Türkiye AIDS’i tanıyor ama hálá bana bulaÅŸmaz diyor

Hürriyet'in cinsellik araÅŸtırmasına göre, erkeklerin yüzde 91'i, kadınların yüzde 86'ı AIDS'i biliyor.AraÅŸtırmada sorulan            92 sorudan biri de ÅŸuydu: ‘Cinsel yolla bulaÅŸak bu hastalıklardan hangilerini biliyorsunuz?’ Verilen cevaplarda, AIDS, erkeklerde yüzde 91, kadınlarda ise yüzde 86 oranındaki bilinirliÄŸiyle birinci sırada yer aldı. En bilinen hastalıklar sıralamasında, ikinci sırada, Hepatit B (Kadın yüzde 89, erkek yüzde 81) vardı. Deneklere AIDS’in bulaÅŸma yolları konusundaki bilgileri de soruldu. Verilen cevaplara göre çoÄŸunluk ‘AIDS, kan yoluyla, cinsel yolla, anneden bebeÄŸe geçer’ gibi doÄŸru bilgilere sahipti. Ancak bunun yanında ‘Sivrisinek, böcek sokmasıyla ya da hastanın kullandığı eÅŸyayla, hatta tokalaÅŸmayla da bulaÅŸabilir’ gibi yanlış fikre sahip olanların sayısı da hiç az deÄŸildi...Ä°statistiklere baktığımızda Türkiye’nin AIDS yaygınlığı açısından ÅŸanslı olduÄŸunu görüyoruz...- Bunu biz de tartışıyoruz. Cinsel iliÅŸkide geri çekme yöntemi (erkeÄŸin içeride deÄŸil, dışarıda boÅŸalması) sık uygulandığı için bulaşımın daha az olduÄŸunu düşünüyoruz (virüs içeren meni vücuda girmediÄŸi için). Ä°statistiklerdeki rakamların düşük olmasının bir diÄŸer nedeni de yurtdışındaki Türklerin büyük kısmı hastalığı yaÅŸadıkları ülkelerde kapmışlar. Dolasıyla buradaki istatistiklere girmiyorlar. Bir ara hızlı testler vardı. Bunların yanlış sonuç verdiÄŸini düşünüyoruz. Ayrıca bazen insanlar test yaptırmıyor. Ölüyorlar, örneÄŸin ‘kanserden öldü’ deniyor. AIDS’in eÄŸitimi verilir mi? Yöntemler deÄŸiÅŸiyor mu?- AIDS eÄŸitimi konferansla olmuyor. Geçti o günler. Soyut kavramlar üzerine deÄŸil, somut kavramlardan gitmek lazım. Yaptığımız bir projeyle birinci hedefimiz saÄŸlık çalışanlarına eÄŸitim vermek. Bunların içinde hekimler de var. PREZERVATÄ°F KULLANMAYI ÖĞRETMEK Ä°STEDÄ°K, BAZI MÃœDÃœRLER DAVA ETTÄ°Hekimler tıp fakültelerinde öğrenmiyor mu? - Tıp eÄŸitiminde, AIDS cinsel yolla bulaÅŸan hastalıkların bir parçası. Tıp eÄŸitiminin ‘mini’ bir parçası. Tıp fakültelerinden çok donamlı çıkamıyoruz. Hekim mezuniyet sonrası eÄŸitimine de önem vermiyor, kendini beslemiyorsa bilgisi orada kalıyor. Bazı laboratuvarlar, hastaneler HIV pozitiflileri baÅŸlarından atıyorlar.AIDS bulaÅŸması açısından riks grupları yeterli önlem alabiliyor mu? - Aslında cinsel yolla bulaÅŸan hastalıklarda cinsellik boyutu olduÄŸu için önlemin ne kadar alındığını bilmiyoruz. Ama prezertavif satışlarına bakıldığında az olduÄŸunu, kullanılsa da hatalı kullanıldığını görüyorsunuz. Prezervatifin nasıl kullanılacağını bilmeyenler var. Biz eÄŸitimlerimizde bunu da gösteriyoruz. GeçmiÅŸ yıllarda dernek olarak akran eÄŸitimi yaptık. Lise öğrencilerini cinsel yolla bulaÅŸan hastalıklar, AIDS konusunda eÄŸitmek istedik. Prezervatif kullanmayı öğretmek istedik. Ama bazı okulların müdürleri dava etti. Halbuki cinsellik ve uyuÅŸturucu kullanım yaşının 12-13 yaşına indiÄŸi bir ülkede bunu vermezseniz olmaz. Avrupa’daki gibi tuvaletlerde vs. prezervatif alınabilen makineler olmalı. Gençler gidip eczaneden almaya çekiyor. Hürriyet’in araÅŸtırması AIDS’in yüksek oranda bilinirliÄŸini ortaya koydu. Sizin gözlemleriniz nedir?