Kaybettiğimiz neşeyi bulmanın yolları

Nilay Örnek bir süredir, gündelik hayatımın parçalarından biri. ‘Nasıl Olunur’ adlı podcast’ini yolda yürürken dinliyorum genelde, müzik yerine. ‘Her Umut Ortak Arar’ı okurken belki de bu yüzden çok iyi tanıdığım birisinin kelimelerini okuyorum gibi hissettirdi ilk başta. Sayfaları çevirdikçe, anladım ki bu ortaklık tanıyor gibi olmaktan değil de kısmen aynı şeylere dertlenmektenmiş.
Nilay Örnek çok okuyan, okuduklarını, gazeteci refleksiyle pek çok mecrada halihazırda paylaşan biri. ‘Her Umut Ortak Arar’, Örnek’in son bir-iki yılda hem gerçek hayatta hem de sosyal medyada gözlemlediği ahvalimizi özetlemekle kalmıyor. Bize, “İyiyi gör, sevincini paylaş” diyor.
Örnek’in merakı cezbedici. Kitap boyunca daha sonra okumam, incelemem gereken yaprakları kıvırmaktan, yaşanmışlıkla doldurdum desem yeridir. Uzay Heparı’nın dedesinin Bağdat Caddesi’nin mimarı olmasından tutun da Kırşehir Kaman’daki arkeolojik kazıya, Brian Eno’nun en sevdiği albümün Arif Sağ’ın ‘Umut’ albümü olmasına, ‘Büyük Amerikan Şehirlerinin Ölümü ve Yaşamı’ kitabının yazarı Jane Jacobs’a kadar ilginç bilgilerle dolu.

Kendisinin de dediği gibi iyiyi, bilgiyi paylaşmak kadar insanı büyüten bir şey yok. Birkaç hafta önce Bekir Ağırdır’la yaptığı podcast röportajında, Ağırdır’ın söylediği bir şey vardı, bu kitapta tam da bunu hissettim. “Tutarlılık sanıyoruz fikrimizi değiştirmemeyi” diyordu, “Halbuki bizi besleyen, ikimizin de bir şeyler öğrenerek çıkması buradan.” ‘Her Umut Ortak Arar’da Nilay Örnek, kişisel notlarını okuyucuyu şaşırtan bilgilerle, anekdotlarla bir araya getirerek hem içimize hem memlekete başka bir gözle baktırıyor.
Kötü bir şey olduğunda sosyal medyaya sarılmamızın, gündelik hayatın her alanına sirayet etmiş kabalığın, “günaydın” dememeyi iyiden iyiye alışkanlığa dönüştürmüş insanların, ifademi mazur görün, hadsizliğin, cümle cümle aslında sadece sizi değil, çoğumuzu ne kadar derinden yaraladığını fark ettiriyor. “Olumsuz, olumludan daha görünür oluyor, öfke neşeden, rahatsızlık memnuniyetten, saygısızlık anlayıştan daha çok yer kaplıyor” diyor. Kent hafızamız zayıfladıkça zayıflıyor. Bu lokmacının yerinde eskiden ne vardı, o kozmetik dükkânı eskiden neydi, unutuyoruz. Birbirimizin gözlerine bakmıyoruz, yol vermiyoruz, sanki hiç iyi bir şey olmuyor. Kabalık, zarafeti çoktan yendi. Kötü olan her şey daha hızlı yayılıyor, iyiliği konuşmak, iyi olana odaklanmak çok daha zor. Olumsuz bir şey olduğunda dalga dalga yağıyor üstümüze. Biz de çoğaltıyoruz. Kitabın en başında, gülen insanlar, sevinen insanları aradığını söylüyor. Yaşadığımız sokağı yeniden öğrenmeyi, yolda yürürken bizi mutlu eden, gülümseten küçük anları kaçırmamayı, kaçan neşemizi aramaya çıkmamızı inceden öğütlüyor Örnek.

NAZAR VAR BİZDE, NAZAR
Ve elbette, bu kitabı hep Taksim metrosundan gözlerimde yaşlarla çıktığım kitap olarak hatırlayacağım. Kitaptaki ‘Nazar var bizde, nazar’ adındaki bölümde, kurşun döken Alper/Alaattin’in hikâyesini bitirebilmek için metro merdivenlerinde epeyce oyalandım. Meselenin düğümü çözülünce benim boğazım öyle düğümlendi ki ağlamak için yukarı çıkmayı bekledim. Tam gülerken içinizi burkan, sonra biraz da umut veren bu tatlı anlatı kitabı, şehrinize, kendinize yeni bir gözle bakmanızı sağlayacak.

Her Umut Ortak Arar
Nilay Örnek
Artemis Yayınları, 2019
336 sayfa, 29 TL.