Sağlık

Gündüz TEZMEN

Pişmişi daha etkili

Taze domates bol miktarda likopen içerir. Ancak, domatesin pişirilmesi, likopenin vücut tarafından 5 misli daha kolay kullanılmasını, biraz yağ eklenmesi ise bağırsaklardan çok daha kolay emilmesini sağlıyor. Likopen, kavun ve pembe greyfurt gibi diğer gıdalarda da bir miktar var ama domatese oranlandığında bu miktar çok küçük.

Domatesten gelen sağlık

Hemen her yemekteki vazgeçilmez rolü ve güzel tadıyla domates, mutfağımızın önemli gıda maddelerinden biridir. Lezzet açısından tercih ettiğimiz domatesi yedikçe sağlık kazandığımızı biliyor muydunuz ? Domateste A vitamininin yapıtaşı olan beta karoten, C vitamini ve B grubu vitaminlerin yanısıra demir ve potasyum gibi mineraller var. Ancak, bu yararlı etki sadece bol vitamin ve mineral içermesinden gelmiyor. Domatese kırmızı rengini veren lycopene (likopen) isimli kimyasal maddenin sağlık açısından çok yararlı olduğu, bilim adamlarınca onaylandı.

Likopenin vücutta, güçlü bir antioksidan etki yarattığı belirlendi. Antioksidanlar, normal metabolizma faaliyetlerinin yanısıra, başta hava kirliliği olmak üzere dış etkiler sonucu vücutta oluşan ve kanser ya da kalp-damar hastalıkları gibi ciddi sağlık sorunlarının oluşmasına yol açan ‘serbest radikalleri’ gideren maddelerdir.

Yararlı etkileri

Yapılan çalışmada 1300 kişi incelendi. Likopenli gıdaları bol olarak tüketenlerde kalp krizlerinin yarı yarıya daha az olduğu belirlendi.

Bir başka çalışmada prostat kanseri incelendi. 48 bin erkeğin, 5 yıl süreyle incelenmesiyle yürütülen çalışmada, domatesle pişirilmiş yemekleri haftada 10 porsiyon kadar tüketen kişilerde prostat kanseri görülme sıklığının diğerlerinin üçte biri kadar olduğu görüldü.

Likopenin, kalınbağırsak, makat ve meme kanseri gibi diğer kanser türlerine karşı da büyük oranda koruma sağladığını gösteren başka araştırmalar da var

OKUR MEKTUPLARI

Yorulunca daha iyiyim

E.B./KONYA - Ben 24 yaşında bir erkeğim. Bir süreden beri arasıra boğazımda tıkanıklık, çarpıntı, başımda uyuşma ve göğsümde batma hissediyorum. Gittiğim doktorlar önemli bir rahatsızlık bulamadılar... Bu atakların dışında gayet dinç ve sağlıklıyım, hatta yük taşıma gibi beni yoran işlerden sonra kendimi daha sağlıklı hissediyorum...

Başlık olarak da seçtiğim, yorulunca kendinizi daha sağlıklı hissetmeniz, sizin durumunuzun aydınlanmasında kilit oluşturuyor. Strese bağlı olaylarda kişi yoruldukça kendini daha iyi hisseder. Stres karşısında insan bünyesi, yoğun bir uğraşıya girecekmiş gibi hazırlanır. Adrenalin ve benzeri stres hormonlarının etkisiyle, insanın kan şekerinden tansiyonuna, kan yağlarından nabzına varıncaya kadar bütün metabolik faaliyetleri yükselir. Eğer siz gerilmiş, hazırlanmış bu bünyeyle enerji tüketecek hiçbir şey yapmazsanız, basıncı sürekli artan ama bu basıncı tüketmeyen buhar kazanları gibi patlamaya hazır hale gelirsiniz. Bunun çaresi birikmiş bu enertjiyi bu gerginliği atmak. Eğer yoğun bir bedensel faaliyetiniz yoksa, sizi ter içinde bırakacak kadar spor yapmalısınız.

Doktorlarınız da organik bir rahatsızlık bulamadığına göre, endişe etmeyip birikmiş enerjinizi tüketme yolları arayın.

Mesanemde taş oluşuyor

A.ÖNEY/ANKARA - Ben 50 yaşında bir erkeğim. Sorunum, mesanemde sık sık taş oluşması. Birkaç kez kırıldı ama yine oluşuyor. Bunların olmaması için ne yapmalıyım?

Taş oluşmasında idrar yoğunluğunun önemi büyük. Az su içenlerin idrarı yoğun çıktığı için, kristalleşmesi ve önce kum sonra da taş haline dönüşmesi kolaylaşıyor. Demek ki, öncelikle çok bol su içmelisiniz. İdrar yolu iltihapları da taş için odak oluşturur. Zaman zaman tahlil yaptırıp iltihap varsa giderilmesi için uygun tedaviyi yaptırın. İdrar yolundaki yapısal kusurlar da taş oluşmasını kolaylaştırır. İdrar akışının düzgün olmasını engelleyen çıkıntı ya da girintiler, burada idrarın duraklamasını ve kristalleşmesini kolaylaştırır. Ayrıntılı bir tetkikle idrar yolunun düzgün olup olmadığı araştırılmalıdır. Bir başka etken de kalsiyum metabolizmasıdır. Yapılacak tahlillerle bu da araştırılmalıdır. Son önlem de, taşların tahliliyle yapısının anlaşılmasıdır. Böylece perhiz yaparak taşın oluşma ihtimali azaltılabilir.