Hipertansiyon nedir?

Kalp istirahat halinde dakikada 60-80 civarında kasılarak  kanı vücuda pompalar. Bu kasılma sırasında kan basıncı (tansiyon) en yüksek düzeye ulaşır. Bu ulaşılan düzey sistolik kan basıncı (büyük tansiyon) olarak tanımlanır.Kasılmalar arasındaki istirahat döneminde ise kan basıncı en düşüktür ve diyastolik kan basıncı (küçük  tansiyon) olarak tanımlanır.

18 yaşın üzerindeki bir erişkinde iki farklı zamanda yapılan  tansiyon ölçümlerinde büyük tansiyon 140 mm Hg ve üzerinde veya küçük tansiyon 90 mm Hg ve üzerinde ise bu durumda   hipertansiyondan söz edilir.

Büyük tansiyonun  140 mm Hg’nin yada küçük tansiyonun 90 mm Hg’nin altında olması o kişide hiçbir sorun olmadığı anlamına gelmez. Eğer büyük kan basıncı  120-139 mm Hg ve küçük kan basıncı 90-99 mm Hg arasında ise bu değerler normal olarak tanımlanmaz.Bu durumda o kişi hipertansiyon öncesi durumda (prehipertansif) olarak değerlendirilir. Bu sınıfa giren hastalarda  uzun dönemde hipertansiyon gelişme ihtimali güçlüdür.Prehipertansif hastaların hepsinde ilaç dışı tedavi yöntemlerinin uygulanması teşvik edilir iken, eklenmiş şeker hastalığı ve böbrek hastalığı var ise kan basıncı 130/80 mm Hg’nin altına indirilinceye kadar ilaç tedavisi önerilebilir. Eğer  kişide ölçülen  büyük kan basıncı  120 mm Hg’nin,küçük kan basıncı 80 mm Hg’nin altında ise bu durumda bugünkü bilgiler ile o kişinin hipertansiyon sorununun olmadığından sözedilebilir.

Hipertansiyon tanısı için  sadece tek bir ölçümde  yukarıda belirtilmiş değerlerin aşılması yeterli değildir.Özellikle sağlık kuruluşlarında doktor ve hemşirelerce yapılan ölçümlerde  hastanın gerçek kan basıncınızı yansıtmayan yüksek değerler ölçülebilir. Bu durum tıp dilinde beyaz önlük hipertansiyonu olarak  adlandırılır. Tedavinin planlanmasında hastane yada muayenehane yerine  ev koşullarında  yapılan çok sayıda sağlıklı ölçüm daha değerlidir.

BEYAZ ÖNLÜK HİPERTANSİYONU NEDİR?

Hastanın tansiyonu doktor yanında iken yüksek olarak ölçülüyor fakat ev koşullarında yapılan ölçümlerde normal olarak bulunuyor ise bu durum beyaz önlük hipertansiyonu olarak tanımlanır.Bu durumun nedeni kesin olarak  bilinmez, özellikle tansiyonu hafif yüksek olan kişilerin  beşte birinde bu durum gözlenir. Ciddi hipertansiyonlularda ise bu durum daha nadirdir. Bugünkü bilgiler ile beyaz önlük hipertansiyonu için  ilaç tedavisinin  gerekli olduğuna dair kesin deliller yoktur.

Tansiyonu hafif olan kişilerde beyaz önlük  hipertansiyonunun varlığını göstermek amacı ile  yapılması gereken şey ev koşullarında çok sayıda kan basıncı ölçümünün yapılmasıdır. Eğer  doktor ofisinde tansiyon yüksek ölçülüyor iken, ev koşullarında  tansiyon normal çıkıyor ise bu durumda beyaz önlük hipertansiyonu var demektir. Beyaz önlük hipertansiyonunu belirlemek için evde hasta tarafından yapılan ölçümlerin yanısıra diğer bir yöntemde,  kan basıncını otomatik olarak 15 ila 30 dakikada bir ölçen  otomatik aletlerin  hastaya  bağlanması ve 24 saat süre ile kan basıncının izlenmesidir.Bu teknik ülkemizde de bazı merkezlerde uygulanabilmektedir.

TANSİYON YÜKSEKLİĞİNİN NEDENLERİ NELERDİR?

Hipertansiyonlu hastaların  % 95’inde altta hipertansiyon yaratan başka bir hastalık  bulmak mümkün olmaz. Bu durum primer    hipertansiyon olarak  tanımlanır. Hastaların % 5’inde ise hipertansiyon yaratan bir hastalık bulunabilir. Bu durum sekonder hipertansiyon olarak adlandırılır. Bu hastalık böbrek damarının daralması, hormonal bozukluklar, büyük damarların anormallikleri, böbrek hastalıkları gibi nedenlerdir.Hangi hastalarda sekonder hipertansiyon nedenlerinin araştırılması gerektiği kararı hekim tarafından verilir.

HİPERTANSİYON AİLEVİMİDİR?

Hipertansiyon  ailevi karakter  gösterebilir.Yani anne,baba ve kardeş gibi birinci derece yakınlarda hipertansiyon varlığı kişinin hipertansiyon riskini artırabilir. Ancak mutlak hipertansiyon gelişeceği anlamına gelmez. Bugünkü bilgiler ile birinci derece   yakınlarında hipertansiyon olan  kişilerin özenle  izlenmesi  gereklidir. Bu gibi kişilerin kan basınçlarının düzenli izlemlerinin yanısıra tuz alımı,sıgara içimi ve şişmanlık gibi kalp hastalıklarına yakalanma riskini artıran diğer faktörlerden  uzak durmalarının sağlanması gereklidir.

HİPERTANSİYONLU HASTALARDA HANGİ LABORATUAR TESTLER UYGULANMALIDIR?

İlk defa hipertansiyon teşhisi alan hastalarda genellikle idrar tetkiki,kan şekeri,yağları,kalp grafisi  gibi basit  laboratuar testlerinin  yapılmasının gerektiği düşünülür. Eğer hipertansiyon yaratan bir hastalık düşünülüyor ise o hastalık teşhisi için gerekli ileri testlerinde yapılması gerekebilir. Genel olarak her hastada  ileri  testlerin yapılması gerekli değildir.Hangi hastada hangi testlerin  yapılması gerektiği kararı hastayı izleyen hekimce verilmelidir.