Bu hataları hepimiz yapıyoruz! Domatesi dalından koparmadan alıp buzdolabına kaldırmak...

Birçoğumuzun alışverişini toplu yaptığı bu günlerde yiyeceklerin ömrünün ne kadar olduğunu bilmek hepimizin sağlığı ve damak tadı açısından büyük önem taşıyor. Üstelik böylece bozulup atılan gıdaların israfının önüne geçmemiz de mümkün. Sizin için birçok önemli gıdanın dayanma sürelerini ve ömürlerini kısaltan hataları araştırdık.

Öncelikle yaygın yapılan hatalara bir bakalım… Sebzelerle meyveleri aynı çekmeceye ya da rafa yerleştirmek büyük bir hata. Çünkü birçok meyve etilen gazı üretiyor ve bu da sebzeler üzerinde olgunlaşma hormonu etkisi yaratarak tazeliklerini daha kısa sürede yitirmelerine neden oluyor.

Sebzelerin nefes almaya ihtiyaçları var. O nedenle içine sebze koyduğunuz plastik torbalarda delikler açmak ya da sebzeleri file torbalarda saklamak gerekiyor. Hepsini dar bir alanda sıkışık bir biçimde saklamak da sebzelerin hızlı bozulmasına yol açıyor.

Sebze ve meyveleri nemli bir biçimde buzdolabına koymak da büyük bir hata. Çünkü nem bakteri üremesini hızlandırıyor. Peki en çok tükettiğimiz sebze ve meyvelerin saklama süreleri ve ipuçları neler? İşte cevabı…

Elma oda sıcaklığında saklanabilir ancak ömrü uzun olsun istiyorsanız buzdolabında sebzelik çekmecesini kullanmalısınız. Elma buzdolabında doğru şekilde saklandığında 4 ila 8 haftaya kadar dayanabilir.

Üzerinde minik kahverengi noktacıklar oluşması elmanızın bozulduğu anlamına gelmez. Ancak kabuğu buruşmuş ya da sertliğini kaybetmiş elmalarla artık vedalaşma vakti gelmiş demektir.

Olgun avokadolar oda sıcaklığında 4 ila 7 gün dayanabilir. Ham avokadolar buzdolabına koyulduğunda olgunlaşma süreçleri yavaşlar ancak bu çok da tercih edilen bir durum değildir.

Avokadonun olgunlaşıp olgunlaşmadığını anlamak için kökünü koparmanız yeterlidir. Eğer altından canlı yeşil renk görünüyorsa avokado olgunlaşmış demektir. Ayrıca bastırdığınızda elinize yumuşak geliyorsa avokado olgundur.

Muzlar da avokadolar gibi ideal koşullarda oda sıcaklığında saklanması gereken meyveler. Muzları oda sıcaklığında 2 ila 5 gün saklamanız mümkün. Buzdolabında bu süreyi biraz daha uzatabilirsiniz. Çünkü soğuk hava muzun olgunlaşmasını önler. Fazla olgunlaşmış muzlarınızı ise soyup dondurucuya atarsanız, dondurma, kek ya da smoothie yapımında kullanabilirsiniz.

Muzları hevenk halinde değil de tek tek saklamak da ömürlerini uzatmak için bir adımdır. Her bir muzun kökünü streç filmle sarmak. Böylece etilen gazı çıkışını önleyip olgunlaşmayı yavaşlatabilirsiniz. Muzunuzun üzerinde kahverengi noktacıklar oluşmaya başladıysa tam yenilecek kıvama gelmiş demektir.

Yabanmersini genellikle tam olgunlaşmış vaziyette satılır. Bunu mavi-gri renginden anlamanız mümkündür. Olgun yabanmersinleri buzdolabında 1-2 haftaya kadar saklanabilir. Eğer nemlenmiş ya da küflenmeye başlamışsa o yabanmersinleri artık yenmeyecek durumdadır.

Eğer yabanmersinlerinizi buzdolabına kaldırmadan önce sirkeli suyla yıkarsanız ömrünü uzatabilirsiniz. Bunun için 1 ölçü sirkeye 3 ölçü su ilave etmeniz ve ardından meyvelerinizi bol suyla durulamanız yeterli.

