×
Türk bilim insanı Deniz Kent, ABD’de Silikon Vadisi’nde kurduğu Prolific Machines Ar-Ge Laboratuvarı ve opto-genetik (ışıkla hücreleri araştıran) çalışmalarıyla dünya ilaç ve et sektörüne adını yazdıracak bir buluşa imzasını attı. Işıkla hücreleri kontrol etmeyi başaran Kent, kanserden demansa kadar hücreyle yapılan ve antikor çeşitlerini içeren tüm ilaçları çok uygun maliyetlere üretimini gerçekleştiriyor. Ayrıca ABD’de çok sayıda şef, ışık hücrelerinden yeni et çeşitleri üretilmesi için firmaya yatırım yaptı. Her şefin kendi etini dizayn edebileceğini belirten Kent, “Lokantacılık için yeni bir çağ diyebiliriz. Hiçbir hayvana ait olmayan, daha farklı, bildiğimizin dışında da et tatları olacak” dedi. Time Magazine’in de 2024’ün ‘Top Inventions’larından (En iyi buluşlar) biri olarak seçtiği Prolific Machines, ayrıca Bill & Melinda Gates Vakfı’ndan da daha yüksek kaliteli ve daha uygun fiyatlı monoklonal antikorlar üretmek için hibe aldı.
İLAÇLAR DAHA UCUZA ÜRETİLECEK
Kent, ışıkla hücreleri kontrol ettiği yeni keşfi ve gelecekte insanlığa sağlayacağı yararlarına ilişkin sorularımızı özetle şöyle yanıtladı: “Keşfimiz, optogenetik olarak adlandırılan, optik ve genetik bilimlerinin aynı anda kullanıldığı bir bilim dalı ile hücrelerin ışığa duyarlı proteinleri sentezlemesini sağlamak. Bu yöntemle hücreleri ışıkla kontrol edebiliyoruz. Değişik renkte ışık ile hücrelere müdahale ederek seçilmiş proteinleri daha az kimyasal ile ve daha güvenli şekilde sentezleyebiliyoruz. Biyolojiden yapılan herhangi bir ürünü de böyle üretebiliyoruz. Mesela ilaç, et, süt ürünleri, plastik... Hücreden yapılan herhangi bir şey veya hücrelerin yaptığı herhangi bir şey. Işık kullanarak, hücreden her şeyi yapabiliyoruz. Şu an ilk önce ilaçlar üzerinden çalışmaya başlıyoruz. Bu ilaçları, kullandığımız teknoloji ile daha ucuza üretebiliyoruz. 200 litrelik bir reaktörümüz var. Hücreyle yapılan tüm ilaçları üreteceğiz. Kimyayla yapılan ilaçlar olmayacak. Özellikle protein ilaçları; mesela antikor ve antikor çeşitleri olacak. Şeker, kanser, demans gibi birçok hastalığa yardım edebiliyor bu ilaçlar. Dünya çapında ışık kullanarak ilaç üretimine gelecek 5 sene içerisinde başlayacağız.”
GERÇEK ETLE HİÇ BİR FARKI YOK
Et üretimiyle ilgili çalışmaların 2-3 yıl içinde artacağını söyleyen Türk bilim insanı Kent, “Işıkla Wagyu (Japon ineği) eti yaptık. Sadece yatırımcılara göstermek için. 30 yatırımcıya yedirdik. Bu et üretimi daha sağlıklı da olacak. Mesela proteinini yükseltebiliyorsun, vitamin ve mineral değerlerini yükseltebiliyorsun. Birçok şef bize yatırım yaptı ve o şefler bu teknolojiyi kullanarak yeni et çeşitlerine ulaşmak istiyorlar. Yani sadece hayvanların eti değil, kendilerinin desenlediği et. Düşünün yani her şef kendi etini dizayn edebiliyor. Lokantacılık için yeni bir çağ diyebiliriz. Hiçbir hayvana ait olmayan, bildiğimizin dışında da et tatları olacak” dedi.
