Kadın yumurtaları da buzlukta saklanabilecek

Güncelleme Tarihi:

Kadın yumurtaları da buzlukta saklanabilecek
Oluşturulma Tarihi: Ekim 27, 1999 00:00

Haberin Devamı

Türkiye'ye gelen Kutluk Oktay, Hürriyet aracılığıyla kadınlara yeni müjdeler verdi

Kadın yumurtaları da buzlukta saklanabilecek

Kanser tedavisi gören kadınlarda erken menopozu önlemek amacıyla yumurtalıkların dondurularak bekletilmesi tedavisini ekibiyle geliştiren ABD'de Cornell Üniversitesi N.Y. Methodist Hastanesi uzmanlarından Prof. Dr. Kutluk Oktay'ın yeni hedefi, ‘yumurtalar’ın vücut dışında büyütülebilmesi ve erkek tohum hücreleri spermlerden sonra yumurtaların da dondurularak saklanabilmesi.

Prof. Oktay'ın geliştirdiği yumurtalıkları dondurma yöntemi, birkaç ay önce dünya basınına haber olmuştu. Bu yöntemle, kanser tedavisi gören kadınlarda radyoterapi ve kemoterapi sırasında yumurtalığın zarar görmesi önleniyor. Prof. Oktay, kanser tedavisi sırasında vücut dışına alarak dondurduğu yumurtalığı, tedavi sonrasında tekrar vücuda takıyor. Prof. Oktay, şimdi de, yumurtalığı değil, yumurtayı dışarı alarak dondurma ve ayrıca olgunlaşmamış yumurtayı laboratuvar ortamında olgunlaştırarak dölleme yöntemi üzerinde çalışıyor.

ERKEN MENOPOZ

Hayvan deneyleri umut veren yeni araştırmaya göre, kadınlardan toplanan ‘yumurtalar’ deney tüpünde büyütülecek ve dışarıda tüp bebek yöntemiyle döllendikten sonra rahime yerleştirilip gebelik elde edilebilecek. Yumurtaların dışarda büyütülerek, döllenmeye hazır, olgun bir yumurta haline getirilmesi, sorunlu kadınların çocuk sahibi olma şansını artıracak. Aynı çalışma çeşitli nedenlerle gelişen erken menopozun da önlenmesine ışık tutabilecek. Bazı kadınlarda yumurta kendi kendine normal gelişimini tamamlayamadığı için hamilelik olmuyor. Bazı kadınlarda 21 yaş gibi çok erken bir dönemde yumurta üretimi sona eriyor yani menopoz başlıyor.

KADINLARA YENİ UMUTLAR

1986'dan beri meslek yaşamını yurtdışında sürdüren başarılı hekim ve bilimadamı Prof. Dr. Oktay, birkaç günlüğüne geldiği İstanbul'da sadece Hürriyet'e röportaj verdi. Farelerden aldıkları genç yumurtaları dış ortamda 3 haftada büyütebildiklerini, ancak kadınlardan aldıkları yumurtanın olgunlaşmasının 6 ayı bulduğunu söylüyor Prof. Dr. Oktay: ‘‘Bu kadar süre yumurtaları kültürlerle geliştirmek zahmetli. Yumurtaların büyümesini hızlandıracak maddeleri ve laboratuvar tekniklerini geliştirmeye çalışıyoruz’’ dedi.

Yumurtaların dondurulması sırasında olgun yumurtaların ölmesi sorununu da aşmaya çalıştıklarını anlatıyor Prof. Dr. Oktay: ‘‘Kadın vücudunda yumurtaların çok genç olanları ölmüyor. Çünkü bunlar uyuyor. Her gün insan yumurtalarından 20-30'u uyanıyor ve büyümeye başlıyor. Bunları neyin uyandırdığı bilinmiyor. İlk kez uyandıran faktörleri ortaya çıkarmaya başladık. Faktörler ortaya çıkarılınca istediğimiz yumurtayı uyandırıp, istediğimiz yumurtayı uykuda tutabileceğiz. Ailede erken menopoz olanlarda, yumurtalar hızla büyüyor ve bitiveriyorlar. Yani ortalama 51 yaşında menopoza girilirken, yumurtası erken bitenler 21'inde giriyor. İşte bu vücut dışında geliştirme-dondurma yöntemiyle, bu tür erken menopoz engellenebilecek. Bazı kadınlarda da yumurtaların belli aşamayı geçerek olgunlaşamaması sorunu bulunuyor. Bunların da yumurtalarını stimule edebileceğiz.’’

