Kış gecelerinin vazgeçilmez lezzeti: "Tel helva"

Afyonkarahisar'ın Sandıklı ilçesinde, soğuk kış gecelerinde yapılan ve pişmaniyenin atası olarak bilinen "tel helva" kış aylarının vazgeçilmez tatlıları arasında yer alıyor.

Sandıklı'da "pişmaniyenin atası" olarak bilinen tel helvalar, köy odalarında yapıyor. Maliyeti az olan ve çeşitli aşamalarla emek isteyerek yapılan tel helvanın malzemelerini leblebi tozu, şeker, su ve limon suyu oluşturuyor.

İlçede bu geleneğin yaşatıldığı ortamlarda çekimi yapılan tel helva, ilk önce kaynatılarak mat haline gelinceye kadar su ve şekerin karıştırılmasıyla başlıyor. Yarım çay bardağı limon suyunun eklenmesi sonrası mat halini alan şerbet, kar üzerinde bulunan büyük bir tepsiye dökülerek macun kıvamına getiriliyor.

Usta tarafından yoğrulan macun, başka bir tepsiye alınarak leblebi tozu ile karıştırılıyor. Pişmaniye kıvamını alıncaya kadar karıştırılan macun hazır hale geliyor.

Sandıklı'da düzenlenen bir etkinlikte helva yapan Nigahi Coşkun, tel helvanın soğuk kış gecelerinin vazgeçilmez tatlısı olduğunu dile getirdi.

Tel helva çekimini dedelerinden öğrendiklerini ifade eden Coşkun, bu geleneği gençlere de aktardıklarını belirtti.

Coşkun, hemen hemen her evde kış geceleri bu tatlının yapıldığına dikkati çekerek, "Dedelerimizden gördüğümüz bir gelenek bu. Tahmini geçmişi 90-100 yıl olduğu söyleniyor. Dedelerimizden gördüğümüz şekilde yapıyoruz. Bunun püf noktası kış günleri olması, soğuk olması ve kar yağarken yapılması" diye konuştu.

Afyonkarahisar’ın Sandıklı ilçesinde faaliyet gösteren Sandıklı Motosiklet Kulübü üyeleri de her yıl kar yağdığında ‘tel helva’ yapıyor.

Tel helva yapan kulüp üyelerinden Mahmut Çepni, şeker ile suyu kaynattıktan sonra, kaynayan şekerli suyu döktüğü tabağı karın üzerine çıkardı.

Burada donan ve macun haline gelen şekerli suyu tepside bulunan leblebi tozu üzerinde kulüp üyeleri birlikte çekerek tel helvayı pişmaniye kıvamına getirdi.

Kulüp üyeleri tepsideki tel helvayı söyledikleri yöresel türküler eşliğinde yedi.

Tel helva yapmayı dedesinden öğrendiğini söyleyen Mahmut Çepni, “Tel helvayı rahmetli dedemden babam, babamdan da ben öğrendim. Biz aile geleneği olarak sürdürmeye çalışıyoruz. Bu bir çok yerleşik ailelerin yaptığı, soğuk kış gecelerinde yapılan bir helva türüdür. Pişmaniyenin ev yapımı halidir. Pişmaniye tabii biraz sanayileştiğinden, bizimki az ve kişi sayısına göre yapıldı. Bunu yaparken şerbetin mat haline alabilmesi için karda soğutuyoruz. Daha sonra soğutularak mat haline gelen tatlıyı da leblebi tozuna yatırarak çekiyoruz. Tatlımızın arasına giren leblebi tozu tatlının tel tel haline gelmesine neden oluyor” dedi.

SANMOK Kulüp Başkanı Onur Karakuzu, "Kulüp üyeleri olarak çeşitli etkinliklerimiz oluyor. Tel helva çekimi de bunlardan biri. Bu tel helva geleneğimizi kar yağdığında hiç aksatmadan yapıyoruz. Önemli olan arkadaşlar ile bir araya gelip sohbetimizi ve muhabbetimiz artırmak. Sağ olsun Mahmut arkadaşımız her sene yardımcı oluyor ve biz de tel helvayı yapıyoruz” diye konuştu.