90 MİLYON DOLAR YATIRIM ALDI
Hataylı bir ailenin çocuğu olan Deniz Kent, Silikon Vadisi’nde kurucu ortağı olduğu Prolific Machines şirketi ile dikkat çekiyor. Time Magazine’nin 2024’ün “Top Inventions” listesine girmeyi de başaran Prolific Machines, dünyanın en iyi yatırımcılarından yaklaşık 90 milyon dolar da yatırım aldı.
İYİ Parti Genel Başkanı Müsavat Dervişoğlu, partisinin grup toplantısında İsrail- İran çatışmalarıyla ilgili özetle şöyle konuştu:
“Şiddet, yıkım ve kan İran kentlerine sirayet ettirilmiştir. Anlaşılmaktadır ki diplomasi, akıl, insanlık ve makuliyet ölçütleri dünyayı terk etmektedir. Herkesi aklı selime, diplomasiye ve sulha çağırmaktayız. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni yöneten iktidardan da bu yolda amasız ve fakatsız bir çaba içinde olmasını talep etmekteyiz. İsrail’in hâkimiyetini ve kayıtsız şartsız güvenliğini amaçlayan küresel oyunun adı Büyük Ortadoğu Projesi’dir. Büyük Ortadoğu Projesi demek, küçültülmüş Türkiye demektir. Sevr’i kabul etmedik, bunu mu kabul edeceğiz.”
ASGARİ ÜCRET 29.850 TL OLSUN
Dervişoğlu, asgari ücret konusunda da “Asgari ücretlerin yeniden güncellenmesi ve belirlenmesi çok ama çok elzemdir ve acildir. Bizim hesabımız ve önerimize göre de asgari ücret bugün en az 29 bin 850 TL olmalıdır” çağrısında bulundu.
Tezkerede, “TBMM olarak, İsrail’in başta Gazze halkına karşı sürdürdüğü soykırım olmak üzere bölgesel barışı tehdit eden tüm eylemlerini ve son olarak İran’a yönelik saldırılarını en güçlü şekilde kınıyoruz. Uluslararası hukuk ve diplomasi temelinde sorumluluk almaya çağırıyoruz” denildi.
BİNGÖL MECLİS’İ FRAKLA YÖNETTİ
TBMM Başkanlık Divanı için geçen hafta yapılan seçimlerin ardından dün ilk kez başkanlık koltuğuna oturan CHP’li Başkanvekili Tekin Bingöl, oturumu frak giyerek yönetti. Geçmiş dönemlerde görev yapan Meclis başkanvekilleri arasında Genel Kurul’u frak giyerek yöneten en son isim yine CHP’den Levent Gök olmuştu.
İstanbul’da doğan 29 yaşındaki dansçının 20 yıllık dans serüveni ABD’de baş balerinliğe uzandı. Buse Babadağ, İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı’ndan Almanya’da Avrupa’nın en iyi bale okullarından ‘Hochschule für Musik und Theater-Ballett Akademie München’e, oradan da ABD’deki ‘Tulsa Ballet’ topluluğundan ‘Ballet San Antonio’ya kadar zorlu bir kariyer sürecinden geçiyor. Sanatçı, geçtiğimiz aylarda da ABD Teksas’taki San Antonio’nun prestijli topluluklarından Ballet San Antonio’da “principal dancer” yani baş balerinliğe terfi etti. Babadağ, üç farklı ülkede attığı adımları Hürriyet’e anlattı:
20 YILDIR DANS EDİYOR
“(Kendinden bahseder misin?) Bale ile tanışmamdan bu yana 20 yıl geçti. Son 11 yıldır ise Amerika’da profesyonel bir bale kariyeri sürdürüyorum. Bu süreçte, Amerika’daki profesyonel bale topluluklarında görev alan tek Türk balerin oldum. Bu yıl aldığım ‘principal dancer’ (baş balerin) unvanı ise benim için çok özel bir dönüm noktası oldu; çünkü bu terfi ile birlikte Amerikan bale tarihinde ‘ilk Türk baş balerin’ unvanını kazandım.
