Keşfedilmesi gereken 10 kültür rotası

Deniz, güneş ve kum seyahatlerine alternatif olarak düzenlenen kültür turları; daha çok tarih bilinci üzerine yoğunlaşıyor. Rotalar tarihi alanlardan, kentlerin köklü geçmişe sahip mahallelerinden seçiliyor. Günübirlik olanları da var, bir gece konaklamalı olanları da. Talep arttıkça yeni rotalar, yeni konseptler buluyor turizmciler. Biz de bu hafta konularında uzman jüri üyelerimize keşfedilmesi gereken 10 kültür turu rotasını sorduk.

EN İYİ 10

1. Padişah anne ve eşleri vakıf turu - İSTANBUL

2. Balyan Ailesi eserleri - İSTANBUL

3. Kıyıdan Boğaz turu - İSTANBUL

4. Hattuşa - ÇORUM

5. Beypazarı - ANKARA

6. Dülük - GAZİANTEP

7. Kapalıçarşı’nın hanları - İSTANBUL

8. Kayaköy - FETHİYE

9. Diyarbakır - DİYARBAKIR

10. Harran - URFA

PADİŞAH ANNELERİ VE EŞLERİNİN VAKIF TURU

Üsküdar’dan Eyüp’e vakıf binaları

Bu tura II. Selim’in eşi Nurbánu Sultan tarafından yaptırılan Üsküdar Atik Valide Külliyesi’nden başlayabilirsiniz. Sonra sırasıyla Hürrem Sultan’ın Sultanahmet’teki hamamı ve Cerrahpaşa’daki Haseki Hürrem Külliyesi, Hürrem Sultan’ın kızı Mihrimah Sultan’ın Edirnekapı’daki Camisi ve Külliyesi, Eyüp’te Mihrişah Valide Sultan Vakıfları, Pertevniyal Valide Sultan Camii ve Külliyesi ile Haseki Hastanesi’nin en eski bölümleri ve Pertevniyal Lisesi gezilebilir. Bu tur sırasında Üsküdar’daki Kanaat Lokantası’nda, Salacak’taki Katibim’de ya da Aksaray’daki kaburga sofralarından birinde yemek yiyebilirsiniz.

BALYAN AİLESİ ESERLERİ

Dolmabahçe’nin 150. yılı şerefine

Osmanlı sarayının mimarbaşı, Balyan Ailesi’nin eserlerini tanıyabilirsiniz. Dolmabahçe Sarayı’nın 150. yıldönümü nedeniyle daha da anlamlı. Geziye Yıldız Camii’nden başlayabilir, sırasıyla Beylerbeyi ve Çırağan sarayları, Yıldız Hamidiye Camii, Beşiktaş Abbasağada Meryem Ana Kilisesi, Akaretler’deki saray lojmanları, Teşvikiye Camii ve Karakolu’nu gezebilirsiniz. Teşvikiye Camii önündeki Sebil’de bir şeyler atıştırmak mümkün. Ardından Dolmabahçe Sarayı ve Camii, Tophane Nusretiye Camii, Beyazıd Kulesi, Aksaray Valide Camii, Şehzadebaşı üzerinden Fatih, Hırkai Şerif Camii ziyaret edilebilir. Fatih Fevzipaşa Caddesi’ndeki Kömür Restoran’da ya da Tophane’deki İspir Kurufasulyesicisi’nde yemek yiyebilirsiniz.

KIYIDAN BOĞAZ TURU

Beşiktaş’tan Tarabya’ya kadar

Gezi Beşiktaş Deniz Müzesi’nde başlıyor. Saltanat Kayıkları bölümü mutlaka görülmeli. Kuruçeşme Ayadimitri Rum Ayazması ve Arnavutköy’ün eski Osmanlı sokaklarına gelindiğinde bir öğle yemeği molası için Balıkçı Adembaba, Köfteci Ali Baba veya belediye tesislerinde soluklanabilirsiniz. Ardından Bebek Parkı ve semti geliyor. Roma Dondurmacısı’ndan bir külah denemek şart. Ardından Baltalimanı, Japon Bahçesi, Emirgan Tepeleri ve Boyacıköy. Burada son dönem Osmanlı azınlıklarından günümüze kadar gelebilmiş olan ev, kilise ve sokaklar var. Emirgan Çınaraltı’nda mola verilebilir. Ardından Emirgan Korusu Pembe ve Sarı köşkler, Yeniköy Sait Halim Paşa Yalısı, Erbilgin Yalısı, Avusturya Elçilik Sarayı, Huber Köşkü ve Tarabya’ya dönüş.

