Kış Aylarında Çok Sık Oluyor! Bu 7 Cilt Hastalığına Dikkat Edin

Mevsimin değişmesi, güneşin ısıtıcı etkisinin azalması, havanın soğuması, rüzgar, hava kirliliği, kapalı ortamlarda daha çok zaman geçirme, daha az su içilmesi ve uzun sıcak banyolar gibi faktörler kış aylarında ciltte kuruluğun artması sonucu çeşitli cilt hastalıklarının gelişmesi ya da alevlenmesine neden oluyor.

Güneş ışınlarının kış aylarında daha az alınması birçok kişide depresif duygu durumuna neden oluyor. Bu stres de bazı cilt hastalıklarını tetikleyebiliyor. Kış aylarında artış gösteren 7 cilt hastalığı ‘kaşıntı’, ‘seboreik dermatit’, ‘el egzeması’, ‘gül hastalığı’, ‘soğuk ürtikeri’, ‘sedef hastalığı’ ve ‘Reynaud hastalığı’ oluyor. İşte bu hastalıkların nedeni ve tedavi yöntemleri...

Egzamadan bitlenmeye, ilaç döküntülerinden mantar hastalıklarına pek çok hastalıkta en önemli yakınma kaşıntıdır. Kaşıntı bir sağlık probleminin belirtisi olarak bilinse de aslında kendisi de tek başına bir hastalık olabilir. Kaşıntı hastalığının kış aylarının başlangıcında görülme sıklığı artıyor, bunun en önemli nedeni ise soğuk ve nemsiz havanın cildimizi aşırı kurutması. Kaşıntıya özellikle yaşlı kişilerde daha sık rastlanıyor. Bunun nedeni ise yaşlandıkça deri fonksiyonları, derinin esnekliği ve su tutabilme özelliğinin azalmasına bağlıdır.

Sert alkali sabunlarla, çok sıcak suyla uzun banyo yapılması derinin koruyucu lipid tabakasını zayıflatarak, deri kuruluğuna ve kaşıntıya yol açıyor Türk toplumunda yaygın olan lif ve kese alışkanlığının da derinin kuruyup kaşınmasında önemli rolü var. Aşırı sıcak suyla banyo yapılmaması, duş süresinin uzun tutulmaması, duştan sonra vücuda nemlendirici krem sürülmesi gerekiyor. Ayrıca bol su içmek, baharatlı yemeklerden kaçınmak, çok sıkı ve sentetik ya da yünlü kıyafetler giymemek, stresten uzak kalmaya çalışmak kaşıntıdan şikayet edenlerin dikkat etmesi gereken noktalar.

Kış mevsiminde görülen seboreik dermatit (yağlı egzama) ise daha çok saçlı deri, kaş içleri, burun kenarı, yanaklar ve kulak içlerinde kızarık alanlar üzerinde sarı yağlı kepeğimsi kabuklanmalar şeklinde ortaya çıkan bir egzamadır. Toplumda sık rastlanmasına rağmen hastalar çoğunlukla bu durumun farkında bile değildir.

Uzun süreli sıcak duş almak, yorgunluk ve stres gibi faktörlerin yanı sıra, acılı ve baharatlı gıdalar, kabuklu kuruyemişler de hastalığın alevlenmesine neden olur. Seboreik dermatiti olan hastaların kış mevsiminde kuruma olmasa bile yüzüne her gün düzenli olarak su bazlı nemlendirici krem sürmesi gerekiyor. Ayrıca çok sıcak suyla duş alınmaması gerek. Saçları sadece bir kez şampuanlamak yeterli. Saç diplerine masaj yapılmamalı. Rüzgarlı ve soğuk havada kalınmamalı. Acılı, baharatlı ve paketli gıdalar tüketilmemeli.

Havanın kuruması ve neminin azalmasıyla cildi koruyan yağ tabakasında küçük hasarlar oluşabiliyor. Zamanla hasar gören bu alanlardan deterjanlar, dezenfektanlar, sıvı sabunlar, mite ve tozlar gibi çevresel alerjenlerin cilt altına geçişi kolaylaşır ve alerjik yolaklar tetiklenir. Soğuyan havanın ve sık el yıkamanın etkisi ile tetiklenen alerjik yolaklar ellerde kuruluk ve minik çatlamalar yer yer kızarık kaşıntılı egzama plaklarının oluşmasına yol açar.

