×
Şubat ayındaki seçimler sonrasında Hıristiyan Demokratlar Birliği CDU ve küçük ortağı CSU, Alman Sosyal Demokratlarla (SPD) yeni hükümet kurma konusunda anlaşmaya varmıştı. Ancak yıllardır başbakan olma hayali kuran CDU lideri Friedrich Merz (69), dün Federal Meclis’te yapılan başbakanlık oylamasında ilk turda yeterli desteği bulamayarak büyük hayal kırıklığına uğradı.
İKİNCİ KEZ OYLAMA
CDU/CSU ve SPD’nin 328 milletvekili olduğu halde Friedrich Merz, Federal Meclis’teki oylamada ancak 310 milletvekilinin desteğini alarak düş kırıklığı yaşadı. 630 üyeli parlamentoda en az 316 oy alması gerekiyordu. Oylama gizli yapılırken SPD eksik oylar için CDU/CSU’yu suçlayan açıklama yaptı. Merz gibi oylamayı tribünde izleyen eşi Charlotte Merz ile kızları da düş kırıklığı yaşadı. Anne kızın tribünden ayrılırken hüzün dolu oldukları gözden kaçmadı. Partiler arasında yapılan müzakereler sonrasında dün öğleden sonra ikinci kez oylama yapıldı.
SCHOLZ GEÇİCİ BAŞBAKAN
Karar, partiyi yasaklamıyor ancak istihbarat kurumlarına “muhbir kullanma ve iletişimleri izleme” gibi yöntemlerle gözetim imkânı sağlıyor.
KAPATMAK ÇOK ZOR
Teşkilat tarafından hazırlanan bin sayfanın üzerindeki raporda partinin “şüpheli vaka” durumunun somut delillerle kesinleştiği ve “özgürlükçü demokratik düzeni devredışı bırakma peşinde olduğu” yönünde somut veriler bulunduğu bildirildi. AfD liderleri Alice Weidel ve Tino Chrupalla, kararı demokrasiye bir darbe olarak nitelendirerek hukuki mücadeleye devam edeceklerini duyurdu. Kararla beraber ülkedeki diğer partilerin üzerindeki, AfD ile her düzeyde işbirliğini reddetme baskısının artması ve partinin tamamen yasaklanması yönünde çağrıların güçlenmesi bekleniyor. Ancak partinin kapatılması öngörülmüyor.
60 YIL SONRA İLK
Wadephul, 60 yıl sonra bu göreve getirilen ilk CDU’lu bakan olacak. Almanya’nın 10’uncu başbakanı olmaya hazırlanan CDU lideri Friedrich Merz’in güvendiği isimlerden olan Wadephul’u Dışişleri Bakanlığı’na getirmek istemesinde Meclis Avrupa Birliği İlişkileri ile Dışişleri İlişkileri Komisyonlarında görev almasının etkin rol oynadığına dikkat çekildi. Wadepuhl, NATO üyesi Türkiye’nin güvenlik politikasında etkin bir rol oynadığını vurgulamasıyla ve güvenilir bir müttefik olduğunu savunmasıyla da biliniyor.
SERAP GÜLER DE KABİNEYE GİRDİ
2017-2021 yıllarında Kuzey Ren Vestfalya (KRV) Eyaleti Çocuklar, Aile, Mülteci ve Uyum Bakanlığı Müsteşarı olarak görev yapan Türkiye kökenli CDU milletvekili Serap Güler’in Federal Dışişleri Bakanlığı nezdinde Devlet Bakanı olacağı açıklandı. Bartın’dan göç eden bir ailenin kızı olan ve 1980 yılında Almanya’da dünyaya gelen Güler, otelcilik alanında meslek eğitimi aldıktan sonra Duisburg-Essen Üniversitesi’nde İletişim Bilimleri ile Alman Dili ve Edebiyatı okudu. 2021 yılından bu yana da Federal Meclis milletvekili olarak görevini sürdürüyor.
