Nuh’un Gemisi’nde bir hafta

Üç milyon nüfuslu Sabah Eyaleti’nde 32 etnik grup var. 32 ayrı lisan konuşuluyor. Bunlara Malay ve Çinliler dahil değil, tabii Hintliler de. Başkent Kota Kinabalu, 500 bin nüfusuyla güzel bir kıyı şehri. Karşısındaki adalardan Sapi’ye gidip dalış yapabilir, yemek yerken etrafınızda dolaşan Commodor ejderhası familyasından ürkütücü Monitor’lara yiyecek atabilirsiniz.�

Bu eyaletteki 25 bölge yerlilerinin hepsinin festivalleri var. En karakteristik kabileler Katazan (şehirde yaşıyorlar), Bacau (balıkçılıkla geçiniyorlar), Murut (İban’lar gibi nehir kıyısında yaşıyorlar).

Sabah isminin kaynağı meçhul. Brunei kökenli nehrin yukarısı, Malay kökenli palmiye şekerhanesi sözcüklerinden geldiği sanılıyor. Halkın yüzde 65’i Hıristiyan, yüzde 20’si İslam. Sabah, 1970’lerde ülkenin en zengin eyaletleri arasındayken, şimdilerde en yoksullar arasına düşmüş. Ekonomide ağırlık ormancılıkta. Yağmur ormanlarındaki nadide ağaçların kerestesini satarak geçiniyorlar. Kakao ve kauçuk üretiliyor. Son 10 yılda turizm ikinci önemli gelir kaynağına dönüşmüş.

KINABALU PARKI UNESCO LİSTESİNDE
 
Güneydoğu Asya’nın da en yüksek dağı, 4 bin 95 metre yükseklikteki Kinabalu Dağı da bu eyalette. Çevresindeki yağmur ormanlarıyla birlikte Kibalu Ulusal Parkı, UNESCO Doğal Dünya Mirası Listesi’nde. Parktaki ormanlardan, tepelerden ip köprülerle geçip dağın eteklerdeki Poring Kaplıcaları’nda keyif çatabilirsiniz. Daha sonra nehirlerden birinde rafting yapma şansınız var. Acemiye, usta raftingciye hitap eden farklı parkurlar hazırlanmış. Doğal park içindeki bütün oteller ya da tatil köyleri gayet rahat ve güvenli. Bütün romantik duygularınızı harekete geçirecek muhteşem manzaralar, sağanak geçişleriyle daha çok büyülüyor.

DÜNYANIN EN BÜYÜK ÇİÇEĞİ RAFFLESIA

Onu görmek büyük bir şans. Ağacın bir dalının toprağa girip 1.5 metre sonraki çıkışında oluşuyor. Tomurcuklandıktan dokuz ay sonra birkaç günlüğüne açıyor. Bu nedenle ne zaman nerede açacağı bilinmiyor. 60-100 santimetre çapında. Daha çok nisanda görülüyor. Biz, Kinabalu Dağı eteklerinde 3 Mayıs’ta gördük. Tabii özel bahşişlerle yönlendirdiğimiz rehberler sayesinde... İnanışa göre şans getiriyor.

SANDAKAN’IN NADİDE CANLILARI

Kota Kinabalu’dan eyaletin Sandakan bölgesine ikramsız, ucuz uçaklarla yarım saatte inip Sepilok Orangutan Merkezi’ne gidiliyor. Oradan iki saatlik otobüs yolcululuğuyla Bilit Yağmur Ormanları’na, ardından motorlu kanolarla Kinabatangan Nehri’nin kollarındaki tesislere ulaşılıyor. Bu yolculuktan sonra, endemik kırmızı uzun burunlu Proboscis maymunu ve dünyanın nadide kuşu Hornbill’ler bizi bekliyor.

Dönüş yolunda ünlü kırlangıç mağarası Gomantong’u unutmamak gerekiyor..

Eyaletin en büyük nehri Kinabatangan 560 kilometre uzunluğunda. Ortalama derinliği altı metre. Nehrin kollarında motorlu kanolarla seferler yapıyoruz. Bana Amazon’u hatırlatıyor. Maymun ve kuş türleri arasında yine sürüngenler görerek boynuzlu kuşlarımızın şarkılarını dinliyoruz. Sular yüksek olduğu için timsahları göremiyoruz ama Proboscis ve Hornbill’lerin tadını çıkarıyoruz. Mandalar, Amazonlar’daki gibi yine ortalarda yok. Nehir kollarından birindeki bir Müslüman köyünü ve okul çocuklarını ziyaret ediyoruz. Yoksul köyün başı örtülü minicik kızları içimizi sızlatıyor. En az 3-4 çocuklu ailelerin, mecburi 12 yıllık eğitimin, cip ve arabaların girdiği köy, bizi şaşırtıyor.

BEŞ YILDA BİR KRAL DEĞİŞİYOR

Malezya 30 milyon nüfuslu. Yüzölçümü yaklaşık Türkiye’nin yarısı kadar. Ülkenin yasama ve yargı başkenti Kualalumpur, yürütme başkenti ise Putrajaya. 2020’de gelişmiş ülke seviyesini hedefleyen Malezya, Güneydoğu Asya krizinden etkilenmiş görünüyor. Bunun yanı sıra bir başka huzursuzluk daha yaşıyor: Müslüman Malay’lara her konuda öncelik vermenin diğer etnik gruplarda yarattığı rahatsızlık...

13 eyaletlik Malezya’da 9 eyalet, babadan oğula geçen sultanlıklarla idare ediliyor. Bunların başı, sıra ile 5 yıl süre için Malezya Kralı oluyor. Bu sistemle Malezya, dünyada kralı beş senede bir değişen tek monarşik ülke. Malakka, Penang, Sabah ve Sarawak’ta ise atanmış vali var. Müslümanlardan seçiliyor ve anayasanın verdiği yetkilerle eyaleti yönetiyor. Eyaletlerin kendine özgü göçmen kuralları var.

İslami mahkemelerin giderek daha fazla iddialı olmaya başlaması, bir yandan Müslüman olmayan nüfusun haklarını ihlal ederken diğer yandan refah içindeki ülkenin sosyal düzenini tehdit ediyor. Oysa Malezya, işleyen demokrasisi, sağlam ekonomisiyle, üç büyük etnik grubun Malaylar, Çinliler ve Hindular arasındaki uzlaşma ortamıyla övünüyordu.

Yasalara göre Müslümanların din değiştirmesi yasak ama diğer din mensuplarının Müslüman olmasında engel yok. Müslümanlar şeriat mahkemelerinin himayesinde. Bu nedenle diğer dinlerdeki kişiler Müslümana karşı dava açtığında, laik mahkemelerde temyize gidemiyor.