Tetanoz aşısı ne zaman yapılır? Tetanoz aşısı kaç sene korur?

Boyun ve çene kaslarında şiddetli kasılmalara neden olan tetanoz hastalığı, tedavi edilmediği takdirde hayati risk oluşturabiliyor. Tetanoza neden olan bakteri nemli ve ılık topraklarda, tozlarda ve gübrelerde yıllarca canlı kalabiliyor. Kişinin sağlığı açısından ciddi riskler oluşturan bu hastalık, zaman zaman internette merak edilip araştırılıyor. Peki, tetanoz nedir ve bulaşıcı mıdır? Tetanoz aşısı ne zaman yapılır?

Tetanoz, bilindiğinin aksine sadece paslı demirden geçmez. Uzman bir hekim tarafından tanı ve tedavisi geciktirildiği zaman ölümcül sonuçlara neden olan bu hastalıkta, her yaş grubu risk altında bulunuyor. Yüzyıllardır var olan tetanozu aşılama ile engellemek mümkün. Dünya Sağlık Örgütünün 2002 yılında açıkladığı rapora göre, dünyada her yıl 213.000 kişi bu haftalık nedeniyle hayatını kaybediyor. İşte, tetanoz ve tatanoz aşısı ile ilgili bazı bilgiler.

TETANOZ NEDEN OLUR?

Tetanoz; Clostridium tetani denilen bakteri tarafından oluşturulan bir enfeksiyondur. Doğada toz, toprak, gübre dahil her yerde bulunur. Sıklıkla kişinin boyun ve çene kaslarında şiddetli kasılmalara neden olduğu ve kişi ağzını açamadığı için ‘ Kazıklı Humma’ olarak ta adlandırılır.

HASTALIK BULAŞICI MI?

Tetanoz kişiden kişiye bulaşmadığı için aşıyla önlenebilen diğer hastalıklardan farklıdır. Clostridium tetani, oksijensiz ortamda özellikle nemli ve ılık topraklarda, tozlarda ve gübrelerde yıllarca canlı kalabilen, insan ve hayvanların sindirim sistemlerinde de yaşayabilen bir bakteridir.

İnsanlara kontamine objelerle (tırnak, iğne, çivi gibi) oluşmuş kesiklerden ya da toz, toprak, dışkı veya tükürükle kirlenmiş yaralardan, yanık ve kazalarda meydana gelen ölü dokulardan, yeni doğanlarda göbek kordonundan bulaşır.

Dünya Sağlık Örgütünün 2002 yılında açıkladığı rapora göre tetanoz nedeniyle dünya genelinde her yıl 213.000 ölüm olmaktadır. Vakaların çoğunun hijyenik doğum yapmayan kadınlar olduğu bildirilmiştir. Maternal Neonatal Tetanoz denilen bu durum, tetanoza karşı bağışıklanmamış kadınlara doğum sırasında mikrobun bulaşmasıyla oluşmaktadır.

TETANOZ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Tetanoz mikrobunun vücuda girmesinden sonra oluşturdukları toksinler belirtilere neden olur. Kuluçka süresi genellikle 3-21 gündür (ortalama 10 gün). Yaranın tipine bağlı olarak bu süre 1 günden birkaç aya kadar değişebilir. Genellikle kısa kuluçka süresi ileri derecede kontamine yaralarda görülür ve hastalığın daha ciddi ve kötü prognozla seyredeceğinin işaretidir. En fazla görülen ilk belirti çene kaslarında spazmdır. Bundan başka; baş ağrısı, ani ve istemsiz kas kasılmaları (en sık midede), bütün vücutta ağrılı kas sertliği, yutkunma sorunları, nöbetler, ateş ve terleme, yüksek kan basıncı ve kalp atışında hızlanma görülür.

Tetanoza bağlı gelişebilen komplikasyonlar ise şunlardır: Vokal kordlarda (ses telleri) kontrolsüz ve istemsiz spazm, kemik kırıkları, hastane enfeksiyonları, akciğer embolisi, solunum yollarındaki yabancı materyallere bağlı gelişen aspirasyon pnömonisi, ölümle sonuçlanması muhtemel solunum güçlüğü( vakaların %10-20’si kaybedilir). Hastaneye yatırılmayan vakalarda ise ölüm % 100’dür.

TETANOZ AŞISI NE ZAMAN YAPILMALI?

Doktorlar, muayene ve bazı belirti ve bulgulara bakarak hastanın tanısını koyarlar. Tetanozu doğrulayacak laboratuvar testleri yoktur. Tetanoz tanı konur konmaz acil tıbbi müdahale gerektiren bir hastalıktır. Hasta hemen hastaneye yatırılır, insan tetanoz immünglobülini veya attan elde edilmiş antitoksin derhal başlanır. Tetanoz aşısı yapılır. Kasılmaları kontrol altına alacak ilaçlar, agresif yara bakımı ve antibiyotiklerle tedavi sürdürülür. Solunum sıkıntısı gelişmişse solunum cihazıyla hastayı desteklemek gerekir. Hastalığı geçirmiş birey bağışıklık kazanmaz. Bağışıklanmanın tek yolu aşılanmadır.

ÇOCUKLARDA TETANOZ AŞISI

Tetanoz aşısı, Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülmekte olan rutin çocukluk çağı aşılama şemasında yer almaktadır. Çocukluk aşılamaları tam olarak yapılan erişkinlerde de tetanoz aşısı 10 yılda bir hatırlatma dozları şeklinde yapılmalıdır.