Başbakanlık koltuğuna oturmaya hazırlanan CDU lideri Friedrich Merz, CSU Genel Başkanı ve Bavyera Eyalet Başbakanı Markus Söder ile SPD Eş Başkanları Saskia Esken ve Lars Klingbeil, ortaklaşa düzenledikleri basın toplantısında, seçimlerden tam 45 gün sonra Koalisyon Sözleşmesi’nin kesin şeklini aldığını ilan ettiler.
5 YILDA VATANDAŞLIK KALDI
CDU/CDU’nun talebiyle özel şartlarda yabancılara üç yılda vatandaşlık hakkı verilmesiyle ilgili uygulama kaldırılıyor. SPD’nin baskısıyla 5 yılda vatandaşlık hakkı ise kalıyor. Dar ve orta gelirlililer ile işletmelerin vergi yükünün azaltılması öngörülürken, SPD’nin yüksek gelirlilerden daha fazla vergi alınması talebi ise sözleşme metninde yer bulmadı. Ortakların hepsinin onay vermesi halinde büyük bir olasılıkla 7 Mayıs’ta CDU’lu Friedrich Merz Almanya’nın 10’uncu başbakanı seçilecek.
BAKANLIKLAR BELLİ OLDU
Partilere yakın çevrelerden edinilen bilgilere göre CDU’ya 7 bakanlığın yanı sıra Başbakanlık Dairesi Başkanlığı, SPD’ye 5 ve CSU’ya da 3 bakanlık verildi. Resmi olmayan bakanlık listesine göre CDU’lu Johann Wadepuhl yeni kabinede Dışişleri Bakanı olması bekleniyor.
Alman ‘Bild’ gazetesine bir demeç veren Alman savunma tarihçisi Prof. Sönke Neitzel, Rusya’nın bu yıl sonbaharda Litvanya’ya saldırabileceği uyarısında bulunurken “Biz Almanlar için bu yaz son barışçı yaz olabilir” dedi.
‘BARIŞÇI SON YAZ’
‘Bild’ gazetesinin “Bu barış içinde son yazımız olabilir” başlığıyla verdiği haberinde, Prof. Neitzel’in, “Almanya böyle askeri bir saldırıya hazır değil. ABD de bizi yarı yolda bırakabilir” sözlerine de yer verildi.
Almanya’da CDU/CSU ile SPD’nin oluşturmayı planladığı koalisyon hükümeti Alman Ordusu’nun donanımı ve savunma sisteminin geliştirilmesi için 500 milyar Euro’nun üzerinde yatırım yapmayı planladığı halde, bunun bugünden yarına mümkün olmayacağına dikkat çeken Prof. Sönke Neitzel, “Almanya şu anda kendisini savunabilecek güce sahip değil” görüşünü de vurguladı. Almanya’nın hem personel hem de silahlanma olarak ancak 2035 yılına kadar kendisini savunma gücüne sahip olabileceğini de söyledi.
Alman parlamentosu önceki gün ülkenin anayasada yer alan mali kurallarını değiştirerek savunma ve altyapı için rekor düzeyde devlet borçlanmasının önünü açan tarihi bir tasarıyı kabul etti. 23 Şubat’ta yapılan seçimlerden galip çıkan Hıristiyan Demokrat Parti ve sosyal demokrat SPD anayasa değişikliği konusunda anlaştı. Son anda Yeşiller’in de destek vermesiyle ‘borçlanma freni’ diye anılan tedbirin gevşetilmesinin yolu açıldı. CDU/CSU ve SPD’nin ekonomiye, alt yapıya ve iklim korumasına yatırım için 500 milyar Euro hacimli “Özel Varlık Fonu” oluşturulması, Alman ordusu savunma sistemi, sivil koruma, Gizli Haber Alma Teşkilatları ve siber güvenlik için sınırsız borç alınabilmesi yolunu açacak ‘Borç Freninde Reform’ başlıklı anayasada değişiklik yapılmasına onay çıktı.