Brokoli buzdolabında 7 ila 14 gün dayanabilir. Dolayısıyla brokolinizi bir kere alıp uzun süre saklayabilirsiniz. Brokolinin renginin koyu yeşil olması ve köklerinin sert ve esnek olması brokolinizin yenebilir olduğu anlamına gelir.

Eğer brokolinizin köklerini suya koyarsanız ömrünü bir süre daha uzatabilirsiniz. Ancak bunu yapmak istemezseniz, brokolileri yıkayıp hafifçe haşladıktan ya da buharda pişirdikten ve kuruladıktan sonra derin dondurucuya kaldırabilirsiniz. Bu şekilde brokolileriniz 1 yıl dayanabilir.

Havuçların buzdolabında ömrü 3-4 haftadır. Bu süre içinde havuçlarınızı gönül rahatlığıyla tüketebilirsiniz. Havuçlar yaşlandığında yumuşayıp beyaz, kumlu bir kıvama kavuşur. Eğer havucunuzun üzerinde yeşil yaprakları varsa onları kestikten sonra ayrı bir yerde saklamanız iyi olur. Çünkü bu kısımlar nemi çeker ve havuçların hemen yumuşamasına neden olur.

Havucun uzun ömürlü olmasını isterseniz yapabileceğiniz en kolay şey ise alüminyum folyoya sarıp ya da kilitli bir buzdolabı poşetine koyup saklamaktır. Doğranmış havuçları ise ağzı sıkıca kapatılmış su dolu bir kapta saklarsanız daha uzun süre dayanırlar. Suyu sık sık değiştirmeyi ise unutmayın.

Salatalıklar soğuktan nefret ederler. 10 derecenin altındaki sıcaklıklarda hızla bozulmaya başlarlar. O nedenle salatalıkları buzdolabına koymaktansa oda sıcaklığında saklayın. Eğer salatalıkları buzdolabına koymanız gerekiyorsa bu sürenin üç günü geçmemesine çalışın.

Bu arada salatalık etilen gazına hassas bir sebzedir. O nedenle olgunlaştıkça etilen gazı salgılayan muz, kavun ve domateslerden uzakta ve güzelce paketlenmiş şekilde saklamaya çalışın. Salatalık parlak koyu yeşil rengini kaybetmeye başladıysa, sarardıysa, buruştuysa ya da çökmüş kısımları varsa salatalıklarınızı tüketmemelisiniz.

Sarımsak oda sıcaklığında 3 ila 6 ay dayanabilir. Sarımsağın yenebilir kıvamda olduğunu sertliğinden ve soluk beyaz renginden anlayabilirsiniz. Eğer filizlenmeye başladıysa bu kısımları kesip tüketebilirsiniz. Ancak buruşan ve rengi koyulaşan sarımsakların yeme zamanı geçmiş demektir.

Sarımsağı hava sirkülasyonunu sağlamak için ağzı açık bir kapta saklayın. Hemen kullanmayacaksanız sarımsağın dişlerini baştan ayırıp kabuğun dışında bırakmayın, kullanacağınız kadar dişi ayırıp kullanın. Sarımsakları soğanla birlikte saklamanızda ise bir sakınca yoktur.

Büyük bir kısmı sudan oluşan göbek ya da kıvırcık marullar, buzdolabında 7 ila 10 gün saklanabilir. Ancak eğer renklerini kaybettilerse, burulmaya ve pek hoş olmayan bir biçimde kokmaya başladılarsa o zaman marullarınızın atılma zamanı gelmiştir.

Marullarınızı naylon poşetlerde saklamak ömrünü kısaltır, onun yerine hava alabilen delikli bir torba seçin. Marullarını iyice yıkayıp bir kase içinde de buzdolabına koyabilirsiniz. Tamamen kuru haldeki marullarınızı kese kağıdında ya da kağıt havluya sararak da saklayabilirsiniz.

Limonlar da buzdolabında 3-4 ay saklanabilir. Limonun yenebilir kıvamda olduğunu parlak sarı renginden ve sıktığınızda elinize hafif sert gelmesinden anlayabilirsiniz. Zamanı geçmiş limon yer yer yumuşar, kabuğunda koyu alanlar oluşur ya da suyu dışarı sızmaya başlar.

Limonu daha uzun süre saklamak isterseniz, karnına X biçiminde bir yarık açıp buraya tuz doldurduktan sonra bir kavanoza alıp üzerine su doldurarak ya da dilimleyip buzdolabı poşetine koyduktan veya suyunu sıkıp buzluğa doldurduktan sonra dondurucuya kaldırabilirsiniz.