(Bale serüvenin nasıl başladı?) Dokuz yaşındaydım ve bale hiç aklımda yoktu. En yakın arkadaşım bale dersleri almak istiyordu ve kursa birlikte gitmem için beni ikna etti. İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı’nın bale sınavına girdik. Konservatuvara başladığım ilk gün, hocam Christopher Paluch ile tanışma, bale hayatımda bir dönüm noktasıydı.
HAYALDİ VE GERÇEK OLDU
(Amerika’ya geçişin nasıl oldu?) Almanya’da, Hochschule für Musik und Theater – Ballett Akademie München’den Bachelor diplomamı aldım. Münih’te çok sevdiğim bir arkadaşımla bahçede kahvaltı ediyorduk. Tam o sırada gökyüzünden bir uçak geçti. Arkadaşım göğe bakıp birdenbire, ‘Bence biz Amerika’ya gideceğiz’ dedi. Gülümsedim. İçimden ‘Avrupa’da bile işler bu kadar zorken, Amerika imkânsız’ diye geçirmiştim. O gün birkaç Amerikan bale topluluğuna seçmeler için başvuru yapmaya karar verdik. Kısa videolarımızı gönderdik ve inanılmaz bir şekilde ertesi gün Tulsa Ballet’ten yanıt geldi. Amerika bizim için bir hayaldi, gerçek olmuştu.
(Zorluklar yaşadın mı?) Amerika’daki bale toplulukları, kendi gelenek ve sistemlerine büyük saygı gösteriyor. 18 yaşında Amerika’ya geldiğimde her şeye yabancıydım. Öncelik kendi sistemlerinden yetişmiş dansçılara veriliyor. Bu yüzden kendimi kabul ettirebilmem için her zaman iki kat fazla çabaladım.”
MADONNA İLE ÇALIŞMAK GİBİYDİ
CHP Diyarbakır Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın yanıtlaması üzere Meclis Başkanlığı’na bir soru önergesi verdi. Tanrıkulu önergesinde İstanbul’da meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki deprem sonrasında, çeşitli e-ticaret platformlarında ve perakende satış noktalarında fiyat artışları gözlemlediğini belirterek, fırsatçı firmalara yönelik yapılan çalışmaları sordu. Bakan Bolat, önergeye verdiği yanıtta şunları aktardı:
164 BİN İŞLETME DENETLENDİ
“6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında, fahiş fiyat artışı ile stokçuluk uygulamalarına yönelik denetim ve incelemeler yapmak ve gerektiğinde idari para cezası uygulamak üzere ‘Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’ oluşturulmuştur. 81 ilde ticaret il müdürlüklerimiz tarafından; üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler günlük olarak denetlenmekte olup, bugüne kadar yaklaşık 164 bin işletme ve 1.3 milyon ürünün denetimi gerçekleştirilmiştir. Bu denetimler sonucunda tespit edilen aykırılıkların Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu toplantılarında görüşülmesi neticesinde, fahiş fiyat artışı yaptığı değerlendirilen işletmelere 2025 yılı için 143 bin 930 TL’den 1 milyon 439 bin 300 TL’ye varan tutarlarda idari para cezası uygulanabilmektedir. Stokçuluk yaptığı değerlendirilen işletmelere ise 1 milyon 439 bin 300 TL’den 17 milyon 271 bin 600 TL’ye varan tutarlarda idari para cezası uygulanabilmektedir.