YUMURTA BANKALARI

Tüp bebek yöntemlerinde fazla embriyonların (döllenmiş yumurta) dondurularak saklandığını ancak bunların özellikle ayrılan çiftler arasında sorun olduğunu anlatan Prof. Dr. Oktay, bu gibi sakıncalar nedeniyle de yumurtaların dondurulmasının önem kazandığını söyledi. Kadınların partnerleri olmasa bile yumurtalarını dondurarak saklayabileceklerini belirten Prof. Dr. Oktay, ‘‘Örneğin kadın 30-35 yaşında. Önündeki 5 yılda yumurtalarının verimliliği düşecek. İlerde kullanmak için yumurtasını dondurabilir. Daha sonra da çocuk sahibi olabilir. Rahim genç kalıyor ama yumurtaların kalitesi yaşlılıkla düşüyor’’ dedi. Yumurtaların saklanacağı teknolojinin gelişmesi halinde ‘yumurta bankaları’nın kurulabileceğini söyleyen Prof. Dr. Oktay, ‘‘Çok yakın zamanda başarı oranları artmaya başladı. Önümüzdeki 3-5 yıl içinde klinik alanda da verimli hale gelecek’’ dedi.

Prof. Dr. Oktay, yumurtaları neyin büyüttüğünü ve kontrol edilip edilemeyeceği konusundaki gelişmelerin ileriki yıllarda menopozla ilgili süreci de değiştirebileceğini söyledi. Aslında ilk amaçlarının menopozu değil, çocuk sahibi olabilme süresini uzatmak olduğunu belirten Prof. Dr. Oktay, ‘‘45 yaşından sonra hiçbir kadın hamile kalamaz. 5-6 yıl sonra da menopoz olur. O dönemdeki verimliliği artıracak girişimler yapabiliriz. Yumurtaların vücuttan kaybolma hızını yavaşlatabilirsek, belki bir 10 yıl daha kazanabileceğiz. Kadın ömründe ortalama 500 yumurta yumurtluyor. Ama 1 milyon yumurta da boşa harcanıyor. Yani yüzde olarak yarı yarıyanın altında bir verimliliği var. Eğer bu süreci yavaşlatırsak belki 5-10 yıl kazanabileceğiz’’ dedi.

Kadın-Doğum alanında yenilikler

SPERMİN DONDURULMASI

Erkek spermleri yıllardır dondurulabiliyor. Şimdi de sperm üreten testislerdeki yumurtalığın dondurulması çalışmaları yapılıyor. Özellikle buluğ çağına gelmemiş, kanser olan erkeklerin yumurtalıklarının saklanıp ileride yerine koyulması planlanıyor. İşlem kadın yumurtalığının dondurulmasına benziyor.

ÖSTROJEN KALPTEN ÖLÜMLERİ ARTIRIYOR

Bu güne kadar menopozda verilen östrojenlerin kalp hastalıklarını azalttığı sanılıyordu. Ancak yeni bir çalışma, daha önce kalp hastalığı olanların östrojen kullanması halinde sağlıklarının kötüye gittiğini ortaya koydu. Kalp hastalığından ölme oranının 2 yıl içinde arttığı sonucu elde edildi.

ÇOK HÜCRELİ EMBRİYONLAR

Tüp bebekte embriyonlar önceden 3-5 hücre halindeyken nakledilirdi. Artık hücreler blastosist evresinde yani 50-100 hücreliyken rahime yerleştirilip gebelik elde ediliyor. Tutunma şansı artıyor.

MİKROENJEKSİYON RİSKLİ

Tüp bebek yöntemlerinden ICSI (mikroenjeksiyon) ile ilgili kuşkular güçlenmeye başladı. Yumurtayı normal yoldan dölleyemeyen spermlerin bazı kromozomal bozukluklar da taşıdıkları ve normale göre doğan bebeklerin özürlü olma riskinin arttığı ortaya çıkarıldı. Bu nedenle ICSİ ile hamile kalan kadınların mutlaka amniyosentez (genetik test) testini yaptırarak karnındaki bebeğinde bozukluk olup olmadığının saptanması isteniyor.

KISRAKTAN DEĞİL BİTKİDEN

Tüp bebek için hazırlanan kadınların daha az hormon almasını sağlayacak ilaçlar geliştirildi. Menopoz tedavisinde kullanılan ilaçların çeşitleri arttı. Hamile kısraklardan elde edilen östrojenler yerine rekombinant teknolojisi ve bitkilerden elde edilen östrojenler çıktı. Bunlar daha saf ve insan yapısına uygun. Vajen içine konulan, hormon salgılayan halkalar var. Sistemik olarak östrojen alması sakıncalı ama lokal östrojen alması gerekenler için öneriliyor.

Nakil zamanı yumurtalık buzluktan çıkarılıyor



Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!