Kuru soğanı da oda sıcaklığında 2-3 ay saklayabilirsiniz. Soğanların iyi hava alan bir yerde olmasına dikkat edin. Tezgahın üzerinde ağzı açık bir kap buna uygundur. Daha da iyisi temiz bir kadın çorabı bulun. Soğanları çorabın bacaklarına tane tane doldurun. Her bir soğanın arasına düğümler atın ve oda sıcaklığında bir yere asın.

Ancak ne yaparsanız yapın soğanlarınızı patateslerden uzak tutun ve buzdolabına koymayın. Nem ve soğuk hava soğanların yumuşamasına neden olur. Karanlık bir yerde saklamak da soğanın acılaşmasını önler.

Peki ya patatesler? 3-5 hafta boyunca patateslerinizi kiler gibi serin ve karanlık bir yerde saklayabilirsiniz ancak buzdolabı kesinlikle bir alternatif değil. Çünkü buzdolabının içindeki soğuk ve nemli hava patatesin içindeki nişastayı şekere dönüşür. Bu da lezzetini ve yapısını etkiler.

Patateslerinizi kağıt torbalar içinde kiler gibi serince bir yerde saklayabilirsiniz. Etilen gazı salgılayan soğan ya da elma gibi meyvelerle patatesleri yan yana getirmek ise filizlenmeye neden olur. Filizler ufaksa o kısımları kesip patatesi yemeye devam edebilirsiniz. Ama büyük filizler patates bozulmuş demektir. Sağlam patates sert olur ve toprak kokar.

Portakallar tıpkı limonlar gibi buzdolabında 3-4 hafta dayanabilirler. Limonun yenebilir kıvamda olduğu da parlak turuncu renginden ve sıkınca ele hafif sert gelmesinden anlaşılabilir. Yer yer yumuşamış ve suyu kaçmış kısımlar varsa portakalınız bozulmuş demektir.

Eğer zamanında tüketemeyecekseniz portakalınızı dilimleyip buzdolabı poşetine koyduktan sonra dondurucuya kaldırabilirsiniz. Daha sonra çıkarıp mutfak robotundan geçirdikten sonra üzerine su ilave edip nefis bir doğal içecek olarak tüketebilirsiniz.

Çilekler ise buzdolabında 3 ila 7 gün saklanabilir. Kokulu ve parlak renkli olan çilekler yemeye hazır demektir. Ancak üzerinde küf oluşmaya başladığını görüyorsanız o zaman çileklerinizle vedalaşmalısınız.

Yabanmersinleri için geçeli olan sirke tekniği, çilekler için de geçerlidir. Çileklerinizi de buzdolabına kaldırmadan önce 1 ölçü sirke ve 3 ölçü suyla yıkayıp durular ve kurularsanız ömrünü uzatabilirsiniz.

Brüksel lahanası buzdolabında 7 ila 10 gün saklanabilir. Ancak saklama zamanı uzadıkça lezzetleri yoğunlaşır ve acılaşır bu nedenle Brüksel lahanalarınızı satın aldıktan sonra 3-4 gün içinde tüketmeye çalışın. Brüksel lahanalarını pişirmeden önce dış yaprakları ayıklayın.

Brüksel lahanası taneleri dalındayken daha uzun süre dayanır. Mümkünse bu dalı suya batırıp lahanaları ihtiyacınız olduğu zaman koparabilirsiniz. Eğer dalından kopmuş vaziyette aldıysanız o zaman yıkamadan ve kes kesmeden ağzı açık bir kilitli poşete yerleştirin ve sebze çekmecesine koyun.

Kereviz sapı buzdolabında 1-2 hafta tazeliğini ve lezzetini korur ancak doğru koşullarda saklamak ve ürettiği etilen gazının çıkışına engel olmak kaydıyla.

Bunun için sapların alüminyum folyoya sıkıca sarılarak saklanması ve her kullanımdan sonra paketin yeniden iyice sarılması gerekiyor. Ayıklanmış kereviz saplarını ise havuçta olduğu gibi suya batırıp saklamalısınız.

Kuşkonmaz buzdolabında tek başına 3-4 gün taze kalabiliyor. Eğer kağıt havluyla sararsanız bu süreyi birkaç gün daha uzatabilirsiniz.