13 MİLYON TL CEZA KESİLDİ
Ayrıca, doğal afet dönemlerinde, elektronik pazaryeri ve buralarda faaliyet gösteren işletmelere yönelik inceleme ve denetim faaliyetleri yoğunlaştırılarak sürdürülmektedir. Bu kapsamda, 23 Nisan 2025 tarihli İstanbul depremi sonucunda gelen şikâyet ve iddialar akabinde Bakanlığımızca elektronik pazaryerleri detaylı olarak incelenmiş ve Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu tarafından ilgili tarihte haksız fiyat artışı gerçekleştirdiği tespit edilen 60 adet işletme hakkında toplam 13 milyon 136 bin 110 TL idari para cezası uygulanmıştır.
Bakanlığımız, vatandaşlarımızın tüm temel gıda ve ihtiyaç maddelerine adil fiyatlarla ulaşabilmesi için ürün fiyatlarını sürekli olarak izlemekte ve bu doğrultuda gelen talep ve şikâyetleri hassasiyetle değerlendirmektedir. İstanbul’da yaşanan deprem sonrasında fiyat artışı gerçekleştirilen satılık ve kiralık taşınmaz ilanlarına ilişkin bilgiler ilan platformlarından temin edilmiştir. Fiyat artışı yaptığı tespit edilen tüm gerçek ve tüzel kişiler hakkında gerekli idari yaptırımlar uygulanmıştır.
Bu kapsamda, deprem günü ve sonraki günlerde fırsatçılık niteliğinde fiyat artışı yaptığı tespit edilen 108 adet emlak işletmesine toplam 27 milyon TL idari para cezası uygulanmıştır.”
Dervişoğlu, partisinin dünkü Meclis grubunda özetle şunları söyledi.
DENETİM Mİ TUZAK MI
“Yüzlerce esnaf ve serbest çalışan vatandaşımız, bayrama parasız pulsuz girmiştir. Bu iktidar kayıtsızdır, bu iktidarın Türkiye diye bir derdi yoktur, ama Türkiye ile, Türk milleti ile gideremediği bir derdi vardır. İktidarın bayram müjdesi sadece bu değildir. Hasbelkader memleketine veyahut tatile giden vatandaşlarımıza ise iktidar tarafından reva görülen ikramiye, denetim mi, tuzak mı, olduğu çok şüpheli olan trafik cezaları olmuştur. Vatandaşın parasıyla yaptığı yolu, ona misli bedellerle kullandıran iktidar aklı, Hazine’de açtığı gediklere yama yapmak için milletimize ceza yağdırmaktadır.
BÖYLE CEZA OLUR MU
Sınırlardan mayınları temizleyen devlet, yolundan geçen vatandaşına, hız tabelasıyla mayın gibi tuzak koyar mı? Böyle ceza olur mu? Karşı olduğumuz trafik kontrolleri ve yerinde kesilmiş cezalar değildir. Kazaları önlemek amacıyla yapılan uygulamalar yerine, bütçe açığını finanse için vatandaşa kurulan tuzaklardır.”
MÜHENDİS ve sanayici Fatma Olten ile eşi Ceyhan Olten, sanatı desteklemek bilinciyle İzmir’de 2013 yılında kurdukları Olten Sanat Vakfı bünyesinde bir filarmoni orkestrası kurdu. Orkestra, 2014-2015 konser sezonundan itibaren de düzenli konserlerine başladı. Vakıf, orkestra ile de “Müziğin evrensel dili ve aydınlık yüzü ile tanıştırabilecek sanatçı gençlere istihdam sağlayıp onlara kendilerini ifade edebilecek bir platform oluşturmayı” hedefledi. İzmir’den Avrupa’ya uzanan 70 kişilik Olten Filarmoni Orkestrası, bünyesinde barındırdığı genç müzisyenlerle de dikkat çekti.