Covid-19 pandemisi nedeniyle son aylarda sık kullanılan alkollü dezenfektanlar da el egzaması gelişimini tetikliyor. El egzamasını önlemek için ellere sık sık nemlendirici krem sürülmesi gerekiyor, temizlik yaparken ise eldiven kullanılması öneriliyor.

Rozasea, burun, çene, alın ve yanaklar gibi özellikle yüzün orta kısmını tutan, kızarma ve yanma ataklarıyla başlayıp daha sonra sivilceler, kalıcı kızarıklık, kılcal damarlarda artış, deride ödem yaparak şiş bir görünüme neden olan kronik bir deri hastalığıdır. Çoğunlukla 30 ila 60 yaş arasındaki, açık tenli, renkli gözlü erişkin kişilerde görülen aralıklı gözlenen yanma ve kızarıklık atakları mevcuttur.

Hastalığın alevlenmesini önlemek için sıcak suyla uzun süreli banyolardan, aşırı baharatlı acı gıdalardan, soğuk ve rüzgarlı havalar ve stresten uzak durulması gerekiyor. Bir dermatoloji hekimi tarafından takipte kalınması da hastalığının alevlenmesinin ve oluşturabileceği kalıcı zararların önüne geçecektir.

Soğuk ürtikeri de kış mevsimi cilt hastalıklarından biridir. Hastalığın soğuğa maruziyet sonrası gelişen kaşıntılı şişlik ve anjio ödemle karakterizedir. Hastalık soğuk içecekler, soğuk hava ve soğuk eşyalar ile temas edilmesinden dakikalar sonra kırmızı şişlikler şeklinde ortaya çıkar. Soğuk suda yüzme sonrası anaflaksi ve ölüme yol açan vakalar bildirilmiş olsa da oldukça nadir görülen soğuk ürtikerinde en önemli koruyucu faktör, soğuk hava ve soğuk sudan uzak durulmasıdır.

Tüm deri alanlarında oluşabilen ancak sıklıkla dizler, dirsekler, saçlı deri, bel bölgesi, kalçalar, tırnaklar ve genital bölgeyi etkileyen sedef hastalığı (psoriasis), deri ve eklemleri tutan kronik seyirli bir hastalıktır. Kış aylarında kalorifer ve klima sistemleri ortamdaki azalmış nemi neredeyse yok eder. Azalan güneş ışınlarıyla D vitaminin sentezinin yetersiz hale gelmesi, cildin kuruması ve stres sedef hastalığını alevlendiriyor. Cildin kuruması ve gerilmesi ise kaşıntıya neden oluyor.

Her gün sıcak suyla banyo yapmak cildin yağını alır, kurutur ve çatlamalara neden olur. Kaşıntıya yol açan bu durum da sedef hastalığı lezyonlarını arttırır. Düzenli olarak her gün nemlendirici krem kullanmak oldukça önemlidir. Ayrıca üst solunum yolu enfeksiyonlarından korunmak, D vitamini takviyeleri almak, bulunulan ortamı nemlendirmek gerekir. Hekim kontrolünde kortizonlu  kremlerle sedef lezyonlarını kontrol altına almak, kış aylarında sedef hastaları için en önemli koruyucu adımlardır.

Raynaud hastalığı ise el ve ayak parmaklarını etkileyen bir kan dolaşımı bozukluğudur. Parmaklarda kangrene kadar gidebilen bu hastalıkta el ve ayak atardamarlarında aşırı büzülme ve buna bağlı belirtiler ortaya çıkar. Bir ya da daha çok parmak ağrıyla veya tam bir duyu kaybı ile birlikte aniden soluklaşır, sonra morarma, daha sonra kızarma görülür. Parmaklarda yanma ya da iğne batması şikayeti de eşlik eder. Tedavide hastanın el ve ayaklarını travmalardan ve soğuktan koruması önerilir. Eldiven ve kalın çorap kullanımı soğuk maruziyetinden korunmada yardımcı olur.