YEŞİLLER DESTEK VERDİ
Federal Anayasa Mahkemesi’nin sağ popülist Almanya için Alternatif (AfD) ve Sol Parti’nin yeni seçilen milletvekillerinin yerine 2021 yılındaki seçimlerde göreve gelen parlamenterlerin Almanya’nın geleceğine karar vermelerine yaptıkları itirazları reddetmesi üzerine yapılan oylamaya 720 milletvekili katıldı. Üçte iki çoğunluk için gerekli 489’un üzerinde “Evet” oyuyla anayasada gereken değişiklik yapılarak borç freninin gevşetilmesinin yolu açıldı. Cuma günü Eyaletler Meclisi’nde de yapılacak oylamada CDU/CDU, SPD ve Yeşiller’in desteğiyle anayasada değişikliğe onay verilmesine kesin gözüyle bakılmakta.
MERZ: RUS SALDIRGANLIĞI KARARDA ETKİLİ OLDU
Friedrich Merz, milletvekillerine paketin temel motivasyonunun “Putin’in Avrupa’ya karşı saldırganlık savaşı” olduğunu söyledi ve Almanya’nın hemen hemen her gün Rus sabotajı olması muhtemel eylemlerle karşı karşıya kaldığını söyledi. Bunların arasında kritik altyapılara yönelik saldırılar, kundaklama eylemleri, casusluk ve dezenformasyon kampanyalarının yanı sıra daha geniş kapsamlı “Avrupa Birliği’ni bölme ve marjinalleştirme girişimleri” olduğunu söyledi.
Geçen kasım ayında SPD, FDP ve Yeşiller’den oluşan koalisyonun dağılması nedeniyle erken seçimler için pazar günü sandık başına giden Almanya’da siyasi sahne yeni bir sayfa açıyor. Hıristiyan Birlik partileri CDU/CSU’nun zaferiyle sonuçlanan yarışta aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) ikinci oldu, Şansölye Olaf Scholz’un Sosyal Demokrat Partisi SPD ise oy kaybıyla seçimleri üçüncü sırada tamamladı.
SEÇİME REKOR KATILIM
Rusya’nın Ukrayna’da yürüttüğü savaş ve ABD’de Donald Trump yönetiminin Avrupalı ortaklarıyla kurduğu zorlu ilişkinin yarattığı atmosferde kurulan sandıklara Alman seçmen büyük ilgi gösterdi. 61.2 milyon seçmenin bulunduğu ülkede yüzde 82.5 ile 1990 yılından bu yana en yüksek katılım sağlandı. Yüzde 5’lik seçim barajını beş parti aşmayı başarırken, yüzde 4.97 oranına kalan popülist solcu BSW partisi sonuçlara itiraz edeceklerini açıkladı. CDU/CSU yüzde 28.5 oy oranıyla birinci, aşırı sağcı AfD yüzde 20.8 ile ikinci, SPD yüzde 16.4 ile üçüncü, Yeşiller yüzde 11.6 ile dördüncü ve Sol Parti yüzde 8.8 ile beşinci sırada yer aldı. Bu sonuçlarla geçen yılki seçim reformu sonrası 630 milletvekiline düşen Alman meclisinde hiçbir parti çoğunluğu sağlayamazken, CDU lideri Merz’in en muhtemel koalisyon ortağı SPD olarak görülüyor.
SANDIK ÜÇÜNÜ YEDİ
Dağılan koalisyonun üç ortağı sandığın kaybedenleri oldu. SPD’nin 2021’e göre yüzde 9.3 oranında oy kaybının yanı sıra Yeşiller yüzde 3, FDP ise yüzde 7 oy kaybetti. Sonuçlar üç partinin de başbakan adayları ve liderlerinin radikal kararlar almasına neden oldu. SPD lideri Scholz aktif siyasete devam etse de koalisyon görüşmelerinde yer almayacağını ve yeni kurulacak hükümette bakanlık görevi üstlenmeyeceğini açıkladı. FDP lideri Christian Lindner aktif siyaseti bıraktığını duyurdu. Koalisyonun dağılması süreci Maliye Bakanlığını yürüten Lindner ve Scholz arasındaki bütçe anlaşmazlığıyla başlamıştı. Yeşillerin başbakan adayı Robert Habeck de bundan sonraki süreçte parti yönetiminde yer almayacağını açıkladı.
