Orta yaş, yüksek tansiyon dönemi

Hipertansiyon ile karşılaşacağınız dönem, daha çok orta yaş ve sonrasıdır. Kan basıncı yüksekliği nedeniyle tedavisi gerekenlerin sayısı, herhangi bir yetişkin grubunun en az yüzde 10’udur. Bu oran 65 yaşını geçenlerde daha da yükselmektedir.


EĞER orta yaş ve sonrasını yaşayan biriyseniz, siz de riskli grupta yer alıyor olabilirsiniz. Sağlıklı ve kaliteli bir yaşamınız olsun istiyorsanız, bu önemli riski iyi izlemelisiniz. Hipertansiyonun yol açabileceği sağlık sorunlarının oldukça üzücü oduğunu bilmeli, kalp yetmezliğinin, koroner kalp hastalığının, inme-felç sorununun, göz içi kanamalarına bağlı görme kayıplarının, böbrek hasarı sonucu oluşan böbrek yetmezliğinin sonuçlarının oldukça can sıkıcı olduğunu asla unutmamalısınız. Hipertansiyon bir ‘hastalık’ değildir, fakat önlenebilir ve yönetilebilir bir sağlık sorunudur.

ADI ‘SESSİZ KATİL’

Kan basıncı artışı, bir organ hasarına yol açmadıkça belirtisiz seyreder. Bu nedenle hipertansiyonun tıp literatüründeki adı ‘sessiz katil’dir. Kan basıncınız tehlikeli düzeylere yükseldiği halde siz sorununuzdan habersiz, keyifli ve mutlu bir hayat sürebilirsiniz. Baş ağrısı, baş dönmesi, nefes darlığı, çarpıntı, halsizlik gibi sorunların hiçbirini yaşamayabilirsiniz. Hipertansiyona bağlı hasarlar sürer gider, ama siz hiçbir şey hissetmeyebilirsiniz. Kısacası bir hipertansiyonun ilk belirtisi (ne yazık ki) inme, kalp krizi veya görme kaybı olabilir.

YILDA İKİ KEZ ÖLÇÜN

Hipertansiyon sorununuzun olup olmadığını bilmenizin tek yolu vardır: Kan basıncınızı tekniğe uygun bir şekilde ölçmek. Kan basıncı gün içinde ve günden güne ciddi değişimler gösterebildiğinden sadece bir-iki ölçümle normal veya yüksek tansiyonlu biri olduğunuza karar vermemelisiniz. Ölçümleri en az üç-dört kez (tercihen farklı gün ve zamanlarda) tekrarlamalısınız. Kan basıncınızda, özel bazı koşullarda oluşabilen ve sadece birkaç dakika süren kısa zamanlı yükselmeleri, hemen hipertansiyon olarak değerlendirmemelisiniz. Unutmayın! Yüksek kan basıncı sadece aylar-yıllar boyunca inatla devam ettiği zaman önemlidir.

GEÇİCİ YÜKSELMELER

Kan basıncının gün içinde önemli değişiklikler gösterdiği bilinmektedir. Bunun en önemli nedeni kanınızın vucudunuzda ihtiyaç duyulan bölgelere veya organlara daha fazla gönderilmesi ya da biyolojik adaptasyondur. Kan basıncınız uyku sırasında düşer. Stres korku ve heyecan ile artar. Sabahın ilk saatlerinde daha yüksek olma eğilimindedir. Düşünce yoğunluğunuz artınca beyniniz uykudakinden daha fazla kana ihtiyaç duymaktadır. Ağır bir yemekten sonra sindirim sisteminizin, ağır bir bedensel aktivite esnasında kaslarınızın kana ihtiyacı artacaktır.

KAN NEREYE GİDER

Orta yaşlı biri iseniz kalbinizin bedeninize pompaladığı kan miktarı dakikada 6 litre kadardır. Bunun yüzde 20’si büyük kaslara, yüzde 20’si böbreklere, yüzde 15’i beyne, yüzde 20’si sindirim sistemine, yüzde 5’i ise kalp kasına gider. Çok hızlı koşan birinde beyne giden kan miktarı değişmezken, kalp kasına giden miktar 4 kat artmakta, böbrekler ve sindirim sistemine giden kan ise 4-5 kat azalmaktadır. Kanın damar sistemine pompalanma hızındaki artışın siz daha koşmayı düşündüğünüz anda başlaması enteresandır. Korkunun, huzursuzluk endişe ve, cinsel ilginin kan basıncında kısa süren artışlar yapması bundandır.

