Bu ‘Vardiya’da herkes mutlu

‘Vardiya’daki gençlerin heyecanını görünce anlıyorsunuz: Bir mimarlık öğrencisi için rüyasının gerçekleşmesi gibi bir şey bu projenin içinde yer almak... Milano’daki Politecnico’dan ‘Vardiya’ya katılan Ronay Barış Cinaş, Venedik Bienali 16. Uluslararası Mimarlık Sergisi Türkiye Pavyonu için mimar Kerem Piker küratörlüğünde hazırlanan projede yer almanın verdiği mutluluğu, burada yaşadığı deneyimi anlatacak kelime bulmakta zorlandığını söyleyip ekliyor: “Benim için çok büyük bir deneyim. Buradaki ortam, arkadaşlar, hazırladığımız proje, atölyeler, her şey çok öğretici oldu. Türkiye’nin dünya mimarlık ortamıyla buluştuğuna tanıklık ettik.” İTÜ’de restorasyon yüksek lisansı yapan Erkin Yaşar Çerik ise “Bilgiye ulaşmanın çok olay olduğu bir dönemde yaşıyor olsak da burada olmanın, yerinde deneyimlemenin değeri bambaşka. Buradaki tartışma grubumuz beni çok besledi, üretim konusunda teşvik etti” diyor. İTÜ’nün ardından Venedik’te restorasyon ve mimari tasarım yüksek lisansı yapan ‘Vardiya’cılardan Denizhan Erinekçi de projenin 122 kişinin hayatına doğrudan dokunduğunu vurgulayarak “Sürekli devinen, gelişen bir proje. Bu yanıyla mimariyle de çok iyi bağdaşıyor. Mesela bir mimari proje hakkında farklı bakış açılarıyla ne kadar konuşursan, tartışırsan çok daha iyi bir sonuç çıkar ortaya” diye konuşuyor.
Türkiye Pavyonu’nu genç mimarlar için bir buluşma, karşılaşma, tartışma, üretme platformuna dönüştüren ve bu yönüyle ana serginin ‘Serbestmekân/ Freespace’ başlıklı temasıyla da birebir örtüşen ‘Vardiya’, zaman içinde gelişip şekillenen yapısıyla alışılmış sergi anlayışını kıran, bir sergiden çok daha fazlası... Zira 500’e yakın başvuru arasından seçilen 122 mimarlık öğrencisi, masrafları İKSV tarafından karşılanarak haftalık 10’ar kişilik vardiyalar halinde Venedik’te ağırlanıp farklı temalar etrafında atölye çalışmalarına, online ya da mekândaki ‘canlı’ oturumlara katılıyor, farklı alanlardan profesyonellerin mihmandarlığında tartışıyor ve ürettikleri işleri mekânda her vardiya için ayrılan bölümde sergiliyor.

Kerem Piker
Bienalin ana sergisinin yer aldığı Arsenale bölgesindeki Türkiye Pavyonu’na girdiğinde yelken bezlerinin üzerine yansıtılan ‘yüzler’ karşılıyor izleyiciyi. 13 vardiya için ayrı ayrı hazırlanan bölümler zamanla şekillenmiş. Her vardiya kendilerine ayrılan bölümdeki yelken bezlerini istedikleri gibi şekillendirmiş; kimi kesip parçalamış, kimi rengârenk boyamış, kimi ürettikleri işleri bezlerin üzerlerine yapıştırmış. Tavandan sarkan hamaklar ve mekâna yayılan strafor minderler sayesinde ziyaretçilerin de keyifli vakit geçirebildikleri, vardiyadaki öğrencilerle rahatlıkla iletişim kurabildikleri bir buluşma yeri haline gelen Türkiye Pavyonu, bienalin en hareketli mekânı olmuş.

