Pnömokonyoz nedir ve belirtileri nasıl anlaşılır?
Güncelleme Tarihi:
Pnömokonyoz ülkemizde en sık görülen mesleki akciğer hastalıklarından biri olup, önlenebilir meslek hastalıklarının başında gelmektedir. İş sağlığı hizmetlerinin her basamağında etkin koruma ve önleme yöntemleri ile pnömokonyoz kontrolünün sağlanması mümkündür. Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği yönünden düzenli ve etkin izlem uygulandığı için pnömokonyoz açısından kontrol altına alınmış olması beklenen kömür madenciliği işletmelerinde bile yeni pnömokonyoz olguları saptanmaktadır. Peki, Pnömokonyoz nedir ve nasıl ortaya çıkar? İşte, o detaylar
Pnömokonyoz, meslek hastalığı olarak da bilinmektedir. Akciğerin toz hastalıkları olarak bilinen pnömokonyozların kabul edilen son tanımlaması “akciğerlerde inorganik tozların birikmesi ve buna karşı gelişen doku reaksiyonudur” şeklindedir. Pnömokonyozlar maluliyet, tazminat incelemesine tabi tutulan resmi mesleki solunum hastalıklarının yarısını oluştururlar. Pnömokoyoz yapıcı işlerde çalışanlarda toz kontrol önlemlerinin alınma durumuna göre görülme sıklıkları %1 ile %50’lere varan sıklıkta görülebilirler.
BELİRTİLERİ NEDİR?
Pnömokonyozlara bağlı belirtiler genellikle ilk maruziyetin başlamasından sonra oldukça geç dönemde görülürler ve spesifik değillerdir; genel solunum yakınmaları ve bulguları şeklindedir.
TANISI NASIL KONULUR?
Tanıda en önemli unsur, pnömokonyoz yapıcı bir işte çalışma öyküsünün bulunmasıdır. Pnömokonyozla uyumlu radyolojik bulgular ikinci önemli bulgudur. Ancak diğer önemli bir nokta bu radyolojik bulguların herhangi bir infeksiyon, malignite yada başka bir patolojiye bağlı olmadığının gösterilmesidir.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Maalesef pnömokonyozlara özgü spesifik bir tedavi yoktur. Tedavi yaklaşımı temel olarak kişideki mevcut klinik bulgu ve yakınmaların giderilmesine yönelik genel destek yaklaşımı şeklindedir.
BU HASTALIKTAN NASIL KORUNULUR?
Pnömokonyozlarda ilk adım birincil korunma diye isimlendirilen pnömokonyoz yapıcı iş yerlerinde toz’un kişinin solunum seviyesine çıkmasının önlenmesinin sağlanmasıdır. Bunun dışında maruz kalınan tozun tipi, yoğunluğuna göre ortalama 2 yılda bir akciğer grafilerinin pnömokonyozun uluslararası kriterlerine göre incelenmesi; etkilenme saptanan kişilerin erkenden maruzityetin önlenmesi, azaltılmasıdır.
BU HASTALIĞIN TAKİBİ NASIL YAPILIR?
Kişinin klinik ve radyolojik bulgularının ağırlık derecesine göre belirlenecek aralıklarla takibinin yapılması gerekir. Pnömokonyoz tanısı konulmuş kişilerin özellikle tüberküloz başta olmak üzere fırsatçı enfeksiyonlar, KOAH benzeri solunum yakınmaları ve bulguları, pnömotoraks, solunum yetmezliği nedeniyle bulundukları mahaldeki bir göğüs hastalıkları merkezince yakın takipte olmaları uygundur.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER NELER?
Pnömokonyoza ne kadar erken aşamada tanı konulursa akciğerlerde nasırlaşma, solunum yetmezliği o kadar geç olacaktır. Bu nedenle pnömokonyoz yapıcı işlerde çalışanlarda uygun toz kontrol önlemlerinin yanında usulüne uygun erken tanı konulmuş kişilerin özlük haklarında kayba yol açmadan uygun koşullarda çalışmalarının sağlanması sosyal bir zorunluluktur.