5 BİN ÖĞRENCİ FAYDALANDI
Olten Ailesi, klasik müziği sevdirmek ve daha geniş kitlelere duyurmak için çıktıkları bu yolda kalıcı bir etki yaratmayı hedefliyor. Bu doğrultuda dünyaca ünlü şef ve solistleri de ağırlayarak konserler veriyor. Vakıf bir yandan sanatı desteklerken diğer yandan da ihtiyaç sahibi öğrencilerin sanata ulaşmasını sağlamak ve onlara yeni ufuklar açmak için de projeler geliştiriyor. Bu projelerin en dikkat çekeni ise ‘Askıda Bilet’ adıyla hayata geçti. Konser biletlerini ‘bilet.oltensanat.com’ web adresi üzerinden satışa çıkaran Vakıf, burada ‘Üniversiteli Öğrenci Davetiyesi’ adı altında bir sekme oluşturdu. Sanatseverler bu sekmeden bilet aldığı takdirde durumu iyi olmayan bir üniversite öğrencisine konser izleme imkânı sağlıyor. Vakıf, bugüne kadar ‘Askıda Bilet’ uygulaması ile 5 bine yakın öğrenciye davetiye vererek onları klasik müzikle buluşturdu.
ŞEHİRLERE FİLARMONİ ORKESTRASI
Olten Sanat Vakfı Kurucusu Fatma Olten projeyi şöyle anlattı: “2013’te Olten Sanat Vakfı’nı bir sosyal sorumluluk projesi olarak hayata geçirdik. Olten Filarmoni Orkestrası’nı sanatçıların istihdamına dikkat çekecek, bu alanda farkındalık yaratacak, sanatçı gençlere kendi mesleklerini icra edebilecekleri bir platform oluşturacak ve kültürler arası köprü olacak müzik sevgisi aşılamak için Olten Sanat Vakfı çatısı altında kurduk. Vakfın iktisadi işletmesi olarak faaliyet gösteren ve her yaşa müzik sevgisi aşılamak amacı ile kurduğumuz müzik okullarımızın ilkini 9 Mayıs 2013’te Karşıyaka’da açtık. 9 Aralık 2013’te de Olten Filarmoni Orkestrası ile ilk konserimizi gerçekleştirdik. 10 yıldır yurtdışından orkestra şefleri ve solistleri İzmir’e davet ederek Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi’nde konserler düzenliyoruz. Aynı zamanda yurtdışının yanı sıra yurtiçinde de Denizli, Gaziantep gibi filarmoni orkestrası olmayan şehirlere de gidiyoruz.”
Sihirli Flüt lakabıyla bilinen Devlet Sanatçısı Şefika Kutluer, 2023 yılında Bolşoy Tiyatrosu ve JSC Rus Medya Grubu’nun işbirliği ile gerçekleştirilen ‘Golden Bravo Awards’ tarafından organize edilen etkinlikte en iyi klasik müzik yorumcusu ödülüne değer görülerek ‘Bravo Altın Ödülü’nü almıştı. Kutluer, geçen eylül ayında da Rusya Federasyonu İstanbul Başkonsolosu Andrey Buravov’nun ev sahipliğindeki etkinlikte de bir dinleti gerçekleştirdi.
3 YERDEN DAVET ALDI
Rus sanatseverlerden ilgi görmeye devam eden Kutluer, bu kez de Shostakovich Konser Salonu, Brics Kültür Merkezi ve Tchaikovsky Konservatuvarı olmak üzere üç ayrı kuruluştan davet aldı. Sanatçı, Moskova’da bugün Tchaikovsky Konservatuvarındaki Rachmaninov Salonu’nda ileri seviye flüt öğrencilerine bir ‘ustalık sınıfı’ (master-class) yapacak. Yarın ise Sostokoviç Konser Salonu’nda bir konser verecek olan sanatçı, 8 Haziran’da ise Brics Enformasyon ve Kültürel Medya Merkezinde canlı yayınlanacak bir konser gerçekleştirecek ve medya söyleşisine katılacak. Kutluer, konserde ünlü besteciler J.S. Bach, S. Rachmaninov, P.I. Tchaikovsky, Muammer Sun, M. Ravel, P. Morlacchi, Jose L. Elizondo ve Astor Piazzola’dan eserler seslendirecek.
‘HARİKA BİR DUYGU’