HATTUŞA

Dünya kültür mirası

1986’da UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesi’ne alınan, Hititler’in başkenti Hattuşa’yı görmek için Çorum’un Boğazkale ilçesine gidiliyor. Antik şehri çevreleyen 6 km’lik surun içerisinde tapınaklar, saray, özel binalar ve kutsal alanlar yer alıyor. Hattuşa’nın 2 km uzağında Yazılıkaya Tapınağı var. Buraya yürüyerek ulaşabilirsiniz. Aynı yolu Hitit kralları, dinsel törenleri yönetmek üzere, saraydan tapınağa yürürken kullanırdı. Tapınakta tanrı ve tanrıça kabartmaları bulunuyor. Ayrıca, Kral sarayı Büyükkale ile imparatorluğun son döneminde buğday silolarının yapıldığı Büyükkaya arasından akan Budaközü kanyonunu görebilirsiniz.

BEYPAZARI

Tarihi konaklarıyla ünlü

Bu tura Geyve’den başlayabilirsiniz. Geyve Ali Fuat Paşa kasabasındaki Sakarya Köprüsü’nü mutlaka görün. Köprünün bir özelliği namazgahlı olması. Yıldırım Bayazıt’ın ve Yavuz Sultan Selim’in doğu seferlerine giderken bu köprüyü kullandıkları, Evliya Çelebi’nin de buradan geçip, Geyve-Taraklı-Göynük-Mudurnu-Nallıhan-Beypazarı üzerinden yoluna devam ettiği Seyahatname’sinden anlaşılıyor. Evliya Çelebi’nin rotasını takip ederseniz Taraklı, Göynük, Mudurnu ve Nallıhan’dan sonra Beypazarı’na varırsınız. Beypazarı’nı ziyaret edenlerin ilk uğrak yeri, şehrin tüm güzelliklerini bir arada görebildikleri Hıdırlık Tepesi. İkinci durak restorasyonu tamamlanmış Alaattin Sokak. Tarihi konaklarıyla ünlü. Beypazarlı ev hanımlarının el emeği ürünlerini tadarak alışveriş yapabilirsiniz.

DÜLÜK

600 bin yıllık yerleşim

Gaziantep’in kırma zeytinleri, katmeri, taze köy kaymağı, açma ekmeği, meşhur peyniri, farklı lezzetteki reçellerinin süslediği kahvaltıdan sonra panoramik şehir gezisinin ardından Gaziantep’in 10 kilometre kuzeyindeki Dülük köyüne gidilir. Dülük köyünde bulunan Dülük Antik Kenti’nde, 600 bin yıl öncesine ait kalıntılar bulunuyor. Yörede bulunan ve bugünkü adı Şarklı Mağara olan mağaranın duvarlarında ilk kez sayı sistemi kullanıldı. Dülük, MÖ 1525 yılında Hitit Kralı 1. Hattuşili tarafından işgal edilerek, askeri üs olarak kullanılmıştı. Ayrıca Geç Hitit Krallıkları’ndan biri olan ve Asurlular’ın ortadan kaldırdığı Gummuhi Krallığı’na bir süre başkentlik yaptığını sanılıyor. Dülük’e sonraki yıllarda sırasıyla Asurlular, Persler, Büyük İskender, Selevkoslar, Romalılar, Ermeniler, Haçlılar ve Müslüman Türkler hakim oldu.

