Hiperkapni nedir? Belirtileri nelerdir? Tanısı ve tedavi yöntemleri

Hiperkapni solunum asidozu olarak da bilinmektedir. Kan içerisinde çok fazla karbondioksit gazının bulunmasıyla kan asidik bir hale gelir ve homeostasi yani kararlı iç denge bozulmuş olur. Bu da vücutta bazı aksaklıkların oluşmasına sebep olmaktadır.

Hiperkapni Nedir?

Hiperkapni, çoğunlukla solunum yetmezliği sonucunda gözlemlenen, kanda aşırı derecede karbondioksit birikmesi anlamını taşımaktadır. Kısaca hiperkapni, karbondioksit yüksekliği olarak bilinmektedir. Bu durum kanın asitlik derecesinde değişiklik meydana gelmesine sebep olur. Kanın pH'ındaki değişiklikler vücutta bazı aksaklıklara sebep olmaktadır. Hiperkapni kişilerde Tip 2 solunum yetmezliğine sebep olabilmektedir. Tip 2 solunum yetmezliğine sebep olabilen bazı durumlar ise şunlardır:

Zehirlenmeler (ilaç, deterjan vb.)

KOAH, astım gibi akciğer hastalıkları

Akciğer ödemi

Bazı kas hastalıkları

Omurilik ve beyin hasarları

Hiperkapni Belirtileri Nelerdir?

Hiperkapni belirtileri altta yatan sebebe bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Kanın asitliğinin artması pek çok organın çalışma şekline zarar verebileceğinden dolayı kişilerde farklı semptomların oluşmasına sebep olabilmektedir. Bu semptomlar şunlardır:

Terli cilt

Nefes almada güçlük

Odaklanma sorunu

Uyku hali

Panik atak

Baş dönmesi

Kalp atış hızında artış

Yüksek tansiyon

Hırıltılı öksürük

Nöbet

Göz ve ağız bölgesinde mavimsi renk oluşumu

Baş ağrısı

Karışıklık

Bilinç kaybı

Yardımlı solunum yani havalandırma ve artan oksijen miktarı hiperkapni belirtilerinin azalmasına yardımcı olmaktadır. Yapılan araştırmalar belirtilerin normal kan oksijen seviyelerinde en şiddetli olduğunu göstermiştir. Eğer kişi yukarıda belirtilen semptomlardan herhangi bir tanesine sahip ise sığ solunum yani hipoventilasyon ya da nefes almada zorluk gibi solunumsal problemler yaşıyor ise en kısa sürede doktora gitmesi faydalı olacaktır.

Hiperkapni Risk Faktörleri

Bazı insanlar taşıdıkları hastalık ya da bulundukları çevrelere göre diğer insanlara oranla hiperkapni gelişiminin oluşması açısından daha fazla risk altındadır. Bu risk grupları şunlardır:

Astım

Sigara dumanı

KOAH

Akciğer tahrişine neden olabilecek maddeler ile çalışan meslek üyeleri

Hiperkapni Tanısı ve Tedavi Yöntemleri

Hiperkapni tanısının konulabilmesi için öncelikle hastanın tıbbi geçmişi sorgulanır. Daha sonra hastada şüphelenilen durumlar var ise detaylı bir fizik muayenesi, akciğer ve kalp seslerinin stetoskop ile dinlenmesi gibi incelemeler yapılır. Kan değerleri karbondioksit gazının yükselip yükselmediğini gözlemek için son derece önemli bir testtir. Hiperkapni şüphesi olan hastalara yapılacak testler ve teknikler şunlardır:

Arteriyel Kan Gazı Testi: Bu kan gazı testi, kandaki karbondioksit ve oksijen seviyelerinin ölçülmesi için uygulanır. Genel olarak bilekte bulunan atardamardan bir iğne yardımı ile az bir miktar kan alınır. Alınan bu örnek karbondioksit ve oksijen seviyelerinin ölçüleceği laboratuvara gönderilir.

Kan Tetkiki Değerlendirmesi: Bu değerlendirme kişilerin vücudunda karbondioksiti işlerken oluşan bikarbonat ve elektrolitlerin seviyesini kontrol eder.

Tam Kan Sayımı: Tam kan sayımı sayesinde kandaki düşük oksijen seviyesi, yüksek eritrosit seviyesi gibi pek çok durum sorgulanabilir. Hiperkapni teşhisinde kullanılabilir.  

Görüntüleme Testleri: Bu testler, omurilik ve beyin ile ilgili bir durumun hiperkapni oluşumuna neden olup olmadığını gözlemlemek için yapılır.

Hiperkapni hastalığının tedavisi oksijen miktarını artırmak için oksijen tedavisi uygulanır ilerlemiş olan hiperkapni rahatsızlıklarında ventilasyon çeşitleri tercih edilebilmektedir ilaç tedavisi uygulanabilir, yaşam tarzı değişiklikleri tavsiye edilebilir ve bazı hastalarda cerrahi işlemler olabilmektedir.