Memeni tanı, kanserden korun!

ABD'de her 8 kadından biri, Avrupa'da ise her 10 kadından biri meme kanserine yakalanıyor. Türkiye'de ise sağlıklı bilgilere ulaşmak zor, ancak her yıl 30 bin kadının meme kanseri olduğu tahmin ediliyor. Tehlike bu kadar yakınımızda. Ama bir o kadar da uzak. Çünkü meme kanseri yayılmadan önce teşhis edilirse, hasta yüzde 96 oranında yaşam şansına sahip. "Yani kanserden değil, geç kalmaktan kork" boş bir slogan değil, bir gerçek.

Üstelik pek çok hastalıkta mümkün olmayan şey, meme kanserinde mümkün. Kendi kendimizi muayene edebiliriz. Uzmanlar, var olan bir değişikliği hemen fark edebilmemiz için öncelikle bedenimizi, mememizi iyi tanımamızı öneriyorlar.

Meme kanserinde de, diğer kanserlerde olduğu gibi gerek görülürse ameliyat yapılıyor ve kemoterapi, radyoterapi tedavileri uygulanıyor. Sonrasında da düzenli kontroller gerekiyor.

Tedavi sırasında ve sonrasında ise, yaşanan psikolojik yükü azaltacak bir yardım alamıyor çoğu kadın. Sorulan sorular yanıtsız kalıyor çoğu zaman, dertler yeterince paylaşılamıyor. Oysa yaşamla ilgili kaygıların yanı sıra pek çok kadın memeleri alındığı için de üzüntü duyuyor. Tedavi sırasında ne tür sıkıntılar yaşanabilir, tedavi sonrası hayat nasıl devam edecek, yakınlarla bu durum nasıl paylaşılmalı gibi çok önemli sorular, yanıtsız kalıyor.

Meme kanseri tedavisi sırasında tanışan iki kadın ise bu zorluğu Meme Kanseri Dayanışma Grubu kurarak çözmeye çalışmış ve bir web sitesi hazırlamışlar. Elbette aynı durumu yaşayan kadınların birbirleriyle yaşadıklarını, zorlukları nasıl aştıklarını paylaşmaları çok önemli. Ama sistemli bir desteğin yerini alması da mümkün değil.

Kendi kendimize muayene

Şimdi gelelim, kendimizi nasıl muayene edeceğimize. Her ay kendi kendimize meme muayenesi yapmamız, meme dokumuzu daha iyi tanımamıza ve herhangi değişikliği çok çabuk hissetmemize olanak tanır.

Konunun uzmanları, kendi kendine meme muayenesi için en uygun zamanın adetimizin başlamasından itibaren bir hafta sonrası olduğunu söylüyorlar. Bu tarihte memeler şiş ve gergin olmuyor. Adetlerimiz düzenli değilse ya da menopoza girdiysek, kendi kendine meme muayenesini her ay aynı gün yapmalıyız.

Kendi kendinize muayene için şu basamaklar öneriliyor:

* Sırt üstü yatın ve sağ omzunuzun altına bir yastık koyun. Sağ kolunuzu başınızın altına yerleştirin.

* Sol elinizin orta üç parmağının tabanlarını (uç kısımları) kullanarak kitle ya da kalınlıkları hissedin.

* Memelerinizi hissetmek için yeterince sıkıca bastırın. Memelerinizin nasıl bir yapıya sahip olduğunu hissederek öğrenin. Her iki memenin alt kıvrımındaki sabit sertlik normaldir. Parmaklarınızı, memenizin üzerinde aynı yönde hareket ettirin. Bunu her zaman aynı yönde yapın. Bu sizin tüm meme alanını kontrol ettiğinizden emin olmanıza ve her ay memenizi nasıl hissettiğinizi hatırlamanıza yardımcı olur.

* Şimdi sağ elinizin parmak uçlarını kullanarak sol memenizi muayene edin.

* Eğer memelerinizden birinde herhangi bir değişiklik bulursanız mutlaka doktora başvurun.

* Bir aynanın önünde durarak memelerinizin görüntüsüne bakın. Görünümde herhangi bir değişiklik, derinin çekilmesi ya da meme başında değişiklik, kızarıklık ya da akıntı olup olmadığına bakın.

Muayene

20 yaşın üzerindeki kadınların, her ay kendi kendine meme muayenesi yapmalı demiştik. 20-40 yaş arasındaki kadınların ise, bu muayenenin yanı sıra, her üç yılda bir sağlık personeline muayene olması, 40 yaşın üzerinde de bu muayenenin her yıl tekrarlanması öneriliyor.

Meme muayenesinde kullanılan özel bir röntgen tekniği olan mammografi ise, meme kanserinin elle hissedilebilmesinden önce tanısına yardımcı olabiliyor. Hiç bir belirti göstermeyen kadınların 30-39 yaşlar arasında daha sonraki muayenelere bir baz oluşturması açısından bir kez mammografi çektirmeleri öneriliyor.

Risk grupları

Herhangi bir şey için "Bu, kanser nedeni," demek henüz mümkün değil. Ancak yapılan araştırmalar, bazı gruplarda yer alan kadınların meme kanserine yakalanma riskinin daha fazla olduğuna işaret ediyor.

İleri yaş, geçirilmiş meme kanseri, biyopsi ile saptanmış atipi ile birlikte proliferatif lezyon, meme kanseri için ileri risk sayılıyor.

Yüksek sosyo-ekonomik durum, menopoz sonrası, birinci derecede akrabada meme kanseri, geçirilmiş rahim ya da yumurtalık kanseri, ilk gebelik yaşının 30 üzeri olması,
göğüs üzerine radyasyon alınması, orta risk olarak görülüyor.

Alkol alımı, regl yaşının 12'den küçük olması, menopoz yaşının 55'ten büyük olması ise düşük risk sayılıyor.