Ä°ki ÅŸirketi Tokyo Paris hattında havada yönetecek

Güncelleme Tarihi:

İki şirketi Tokyo Paris hattında havada yönetecek
OluÅŸturulma Tarihi: Mart 16, 2005 00:00

Bir adam iki ÅŸirketin CEO’su olabilir mi? Cevabını önümüzdeki günlerde Renault ve Nissan bulmaya çalışacak. Ama ÅŸunu belirtmekte fayda var, otomotiv endüstrisi tarihinde hiç kimse bugüne kadar böyle bir çift yönetim ÅŸekli denemedi.Uluslararası bir otomotiv ÅŸirketini yönetmek kolay bir iÅŸ deÄŸil. Düşünsenize her gün yüzlerce tedarikçi, binlerce çalışan, dünya çapında milyonlarca müşteri ve milyonlarca dolar deÄŸerinde araç üreten fabrikaları idare etmek zorundasınız. EÄŸer çok baÅŸarılı bir otomotiv yöneticisiyseniz işçilerle savaÅŸa, otomotiv sektöründeki vahÅŸi rekabete ve maymun iÅŸtahlı tüketicilerin içine atılırsınız. Eminim böyle bir ortamda otomobil ÅŸirketini 1 dakika bile yönetmeyi düşünmezsiniz.TOKYO VE PARÄ°S’TE EVÄ° OLACAKAma tabii siz Nissan’ın 50 yaşındaki CEO’su Carlos Ghosn deÄŸilsiniz. 29 Nisan’da Ghosn, mevcut görevinin yanı sıra Nissan’ın Fransız ortağı Renault’un BaÅŸkanı ve CEO’su da olacak. Yani yukarı da belirttiÄŸim temponun iki katına sahip olacak. Tokyo’da evi olan Ghosn, yeni göreviyle birlikte Paris’te de bir ev sahibi olacak. Åžu anda otomotiv sektörü ve uluslararası basın Ghosn’un tarihte ilk olacak bu görevinde ne yapacağına kitlenmiÅŸ durumda. Ghosn’un bu göreviyle elde edeceÄŸi baÅŸarı, ÅŸirket evliliklerinin de gidiÅŸatını belirleyecek.Ghosn’u ikili yönetiminden bahsedince, hemen akıllara kıtalararası iki ÅŸirket olan DaimlerChrysler’in başındaki Jürgen Schrempp gelebilir. Ama Schrempp, bir ÅŸirketin ÅŸemsiyesi altında bu iÅŸi yapıyor. Gerek Daimler-Benz, gerekse Chrysler’in başında birer CEO bulunuyor. Ghosn ise hem dünyanın en büyük 10’uncu otomobil üreticisi Renault’nun hem de dokuzuncu büyük otomobil üreticisi olan Nissan’ın ayrı ayrı CEO’su olacak. Åžu anda Renault’un Nissan’da yüzde 44’lük hissesi bulunmasına raÄŸmen her iki ÅŸirket birbirinden bağımsız faaliyet gösteriyor.Ä°KÄ° ŞİRKET ARASINDA 15 BÄ°N KÄ°LOMETRE VARÄ°ki ÅŸirket birbirinden 15 bin 722 kilometre ve 8 saat dilimi ile ayrılmış durumda. Ghosn ikili görevinde zamanının yüzde 40’ını Paris’te, yüzde 40’ını Tokyo’da ve yüzde 20’sini de Amerika ve dünyanın diÄŸer bölgelerinde geçirecek.Ghosn’un liderlik stilinde fabrikalarda dolaÅŸmak, tedarikçileriyle görüşmek, bayilerini ziyaret etmek ve basın organizasyonlarına katılmak gibi özellikler ön plana çıkıyor. Ghosn’un baÅŸarısında büyük yeri olan bu tarzına yeni görevinde nasıl gerçekleÅŸtireceÄŸi ise tam bir soru iÅŸareti. Tabii bu iki görevinin dışında Ghosn’un Sony, IBM ve Alcoa ÅŸirketlerinin yönetim kurullarında yer aldığını da söylemekte fayda var. KuÅŸkusuz coÄŸrafya ve zaman farkı Ghosn’un karşılaÅŸacağı yegane sorunlar deÄŸil. Ayrıca, Ghosn’un iki görevi arasında yaÅŸanacak potansiyel uyumsuzluklarda ortaya çıkacak.BEYNÄ° ÇİN SEDDÄ° GÄ°BÄ° MÄ°?Konuyla ilgili uzmanlar, Renault için çok iyi olanın, Nissan için aynı ÅŸekilde iyi olmayacağı görüşünü savunarak, ‘EÄŸer Ghosn’un beyni Çin seddi gibi ikiye ayrılmamışsa, iki ÅŸirketle tamamen ayrı olarak ilgilenmesinde zorluklar çekecektir’ açıklamasını yapıyorlar.Ama unutulmamalı ki Ghosn ÅŸu an sahip olduÄŸu kariyerini beklentilerin tam tersi ÅŸekilde saÄŸladı. 1999 yılında Renault’dan Nissan’a BaÅŸkan Yardımcısı olarak gittiÄŸinde, borç yükü artan ÅŸirketi dünyanın en dinamik ve kárlı ÅŸirketi haline dönüştürdü. Ghosn hem de bu baÅŸarısın Japonca konuÅŸamamasına raÄŸmen dışarıya kapalı bir kültürde gerçekleÅŸtirdi. Nissan’ın satışları büyümeye ve yeni tasarımları ve ürünleri her geçen gün daha çok sevilmeye devam ediyor. Bu da Ghosn’u dünyanın otomotiv simgesi haline getirdi ve Japonya’nın bugün en büyük kahramanlarından biri durumunda.HÃœKÃœMET BAÄžI AZALDITabii Ghosn’un Renault’daki en büyük ÅŸansı, Nissan’da yaptıklarına gerek olmaması. Renault’un sadece bir revizyona ihtiyacı var. 1992 yılından bu yana BaÅŸkanı ve CEO’su olan Louis Schweitzer yönetiminde Renault, daha fazla üreten, hükümetle baÄŸlarını azaltan ve Batı Avrupa’nın bağımsız en popüler otomobil markası olmayı baÅŸardı. 