilip yorumlanabilir. Kısacası yıllık sağlık taramaları sizin de, doktorunuzun da işini kolaylaşır. İşinizi tesadüfe veya şansa bırakmaz.

NASIL YAPILMALI

Eğer bir sağlık kuruluşu size sağlık taraması öneriyor ama işe sizi dinlemeden, muayene edip incelemeden doğrudan laboratuvar analizleriyle işe başlıyorsa sadece teşekkür edin ve hemen daha deneyimli bir başka merkeze yönelin!

Önerilen gerçek bir sağlık riski değerlendirmesi, detaylı kişisel ve ailesel sorgulamanızla işe başlamalı. Ailenizden intikal eden genetik miras sorgulanmalı, bu mirasın olumlu-olumsuz yanlarından sizi etkileyenleri belirlemek için testlerin planlaması yapılmalı. Ailenizin hipertansiyon, şeker hastalığı, damar sertliği, kolesterol, trigliserit yüksekliği, erken yaşta geçirilen kalp krizleri, felçler, tekrarlayan organ kanserleri, romatizmal problemleri ve diğer genetik geçişli hastalıkları dikkatle sorgulanmalı.

Kendi sağlık geçmişiniz de mutlaka araştırılmalı. Geçirdiğiniz hastalıklar, ameliyatlar, aşılarınız, alerjik yapınız, sigara ve alkol alışkanlığınız dikkate alınmalı. Mevcut hastalıklarınız, kullandığınız ilaçlar, uyku, stres sorunlarınız tek tek not edilmeli. Egzersiz düzeyiniz, beslenme biçiminiz kayıt altına alınmalı.

Kısacası, iyi planlanmış, maliyet-yarar ilişkisi iyi hesaplanmış bir yıllık tıbbî inceleme planı işe, kan veya idrarınızı analizden değil aileniz ve sizden başlamalı. Biyolojik potansiyelinizi saptamak için sıkı bir ruhsal değerlendirme ve iyi bir fiziksel muayene gerekir. Beden ve ruh örgünüz iyi belirlenmeli. Organlarınız ve sistemleriniz dikkatle incelenip bulgular özenle kaydedilmeli.

NASIL YAŞIYORSUNUZ

Üçüncü aşama, yaşam tarzınızın sorgulanması. Beslenmeniz, egzersiz alışkanlığınız, uykunuz, stresiniz, öfke ve hoşgörü düzeyiniz kayıt altına alınmalı. Sigara ve alkol kullanımınız, sosyal yaşamınız ve daha pek çok şey sorgulanmalı. Kısacası 'yaşam bilinciniz’ ve 'yaşamınıza ilişkin seçimleriniz’ dikkate alınmalı.

Sağlığınızı biyolojik potansiyeliniz, genetik mirasınız ve yaşam tarzınız belirler. Sağlığınız ve riskleriniz bu üçlünün kesiştiği yerdedir.

Yıllık sağlık kontrollerinde size uygulanacak çeşitli testler sadece biyolojik potansiyelinizin belirlenmesine yarar. Biyolojik potansiyelinizin doğruya en yakın tahminini sağlayansa bu araştırmalar. Hiçbir zaman bir test, testler grubu, kan, idrar veya başka beden sıvılarının analizi, MR veya tomografi gibi görüntüleme yöntemleri sizi yeterince tarif edemez. Bütün bu testler ve muayene araçları incelemede kullanılan araçlardan sadece bazıları.

30’lu yaşlardan sonra yıllık sağlık kontrollerinize kolonoskopi, kolesterol profili, kanser işaretçileri, kadınlar için mamogram, erkekler için prostat incelemesi gibi yeni testler eklenmesi gerekir. Bu testlerin neler olacağına, sıklığına genetik mirasınız, kişisel özellikleriniz ve yaşamınızı dikkate alarak sadece doktorunuz karar verebilir.

Bunları not edin

ÖNEMLİ

* SAĞLIK ÖZGEÇMİŞİNİZ: Daha önce yaşadığınız sağlık sorunları, geçirdiğiniz hastalıklar, ameliyatlar, kullanılan ilaçlar, alınan sonuçlar, ameliyat ve biyopsi raporları.

* AİLENİZİN TIBBİ ÖZGEÇMİŞİ: Ailenizde sık rastlanan hastalıklar, kanserli, diyabetli, hipertansiyonlu, romatizmalı hastalıklar.

* İLAÇ ALERJİLERİNİZ: Kullandığınız ilaçlar ve dozları, vitamin, mineral, besin destekleri.

* AŞILARINIZ: Hepatit, grip, zatürree, tifo, tetanos, tüberküloz aşılarınız.

* SORULARINIZ: Kuşkularınız, sorunlarınız. Doktorunuzdan öğrenmek istediğiniz şeyler.

Taramalarda öğrenmeniz gerekenler

AKLINIZDA OLSUN

* Genel sağlık durumunuzun düzeyi

* Bir önceki ziyarete göre yeni durumu

* Diyabet, kanser, kalp-damar hastalığı, hipertansiyon gibi muhtemel riskleriniz

* Daha sonraki incelemelerde yaptırmanız gereken testler ve test zamanları

* Özel branş konsültasyonu ihtiyacı

* Yaşam biçiminizde yapmanız gereken yenilikler

* İlaç kullanmanızın gerekli olup olmadığı