Daha uzun süre taze kalsın istediğiniz kuşkonmazları sapından 1 santimetre kadar kesip su dolu bir kavanoza yerleştirmek üzerini naylon torbayla çok sıkı olmayacak şekilde kapatmak doğru bir yol. Bu vaziyette kuşkonmaz neredeyse 2 hafta dayanabiliyor.

Şeftali oda sıcaklığında 1 ila 3 gün dayanır buzdolabında ise ömrü 5 güne kadar uzatılabilir. Ancak soğukta şeftalinin tadı biraz kaçar. O nedenle dolaptan çıkardığınızda yemek için bir süre ısınmasını ve oda sıcaklığına gelmesini beklemeniz iyi olur.

Zamanı geçmek üzere olan şeftalilerinizi ise dondurucuda saklayabilirsiniz. Bunun için şeftaliyi yıkayıp çekirdeğini çıkardıktan sonra dilimleyin. Üzerine biraz limonlu su ve biraz şeker ilave edip hava almayan bir kaba ya da kilitli bir poşete koyun. Dondurucudan çıkardığınız şeftalileri smoothie yapmak için kullanabilirsiniz.

Taze fasulye buzdolabında 3 ila 5 gün saklanabilir. Fasulye eğer gerginliğini kaybettiyse ve taneleri seçilir hale geldiyse fasulye suyunu kaybetmiş ve sertleşmiş demektir.

Eğer fasulyelerinizi tazeyken pişirebilecek durumda değilseniz en kısa sürede ayıklayıp yıkadıktan sonra havası alınmış bir poşette dondurucuya kaldırıp orada 6 ay kadar saklayabilirsiniz.

Karpuz oda sıcaklığında 7 ila 10 gün saklanabilir. Buzdolabında ise bu süre 2 haftaya hatta daha fazlasına uzatılabilir. Karpuzun yanına parmağınızla hafifçe vurduğunuzda içinden boş ses geliyorsa karpuz yenebilir kıvamdadır.

Kestiğiniz ve buzdolabına kaldıracağınız karpuzun kesik kısmını streç filmle hava almayacak şekilde kaplamanız gerekir. Böylece karpuz suyunu kaybetmez ve dolaptaki diğer yiyeceklerin kokularını kendine çekmez. Karpuz bu şekilde 3 gün saklanabilir.

Mantar buzdolabında 7 ila 10 gün dayanabilir. Eğer mantarlarınızın dış yüzeyleri yapışkanlaşmaya ya da kayganlaşmaya başlamışsa o zaman mantarlarınız da bozulmaya başlamış demektir. Bu durumda o mantarı tüketmemelisiniz.

Mantarın uzun süre dayanmasını istiyorsanız bütün halde saklamanız daha iyi olur. Doğranmış mantar suyunu daha hızlı kaybeder ve daha çabuk bozulur.

Domatesin türü, kabuğunun inceliği gibi faktörler saklanma koşullarını değiştirebiliyor ancak genellemek gerekirse, domatesler eğer yeterince olgun değilse oda sıcaklığında olgunlaşana kadar tezgahın üzerinde bekletilmeli. Olgunlaştıktan sonra da bu koşullarda 1 hafta dayanabilir. Öte yandan olgun domatesleri birkaç gün buzdolabında tutmak da raf ömürlerini uzatıyor.

Domatesleri buzdolabına koyarken yeşil yerlerini koparıp bir tabağın içine kök kısımları alta gelecek şekilde yerleştirmek gerek. Kökünün altta kalması bu bölgenin nemlenmesini geciktirip çürümesini önlüyor. Doğranmış domatesleri ise hava almayan kapalı bir kapta saklamak en iyisi. Böylece ortamdaki diğer kokuları çekmiyorlar. Domatesleri servis etmeden önce oda sıcaklığına gelmelerini beklemek de doğru bir hareket.

Kabaklar buzdolabında 4-5 gün dayanabilir. Kabağın tazeliğini kabuğunun parlaklığından ve kabağın gerginliğinden anlayabilirsiniz. Buruşmaya başlayan kabak bozuluyor demektir.

Kabağın rengi açık yeşilden griye dönmeye başlamışsa yeme zamanı geçmiş demektir. Kabaklarınızı bu kadar uzun süre bekletmemeye çalışın.