- Çok bilindiÄŸine katılmıyorum. AIDS hálá eÅŸcinsel hastalığı sanılıyor. ‘Ben eÅŸcinsel deÄŸilsem bana bir ÅŸey olmaz’ fikri hálá çok yaygın. Böyle düşünenlerin yüzüne AIDS’le ilgili rakamları vurmak lazım. Hastalığın en yaygın olduÄŸu grup heteroseksüeller. Risk grubundakiler önlemlerini daha erken aldı, daha iyi korunuyor. Mesela hastalığın yayılması önce eÅŸcinseller arasında durdu. Oysa Bu yüzden heteroseksüel grup daha riskli. Önemsemiyor ve önem almıyorlar.AIDS damgalayıcı bir hastalık...- Tamamen eÅŸcinselliÄŸi çaÄŸrıştırıldığı için damgayıcı. Hepatit B, C daha tehlikeli ve ölümcül hastalıklar halbuki. Ãœstelik genel popülasyonda görülme sıklıkları daha yüksek. Ancak böyle deÄŸerlendirilmiyor. AIDS’in en yaygın olduÄŸu grup heteroseksüellerTNS PÄ°AR’ın Hürriyet için yaptığı Cinsellik AraÅŸtırması, sevindirici bir sonucu gösteriyor: Türkiye artık AIDS’i tanıyor. AIDS cinsel yolla bulaÅŸan hastalıklardan en fazla bilineni. Ancak maalesef bilmekle, bunun davranışlara yansıması aynı ÅŸey deÄŸil. Nitekim AIDS Savaşım DerneÄŸi Yönetim Kurulu Ãœyesi ve Dünya SaÄŸlık Örgütü AIDS EÄŸitimcisi Prof. Dr. Şükran ÅžimÅŸek, AIDS’ın çok bilinmesinin hastalıktan korunmada ve hastaları anlamada bilince dönüştüğünü düşünmüyor: ‘Bana bulaÅŸmaz görüşü ve riskli davranışlar zannedildiÄŸinden daha yaygın’ diyor. Anadolu kasabası AIDS’i ondan öğrendi11 yıldır HIV pozitif olan Selahattin Demirer (37) küçük ve muhafazakar bir Anadolu kasabasına, Aksaray’a baÄŸlı Ortaköy’e AIDS’i ve ondan korkmamayı öğretti. Bir süre dışlansa ve tepki görse de mücadele etti ve savaşını kazandı. Ondan bulaÅŸan virüsle hastalanan ilk eÅŸi ve çocuÄŸunu bu hastalıktan kaybettiÄŸi halde acısını yüreÄŸine gömdü. Kavgayı bırakmadı. Hastalığını gizlemek yerine açıkça anlattı. DoÄŸru bilgiler vermeye uÄŸraÅŸtı. Sosyal hayattan kopmadı. Halen çalışıyor, kahveye gidiyor, eÅŸi, dostu, arkadaşıyla aynı mekanı, kap kaçağı paylaşıyor. Ä°kinci evliliÄŸini de yaptı. ‘HIV ile YaÅŸamak’ adlı bir kitap da yazan Demirer, dışlanmak deÄŸil, sevgi ve ÅŸefkata ihtiyaçları olduÄŸunu anlattı. Åžimdi emekli olan Demirer, tedavisini aksatmaması ve inancını korumasıyla viral yükünü de sıfırladı. Hekimler de eÄŸitilecekAIDS Savaşım DerneÄŸi’nin AB destekli iki yıllık projesiyle Ä°stanbul’daki 19 kamu ve özel hastanenin saÄŸlık çalışanlarına AIDS ile ilgili eÄŸitim verilecek. Proje sonunda ilk hedef HIV/AIDS ve diÄŸer cinsel yolla bulaÅŸan hastalıkları bulunan hastalara karşı ayrımcı ve önyargılı davranışların ortadan kaldırılması. SaÄŸlık personelinin bilgi ve tutumunun iyileÅŸtirilmesi, duyarlılığın artırılarak