Şarlatan diyet sağlık bozuyor

Şişmanlık artık estetik sorundan çok, insan ömrünü kısaltan bir hastalık olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar 200 civarındaki diyet yönteminden sadece 24'ünü kabul ediyor ve hatırlatıyorlar: ‘‘Şarlatan diyet sağlık bozar.’’

Beden yağ kitlesinin arttıkça, insanların daha erken öldüğünü ortaya koyan bilim adamları, şeker, kan basıncı artışı, inme, kan yağlarının artması, koroner kalp hastalığı, safra taşları, kanser (meme, rahim, yumurtalık, safra kesesi, kalınbağırsak), nefes darlığı, uyku bozuklukları, gebelik komplikasyonları, eklem hastalıkları, psişik depresyon gibi hastalıkları ise tahrik ettiğini belirtiyorlar.

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan İlkova, yüzde 5-10 oranında kalıcı kilo kaybının bile ölümü yüzde 20 oranında azaltığını söyledi. Ayrıca, şeker hastalığından ölümlerde yüzde 30, şişmanlığa bağlı kanserlerden ölümlerde yüzde 40 azalma görülüyor. Kan basıncı 20 mmHG düşüyor, kolestrol yüzde 10 azalıyor, genel yaşam kalitesinde yükselme meydana geliyor.

GİDEREK YAYILIYOR

Şişmanlık, gelişmiş ülkelerde önemli bir halk sağlığı sorunu haline gelirken, gelişmekte olan ülkelerde her geçen gün daha fazla kişiyi etkilemeye başladı bile. Şişmanlık, enerji dengesizliği hastalığı olarak kabul ediliyor ve kişinin belirli bir süre boyunca enerji alımının, enerji harcamasını geçmesiyle meydana geliyor.

Şişmanlığın riskinin fazla yağın vücut içinde dağılımıyla da ilgili olduğunu belirten Prof. Dr. İlkova, ‘‘Fazla yağ kalça ve uyluk kısmına (jinoid tip ya da armut tipi) yerleştiğinde, üst ve vücut karına (android tip ya da elma tipi) yerleşmesine göre daha az risk oluşturuyor. Şişmanlık riski, fazla yağın vücudun merkezine ve iç organların çevresine dağıldığı zaman daha da belirginleşiyor’’ diyor.

Şişmanlık gelişimiyle ilgili 20'den fazla gen bulunduğunu belirten Prof. Dr. İlkova, ‘‘Genlerin kişilerin yağlı besinlerle beslenme gibi uygun ortamlarda şişmanlık eğitilimlerini artırdıkları düşünülüyor’’ diyor.

Uzman tavsiyeleri

200'ün üstündeki diyet listesinden sadece 24 kadarı tıbbi kabul ediliyor. Şarlatan diyetler sağlığı bozuyor.

Şişmanlığın tedavi prensipleri, uygun beslenme, egzersiz ve ilaçtan oluşuyor. Ancak bunlar uzmanlar gözetiminde kullanılıyor.

Diyetin besin bileşimi, tüketilen ve sonunda depolanan enerjinin miktarını belirlemek açısından önem taşıyor. Örneğin besinlerdeki yağ gram başına değerlendirildiğinde, protein ve karbonhidratlara göre daha fazla enerji içerir.

Yağ, açlığın giderilmesinde daha az etkili. Fazla yağ içeren diyetler, fazla besin yani aşırı enerji alınmasına neden oluyor.

Yağ, protein ve karbonhidratlara göre daha fazla depolanır. Yağ depolanması için vücudun neredeyse sınırsız bir kapasitesi bulunuyor.

Kahvaltı yapmamak, arada atıştırmak ve stresi yenmek için yemek, fazla yemeye neden olur.

Egzersizler doğru yapılırsa, sadece vücuttaki enerjinin yakılmasını sağlamıyor aynı zamanda dinlenirken de metabolik hızı artırıyor.

Düzenli egzersiz, depolanmış yağın enerji için kullanımını artıyor.