Para politikasında 10 emir

Greenspan’den önceki Başkan Paul Volcker da kendi döneminde çok başarılıydı. Greenspan döneminde uygulamada olan para politikasına bakış açısının Valcker zamanında başlatıldığı dahi iddia edilebilir.

Görev değişikliği sırasında, Paul Volcker, Greenspan’e dönüp ‘şimdi bana FED politikaları, Amerika ve dünya ekonomileri hakkında bildiklerimi ve düşüncelerimi sormak istiyorsundur, boş ver bunlara. Nasıl olsa, göreve başladığında öğrenirsin, ben sana nerelerde iyi balık tutuluyor onları anlatayım’ demiş. Geçekten de, bu çeşit görevler başkalarının söyledikleriyle değil, yaparak öğreniliyor.

Greenspan’den sonra ne olacak sorusu Paul Volcker’ın balık tutabilmesi için yirmi yıl önce Kansas’tan alınıp Vyoming eyaletinin Jackson Hole kentinde ağustos ayında düzenlenen yıllık FED toplantısının da konusuydu.

Toplantıda bir tebliğ sunan Alan Greenspan’in eski yardımcısı Princeton Üniversitesi öğretim üyelerinden Alan Blinder’a göre, Greenspan’den sonra göreve gelecek başkanın Greenspan’den esinlenerek göz önünde bulundurması gereken başarılı para politikasındaki 10 emir şöyle:

1. Seçeneklerini açık tut. Ekonomi o denli sert ve o denli hızlı değişir ki, para politikası yapıcıları belli bir kurala bağlı kalamazlar.

2. Kendini entelektüel anlamda sıkı bir ceketin içinde hissetme. Esnek ve fikirlerini değiştirmeye hazır ol.

3. Tahminler gerekli de olsa güvenilir değillerdir. Merkez bankacıları şüpheci olmalıdırlar ve ekonomide şimdi ne olmakta olduğunu incelemek için zaman harcamalıdırlar.

4. Balonu patlatmaya çalışma, patladıktan sonra temizle. Faiz artırımları yoluyla balonu patlatmak işleri daha kötü yapabilir. Merkez Bankası açısından, bekleyip sonuçlarla mücadele etmek daha iyidir.

5. Petrol şoklarının bir çoğu ekonomik durgunluğa neden olmamalıdır. Merkez bankacılar petrol fiyatlarının fırlamasının ardından mutlaka faizleri artırmamalıdırlar.

6. En iyiyi gerçekleştirmeye çalışmak teoride geçerlidir, uygulamada riskler önemlidir. Para politikasının alacağı yolu bilimsel olarak belirlemenin bir yolu yoktur.

7. Ekonomik durgunluk kadar potansiyelin altında büyüme de kötüdür. FED’in görevleri içindeki fiyat istikrarı ve tam istihdam hedeflerini ciddiye al. Ekonomik durgunluktan kaçın, gereksiz yere büyümeyi yavaşlatma.

8. Hedeflerini yüksek tut. Para politikasının becerebileceği işler konusunda gerçekçi ol. Ekonomiye ince ayar yapmaya çalış. Enflasyon ve istihdamı istediğin yerde tutmaya çalış.

9. Para politikası açısından nötr faiz oranı iyi bir kılavuzdur. Kısa vadeli faiz oranları en iyi politika aracıdır. Para politikasının, fiyat istikrarını bozmadan, ekonomiyi uyarmadığı ya da büyümeyi engellemediği düzeydeki kısa vadeli faizler en iyi politika kılavuzudur.

10. Politika değişikliklerinden kaçın. Hızlı değişimler merkez bankasının itibarı açısından zararlıdır. Piyasada oynaklığa neden olur.

Bakalım FED’in yeni Başkan adayı Ben Bernanke başkan olduğunda, bu tavsiyelerin ne kadarını özümseyip uygulamada takip edebilecek.