İlaç kullanmak şart mı

Hipertansiyon sorununun ilaç kullanmadan çözümlenip çözümlenmeyeceği kan basıncınızın yükseklik düzeyine bağlıdır. Tekrarlanan ölçümler sonucu kan basıncı ortalamanız 160/100 mmHg veya daha fazla ise, muhtemelen hiç beklemeden hemen ilaç kullanmak zorunda kalacaksınız. Eğer daha düşük bir ortalama değer saptandıysa hemen ilaca başlamak zorunda değilsiniz. Yaşam tarzınızda yapacağınız bazı değişikliklerle kan basıncınızda ciddi düşmeler sağlayabilirsiniz.

İşe fazla kilolarınızı vererek, alkol alımınızı sınırlayarak, sigara içiyorsanız hemen bırakarak, tuz ve sodyum tüketiminizi azaltıp düzenli bir egzersiz yaparak, stres düzeyinizi azaltıp biraz rahatlayarak başlamalısınız.

İlaç kullanmanızın gerekip gerekmediğine, hangi ilacı ne dozda kullanacağınıza doktorunuz karar verecektir. Doktorunuzun tavsiyelerine uymalı, muhtemelen hayat boyu sürecek olan bu sorunun çözümüne siz de katılmalısınız. Bilgisiz ve ilgisiz bir hasta ile iş yükü yoğun ve hastasına mesafeli bir doktor birlikteliğinin en tehlikeli olduğu sorunlardan birinin hipertansiyon olduğunu unutmamalısınız.

Basınç artışını yaşa bağlamayın tedavi olun

Orta yaşlar ve sonrasında hemen herkeste yavaş yavaş ve zararsız düzeylerde bir kan basıncı artışı görülmektedir. Bu yaşlanma sürecinde oluşan damar duvarı sertleşmesinin neticesidir. Ortalama kan basıncının yaş ile birlikte mevcut ölçülerde olmak şartı ile bir miktar yükselmesi doğaldır. Ama bu durum kan basıncı 140/90 mmHg’nın üzerinde olan bir yaşlı hipertansiyonunun tedavi edilmemesi gerektiği anlamına gelmemektedir. Son çalışmalarda kan basıncının 135/85 mmltg.dan fazla olduğu durumların izlemeye alınması gerektiği belirlenmiştir.

Kısacası kan basıncınızın siz yaşlandıkça birazcık arttığı doğrudur, ama bir yaşlıda bunu doğal bir gelişme olarak değerlendirip onun hipertansiyonunu tedavi etmemek ciddi bir yalnıştır. Yaşlılarda yüksek kan basıncı seviyelerini aşağı doğru çekmenin inme ve kalp krizlerini önlemede çok etkili olduğu kuşkusuzdur.

NOT ALIN

Kan basıncınız 160/100 mmHg’nın üzerinde ise,

Geçici beyin atakları koroner kalp hastalıklarına bağlı kalp kalp krizleri veya kalp yetmezliği öykünüz varsa,

Bellek sorunları olan bir hasta iseniz,

Böbrek, göz, kalp, beyin gibi organ veya damar zedelenmesine dair herhangi bir kanıt varsa,

Yakın akrabalarınızdan biri 50 yaşından önce hipertansiyonla birlikte yukarıda saydıklarımızdan birini geçirdiği tıbbi öyküye sahipseniz, tedavi konusunda daha dikkatli olmalı, ilaç kullanmama gibi bir hatayı asla yapmamalısınız.

UNUTMAYIN

Kan basıncınız; Sabah saatlerinde akşama oranla daha yüksektir.

Alkollü, yorgun ve uykusuzsanız yüksek çıkabilir.

Korku, endişe ve huzursuzluk halindeyseniz yüksektir.

Ağrınız varsa yüksek çıkabilir.

BUNLARA DİKKAT EDİN

Ölçme işlemi sizi endişelendiriyorsa,

Ölçümden hemen önce merdiven, yokuş çıktıysanız,

Üşüyecek kadar soğuk bir ortamda iseniz,

Alkol aldıysanız,

İdrar yapma ihtiyacı içindeyseniz kan basıncı ölçümünü biraz ertelemesiniz.