TEK KAZANAN YOK
CDU/CSU 2021’e göre oylarını yüzde 4.4 oranında arttırarak ipi birinci göğüslemiş olsa da aşırı sağcı AfD yükselişini sürdürerek yüzde 10 puanlık bir artışla ikinci parti konumuna geldi. Sol Parti de oylarını yüzde 3.9 oranında arttırarak sürpriz yaptı. Siyasi dengeleri değiştiren seçim, Almanya’nın Avrupa’daki lider pozisyonunun da dönüş sinyallerini beraberinde getirdi. CDU lideri Merz, seçimlerin hemen ardından diğer parti liderleriyle katıldığı açık oturumda, Avrupa-ABD arasındaki son dönem ilişkilerine dair değerlendirmelerde bulunurken Washington yönetimini eleştirdi.
AVRUPA’YA LİDERLİK HEDEFİ
Almanya’da seçmen dün yeni hükümeti ve Federal Meclis’e girecek 630 milletvekilini belirlemek için sandık başına gitti.
Yerel saatle 08.00’de başlayan oy kullanma işlemi saat 18.00’e (TSİ 20.00) kadar devam etti. Seçimde 29 partiden parlamentoya girmek için 53’ü Türk kökenli 4506 aday yarıştı. Seçimlerde bir milyona yakını Türk kökenli olmak üzere 7.1 milyon göçmen kökenliyle birlikte oy kullanma hakkına sahip 61.2 milyon seçmen, oylarıyla hem kendilerini temsil edecek milletvekillerini hem de ülkeyi yönetecek hükümeti belirledi. Seçime katılım oranının yüzde 84 ile 1990’dan bu yana en yüksek düzeye çıktığı bildirildi.
YEŞİLLER DÖRDÜNCÜ SIRADA
Ülke tarihindeki en kritik seçimlerden biri olarak görülen 21. dönem Federal Meclis seçimlerinden Hristiyan Demokrat Birlik Partisi (CDU) Genel Başkanı Friedrich Merz’i başbakan adayı gösteren Hristiyan Birlik (CDU/CSU) partileri yüzde 29 oy oranıyla zaferle çıktı. Sağ popülist AfD yüzde 19.5 oy alarak “ikinci güçlü parti” konumuna yükseldi. Bir önceki seçimlerde yüzde 25.7 oy alan SPD ise büyük ölçüde oy kaybederek yüzde 16’da kaldı. Yeşiller yüzde 13.5, Sol Parti yüzde 8.5, Sahra Wagenknecht İttifakı (BSW) yüzde 4.7 ve FDP yüzde 4.9 oy aldı. İlk verilere göre FDP ile BSW yüzde 5 barajına takıldı. İlk belirlemelere göre CDU/CSU 211, AfD 142, SPD 116, Yeşiller 98, Sol Parti 62 ve BSW 1 milletvekili çıkardı.
5 ADAY YARIŞTI
Hristiyan Demokrat Birlik Partisi (CDU) ve Bavyera eyaletinde teşkilatlanmış kardeş parti konumundaki Hristiyan Sosyal Birlik Partisinden (CSU) oluşan CDU/CSU’nun oy oranı 2021’deki seçimlere göre 4,9 puan arttırırken, aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisi bir önceki seçimlere göre oy oranını 9,1 puan artırarak yüzde 19,5 ile ikinci oldu. Mevcut Başbakan Scholz’u yeniden başbakan adayı gösteren Sosyal Demokrat Partisinin (SPD) oy oranı bir önceki seçime göre 9,7 puan düştü. Bu sonuçlara göre hiçbir partinin tek başına iktidar olamayacağı değerlendiriliyor. Şimdiye kadar olan genel seçimlere iki veya en fazla üç başbakan adayı katıldığı halde, bu seçimlerde 5 başbakan adayı yarıştı. SPD’den Şansölye Scholz, CDU/CSU’dan Friedrich Merz, sağ popülist Almanya için Alternatif’ten (AfD) Alice Weidel, Yeşiller’den Robert Habeck ve solcu Sahra Wagenknecht İttifakı’ndan (BSW) Sahra Wagenknecht Almanya’nın başbakanı olmak için sandık yarışına girdi.