KAPALIÇARŞI’NIN HANLARI

Labirent gibi sokaklar

Kapalıçarşı’nın Bakırcılar Çarşısı tarafındaki küçük kapıdan çarşıya girin. Labirentleri andıran sokaklardan, Zincirli Han’a geçin. Oradan da Tacirler Sokağı’na... Sıra odalarından ilerleyip Gümüşçüler Çarşısı’nı keşfedin. Mahmutpaşa kapısından çıkıp, sırasıyla Abud Efendi, Büyük Yeni Han, Çin ve Doğu mallarının sergilendiği meşhur Orient Han ve Tahtakale’de Rüstem Paşa civarını gezin. Çemberlitaş Meydanı’nda Arslan Restoran, Çarşının Nuruosmaniye kapısındaki iç avluda Bahar Restoran veya Tarihi Subaşı Lokantası’nda Osmanlı mutfağından bir yemek yiyebilirsiniz. Geleneksel çay, kahve ve nargile keyfi için Divan yolu Çorlulu Alipaşa Medresesi iyi bir seçim.

KAYAKÖY

Fethiye’deki hayalet köy

Fethiye’deki Kayaköy için hayalet köy denebilir. 1924 nüfus mübadelesinde tamamen boşalmış, Rumlar Yunanistan’a gitmek zorunda kalırken, gelen Türkler’de burada yaşamayı tercih etmemişler. Issız sokaklarında dolaşırken, sürprizlerle karşılaşıyorsunuz, bazen bir kilise, bazen köyün eczanesini ya da okulunu görüyorsunuz. Birbirinin manzarasını ve güneşini engellemeyen evlerin dört duvarı kalmış. Çatıdan gelen yağmur suyunu biriktiren sarnıçlar, çakıl taşından yapılma mozaikler, duvarlarda artıkları kalmış çivit mavisinin en güzel örnekleri ve vaktinde binlerce insanı barındırmış yüzlerce ev. En tepedeki şapele çıktığınızda Akdeniz bütün heybetiyle karşınızda.

DİYARBAKIR

İslamiyet’in beşinci kutsal mabedi

Kentin tam ortasındaki meydanda, Anadolu’nun ilk camisi, İslam dünyasının beşinci Harem-i Şerif’i (Kutsal Mabet) Ulu Camii (Camii Kebir) var. 1400 yıldır cami olarak kullanılan yapı, İslam orduları kenti fethedinceye kadar Süryanilere ait Mar Toma Katedrali’ydi. Caminin arka kapısından geçerek varılan, 12. yüzyıla ait Zinciriye Medresesi, yoksullar için barınak olarak da kullanılmış. Bir zamanlar kent aristokrasisinin yaşadığı konakların bulunduğu sokaklara dalmadan önce, Hasan Paşa Hanı’na bir göz atın. Kentin ünlü kahvaltıcılarının sıralandığı eski Yoğurt Pazarı’nı geçince, ünlü Dört Ayaklı Minare var. Minarenin bulunduğu bölge, Gavur Mahallesi ya da eski adıyla Hançepek Mahallesi. Keldani Kilisesi, kentin hálá kullanılmakta olan iki Hıristiyan ibadet yerinden biri.

HARRAN

İlk çağların kültür merkezi

Urfa’nın 45 km güneydoğusundaki Harran; ay, güneş ve gezegenlerin kutsal sayıldığı eski Mezopotamya putperestliğinin, Sabiliğin en önemli merkezi. Arı kovanını andıran, konik kubbeli toprak evler görülmeli. İlkçağlardan beri önemli bir kültür merkezi olan, İslam düşünce sisteminin kaynağı kabul edilen, felsefe, din, astronomi, matematik ve tıp alanında birçok bilim adamı yetiştirmiş Harran Üniversitesi en önemli yapı. Elips şeklindeki surların tek kapısı, Halep Kapısı ayakta. Harran’ın 15 km. kuzeydoğusunda, Roma dönemi kaya mezarları oldukları tahmin edilen Çoban Mağaraları’nı göreceksiniz. 10 km sonra, Harran- Bağdat güzergahı üzerinde inşa edilmiş Selçuklu kervansarayı var.