hasta hakları ve tıbbi ilkelere uygun hizmet sunulması, kiÅŸilerin riskli davranışlardan uzaklaÅŸması, erken tanı ve tedavi hizmetlerine ulaşım ÅŸansının artması, hasta hakkı ihlalleriyle ilgili birimlerin iÅŸler hale getirilmesi de amaçlanıyor. Proje kapsamında eÄŸitim kitapları hazırlandı. Ä°ki yıl sürecek ve 3-7 günden oluÅŸan eÄŸitim çalışmaları, Ä°stanbul’da ayrıca birinci basamak saÄŸlık hizmeti veren 32 saÄŸlık grup baÅŸkanlığında hizmet veren personele de uygulanak. NEJAT ÃœNLÃœ(Pozitif YaÅŸam DerneÄŸi BaÅŸkanı)Biliniyor ama fantastik bir hikaye gibi dinleniyor KiÅŸisel görüşüme göre eşçinsel hastalığı olarak tanıtıldığı için dikkati çekti. Bu toplum enteresan bir toplum. Eşçinsel konusu olunca herkesin kulakları biraz dikiliyor. Ama aslında nasıl bir bulaÅŸtığı, hastalığın özellikleriyle çok fazla ilgilenmiyor. AIDS biliniyor ama fantastik bir hikaye gibi dinleniyor. AIDS’in kendisine bulaÅŸmayacağını düşünüyor. Bilgileri tutuma, davranışa dönüşmüyor. Hatta travestiler, hayat kadınları HIV poziti olduklarını söylediklerinde ‘Atın ölümü arpadan olsun’ tepkisiyle karşılaşıyorlar. Eşçinsellerin çoÄŸu korunuyor. En azından ilk iliÅŸkilerinde. Ama iliÅŸki uzun süreli olunca korunmaktan vazgeçiyorlar. Kadın eşçinseller neden kapacağız diye düşünüyorlar. Halbuki herkesin riski var. Kondom en basit korunma yöntemi. Ancak haz alınmadığı düşüncesiyle kullanımı yaygın deÄŸil.PROF. DR. SEMRA ÇALANGU (Anadolu SaÄŸlık Merkezi İç Hastalıklar ve Enfeksiyon Servisi)Hiç duymayana rastlamadım Klinik deneyimlerime dayanarak söyleyebilirim ki karşımıza gelenler en azından isim olarak hastalığı duymuÅŸ oluyorlar. Daha önce duymamıştım diyen hastaya hiç rastlamadım. Hatta hastalığın etkeni HIV virüsünü bile biliyorlar. Özellikle eÄŸitim ve bilgi düzeyi bilgisayar ve internet kullanmaya yetiyorsa, daha bize gelmeden hastalığı öğreniyorlar. Tabii ki bunların yanıda hastalıkla ilgili hiç bilgisi olmayanlar da var. Tuvaleti ayırma mıyım, ayrı mı yemek yemeliyim, sivrisinekten bulaÅŸmaz mı diye soranlar da. Önemli bir hastalık olduÄŸunun farkında olmayanlara da rastlıyoruz. Kan yoluyla bulaÅŸma çok azaldı. Kan bankaları testleri yapıyor. Kadınlar manikür, pedikür de dikkatli davranıyor. Prezervatifin AIDS ve baÅŸka hastalıklardan koruduÄŸu hemen herkes tarafından biliniyor. Ancak takılması ve doÄŸru kullanımda zincir kırılıyor. Özellikle eski doÄŸu blokundan gelen kadınlar bu bakımdan büyük risk yaratıyorlar. Prezervatif konusunda ısrarlı deÄŸiller. Onlar için önemli olan para kazanmak. Yurtdışındaki hayat kadınları daha bilinçli. Prezervatifi ÅŸart koÅŸuyorlar. Türkiye’deki AIDS’li sayısı az gibi görülüyor. Bu yüzden ÅŸanslıyız. Ama öte yandan bu bilinçlenmemizi zorlaÅŸtırıyor. Aysbergin suda kalan bölümünü görmüyoruz. Büyük mü, küçük mü? Bu biraz da hastalığın korkutucu özelliÄŸinin geri plana atılmasını, bilinçlendirmenin zorlaÅŸmasını beraberinde getiriyor. Â