2010 yılında Chicago Atheneum tarafından ‘Avrupa’da 40 yaş altındaki en iyi 40 mimar’dan biri olarak gösterilen küratör Kerem Piker, Türkiye Pavyonu’nun hareketliliğinden, ‘Vardiya’ya gösterilen ilgiden hayli memnun: “Klasik anlamdaki sergilerde, açıldıktan sonra bir terk edilmişlik duygusu hissedilir, ne kadar ziyaretçi gelirse gelsin zamanla bir tenhalaşma olur. Bizim pavyonda bu hiç olmadı çünkü sürekli bir üretim var ve aslında mekân sürekli dönüşüyor. Biz mekânı en başından bir altyapı olarak kurguladık. Vardiyaların her birine ayırdığımız alanlar, zaman içerisinde dönüştürülebilir birer strüktür olarak ifade buldu. Bundan da memnunum açıkçası, çünkü proje başladığı andan itibaren başta biraz çekinerek de olsa yapılan müdahaleler zaman içerisinde iyice cesaretli dönüşümlerin de önünü açtı. En son yaptığımız ziyarette de gördüğümüz üzere aslında bütün o çalışmaların izlerini mekânda okumak mümkün.”

‘Vardiya’nın katılımcılar gibi kendisi için çok öğretici olduğunu vurgulayan Piker, “Pek çok insanla bu vesileyle tanışma ve aynı masada oturma imkânı buldum. Sadece atölyeler değil dijital buluşmalar da çok öğreticiydi. Bir o kadar önemlisi de öğrencilerle kurduğumuz ilişkiler oldu. Projeyle ilgili onlardan aldığımız geri dönüşlerin tamamı çok olumlu. Ayrıca oturumlara katılan farklı sektörlerden profesyonellerin ortak fikri, öğrencilerin potansiyellerinin oradaki tartışma ortamının kalitesini çok üst düzeye taşıdığı yönünde. Bunu birçok farklı isimden duymak çok güzel. Mesela Juhani Pallasmaa... Mimarlığın bir dokunma ve duygu işi olduğunu savunduğu ‘Tenin Gözleri’ adlı kitabı manifesto haline gelen saygın bir mimar. Türkiye Pavyonu’ndaki konuşmasından sonra Pallasmaa’yla yaptığımız uzun sohbette dünyanın pek çok yerinde konferanslar, dersler verdiğini ancak ‘Vardiya’da tanıştığı öğrencilerin kalitesinin ve bu işe odaklanma biçimlerinin birçok yerde gördüğünün üzerinde olduğunu özellikle belirtti. Bu bile tek başına çok önemli” diye konuşuyor.
‘Vardiya’ dev bir proje. Çoğunluğu Türkiye olmak üzere 14 ülkeden 122 mimarlık öğrencisini Venedik’te ağırlamak, onlarca online oturum, atölye ve söyleşi gerçekleştirmek, bunları YouTube kanalı üzerinden canlı yayımlamak ciddi bir organizasyon ve bütçe istiyor. İKSV’nin projeye çok inandığını ve sponsorları Vitra ve Schüco ile birlikte işin sonuna kadar takipçisi, destekçisi olduklarını belirten Piker, “Onlar sayesinde bu proje gerçekleşti. Yaklaşık bir yılı aşkın süredir bilfiil bu operasyon sürüyor. Burada küratoryal ekibimiz Cansu Cürgen, Yelta Köm, Nizam Onur Sönmez, Yağız Söylev, Erdem Tüzün ve proje koordinatörümüz Pınar Demir’in yanı sıra adını tek tek sayamayacağım 100’ün üzerinde insanın büyük emeği var. Şimdi ‘Vardiya’da oluşan birikimi nasıl kalıcı hale getirebiliriz, ona kafa yoruyoruz” diyor.

‘Vardiya’ 25 Kasım’a kadar Venedik Mimarlık Bienali Türkiye Pavyonu’nda görülebilir. Proje kapsamında gerçekleştirilen oturumları YouTube kanalı Vardiya Online üzerinden izleyebilirsiniz.