Meme kanserli kadına anne olma şansı

Hemen her gün meme kanseri olan birini duyuyoruz. Meme kanseri özellikle erken evrede yakalanmışsa, beş yıllık sağ kalım oranları yüzde 90’lara kadar çıkıyor. Ancak tedavide kullanılan yüksek doz kemoterapi, kanser hücreleriyle birlikte, sağlıklı yumurta hücrelerini de etkiliyor. Bazı tedavi programları kadınların yüzde 70-90’ında menopoza yol açıyor. Ya da en azından yumurtalıklardaki yumurta sayısını belirgin derecede azaltıyor.
Dolayısıyla doğum yapmayı planlayan kadınların tedaviden önce önlem alması gerek. Acıbadem Maslak Hastanesi kadın hastalıkları ve doğum uzmanı Prof. Dr. Tansu Küçük’e göre, ameliyattan sonra kemoterapi başlayana kadar geçmesi gereken altı haftalık sürede, isteyen hastalar doğurganlığını koruma altına alabiliyor. Son beş yılda hızla gelişen bu yeni anlayışa ‘doğurganlığın korunması’ deniyor.

ÜÇ SEÇENEK VAR

Bu durumdaki kadınlar için tıp üç seçenek sunuyor: Embriyo, yumurta veya yumurtalık dokusu dondurma. Küçük, “Eğer hasta evliyse tüp bebek tedavisi yapılıyor. Elde edilen yumurtalar dölleniyor ve oluşan embriyolar dondurularak saklanıyor” diyor. Bu saklama süresi, yönetmeliğe göre beş yıl veya gerektiği hallerde daha uzun olabiliyor. Kemoterapiden önceki altı hafta bu tedaviyi yapmak için yeterli. Ancak, östrojen reseptörü pozitif meme tümörlü hastalarda östrojen hormonunun yükselmesi istenmiyor. Bunlarda yumurtaları uyarıcı tedavi alışıldık tüp bebek ilaçlarıyla yapılmıyor. Özel ilaçlar kullanılarak, tedavinin kanser hızlandırıcı etkisinden kaçılıyor.
Evli olmayan hastalardaysa yakın zamana kadar umut bağlamaya değecek bir seçenek yoktu. Eskiden beri kullanılan yavaş dondurma yöntemiyle dondurulan her 100 yumurtadan sadece beşinden bebek doğabiliyordu. Ancak son iki yıldaki gelişmelerle yumurta hücresi camlaştırma (vitrifikasyon) tekniğiyle dondurulup, zamanı gelince çözdürüldüğünde yüzde 95’e varan oranda canlı hücre elde edilebilir oldu. Küçük, “Böylece gebelik ve doğum oranı taze kullanılan yumurtalardaki başarıya eşitlendi. Artık istendiği sürece sağlıklı şekilde saklanabiliyor. Tedavi bitip çözüldüğünde normal ve canlı bebek doğumu sağlayabiliyor” diyor.

YUMURTALIK DOKUSU DONDURMA

Zamanı olmayan veya çeşitli sebeplerle tüp bebek ya da yumurta dondurulamayan hastalar ve 34 yaşından daha genç, yani yumurta rezervi yüksek olanlar için bir seçenek daha var: Yumurtalıkların dondurulması. Bunun için laparoskopi (kapalı ameliyat) yapılarak iki yumurtalıktan sadece biri ya da onun da yarısı vücut dışına çıkartıyor. İstenmeyen dokular temizlenerek ayrılıyor. Kalan yumurtalık dokusu küçük, ince şeritler halinde kesiliyor. Dondurma tüplerine 2-3 şerit konarak yavaş dondurma tekniğiyle donduruluyor. Bu dokular da yıllarca saklanabilir. Zamanı geldiğinde istenen sayıda tüp azot tankından çıkarılarak çözülüyor. Küçük, “Meme kanseri tedavisi sonrasında menopoza giren hastalarda bu şeritlerden bir veya birkaçı vücutta kalan yumurtalığın üstüne yama şeklinde dikiliyor. Bir-iki ay içinde hasta tekrar adet görmeye ve yumurtlamaya başlayarak doğal yollardan gebe kalıyor. Yama yapılan her bir yumurtalık dokusu parçası bir buçuk-iki yıl boyunca aktivitesini sürdürüyor. Dondurulan dokular tükeninceye kadar hastanın menopozu ertelenmiş oluyor. Bu dokuların orijinal yerine dikilmesinin uygun olmadığı durumlarda kol derisi altına da konabiliyor, bir sivilce gibi büyüyor ve küçük bir iğneyle toplanabiliyor. Bu yumurta spermle döllenip embriyo oluşturuluyor ve tüp bebekte olduğu gibi rahme yerleştiriliyor” diyor.

UZUN LAFIN KISASI

YANLIŞ: Prostat büyümesi sadece yaşlılarda olur, genç yaşta paniklemeye gerek yok.�

DOĞRU:  İyi huylu prostat büyümesi 40 yaş üstünde gittikçe artan oranlarda görülür. Bu nedenle 40 yaşından itibaren her erkeğin şikayeti olmasa bile yılda bir kez muayeneden geçmesi lazım.

SAĞLIĞIM İÇİN

Enis Fosforoğlu (Oyuncu)

MUTLAKA YAPARIM: Beş yıl önce by-pass geçirdiğim için yaşam sistemin tamamen değişti. Ağır sporlardan kaçıyorum, yürüyüş yapıyorum. Kilomu çok düşüremesem de ağır yağlı ve aşırı tatlıları yemiyorum.
ASLA YAPMAM: Hiç sigara içmem. İki buçuk paketti, sıfıra düşürdüm. Bir daha asla içmem!�
MUTLAKA YAPACAĞIM:  Sinirlenmemeyi öğreneceğim.

ŞİFA KÜTÜPHANESİ

Bu kitabı hastalar yazdı

Şizofreni hastaları arasında düzenlenen öykü yarışmasında dereceye giren öyküler ‘Aklımın İplerini Saldım’da toplandı. Yasemin Şenyurt, Okay Uludokumacı, Hasan Emre Keskin, Mehmet Görkem Özköse, Muhammed Hanefi Taşkın, Mustafa Saraçoğlu, Hüseyin Kubilay Önal, Süveyda Ölüdeniz, Hüseyin Avni Cinozoğlu’nun öykülerinden oluşan kitabı Doğan Kitap bastı, 22 lira.

TAMAMLAYICI TIP

Bergamut moral yükseltiyor

Bergamutun stres ve yorgunluk giderici, bağışıklık sistemini güçlendirici etkisi de var. Bergamut yağının moral yükseltici ve sakinleştirici etkisinden de cildinizde yararlanabilirsiniz.