1985 yılında Fransız hükümetinin Renault’daki hissesi yüzde 80 iken bugün yüzde 16’ya geriledi. Bugün Renault düşük ve orta sınıfta çok fonksiyonel ve stile sahip otomobiller üretiyor. 1996 yılında Brezilya ve 2000 yılında Güney Kore’de operasyonlara baÅŸlayıp uluslararası alanda da büyümeye baÅŸladı. Schweitzer, bana göre çok zekice bir hamle yaparak 1999 yılında Nissan’a ortak oldu ve Ghosn’u da ÅŸirketi yönetmesi için gönderdi.Ghosn, özellikle geçtiÄŸimiz yıl çok baÅŸarılı oldu ve Renault’ya 2.3 milyar dolarlık bir katkı saÄŸladı. Bu katkı Renault’un kárının yüzde 50’si anlamına geliyordu. Ghosn’un Renault’daki görevinin en zor bölümü ÅŸirketin kurumsal kimliÄŸini deÄŸiÅŸtirmekte olabilir. Renault son dönemlerdeki baÅŸarısına raÄŸmen yeniden bir canlanmaya ihtiyacı var. Agresif bir ÅŸekilde yeni pazarlara girip, bir dönem baÅŸarısız olduÄŸu üst sınıf modellere yönelmesi gerekiyor.Renault Avrupa’ya hala çok baÄŸlı ve satışlarının yüzde 72’sini Avrupa’da gerçekleÅŸtiriyor. 10 yıldan fazladır dünyanın en kárlı pazarı olan Amerika’da ise satış yapmıyor.Maliyet katili1954 Lübnanlı göçmen bir ailenin çocuÄŸu olarak Brezilya’da doÄŸdu.1960 Ailesi Beyrut’a taşınınca, genç Ghosn burada Fransızca, Arapça ve Portekizce’yi öğrendiÄŸi bir Cizvit okuluna gitti.1974 Paris’teki elit bir üniversite olan Ecole Polytecnique’den mühendislik diplomasını aldı. 1978 Fransız lastik üreticisi Michelin’de çalışmaya baÅŸladı. 1990 Michelin, B.F. Goodrich ile birleÅŸince, Ghosn ÅŸirketin ABD’deki operasyonlarının baÅŸkanı oldu. 1996 AraÅŸtırma, üretim ve satın almanın başı olarak Renault’a çalışmaya baÅŸladı. Kısa sürede bütçe giderlerini 3.6 milyar dolar azaltarak hissedarların büyük beÄŸenisini kazanan Ghosn’a ‘Maliyet Katili’ lakabı takıldı. Öte yandan iÅŸten çıkarılmalardan dolayı işçilerin büyük tepkisini çekti. 1999 Renault, zor günler geçiren Nissan hisselerini satın almak için 5.4 milyar dolarlık bir öneride bulunarak otomotiv endüstrisini ÅŸok etti. Ardından Ghosn, baÅŸkan yardımcısı olarak Nissan’a geçti.2000 Nissan 6.2 milyar dolar zarar açıkladı. BaÅŸkan olarak atanan Ghosn, yeniden canlanma planı çerçevesinde Nissan’ın 5 fabrikasını kapatarak 20 bin kiÅŸiyi iÅŸten çıkarma kararını aldı. 2001 Nissan’ın karlılığı artınca, Ghosn ÅŸirketin CEO’luÄŸuna yükseldi. 2003 MAYIS 1.4 milyar dolara mal olan ABD’deki Canton fabrikası üretime baÅŸladı. 2003 TEMMUZ Nissan, Çin otomotiv üreticisi Dongfeng ile ortaklık kurdu.2004 NÄ°SAN Nissan, Canton fabrikasında üretilen araçlaran görülen sorunlardan dolayı kalite araÅŸtırmalarında kötü sonuçlar aldı. 2004 MAYIS Ghosn, Nissan’ın 2008 yılına kadar 28 yeni model piyasaya sürümeyi planladığını açıkladı. 2005 NÄ°SAN Ghosn, dünyanın önde gelen iki otomotiv firması Renault ve Nissan’ın CEO’luÄŸunu yürüterek, bir ilke imza atacak. Ben her yerde hep yabancı oldum Uzmanlar, Ghosn’un Nissan’da elde ettiÄŸi kárları Renault’da saÄŸlamasının çok zor olduÄŸunu ifade ediyorlar ve yeni görevinde Nissan’da olduÄŸundan daha dikkatli davranması gerektiÄŸini belirtiyorlar. Çünkü Ghosn, Nissan’da işçileri çıkardı, tedarikçilerle baÄŸlantıları kesti ve dışarıdaki ÅŸirketlere hisse sattı. Ghosn, Renault’un bugün sahip olduÄŸu iyi vizyon ve iyi strateji ile saÄŸlıklı bir ÅŸirket olduÄŸunu belirterek, ‘Bu nedenle tepe taklak etmeyi konuÅŸmak çok gerçekçi olmaz. Ben ÅŸirketi yeniden keÅŸfedeceÄŸim ve fırsatlarının, risklerinin, güçlerinin ne olduÄŸunu görüp ÅŸirketin açıkça konumunu belirlemeye çalışacağım. Kültür farklı, ÅŸirket farklı, rekabet ettiÄŸimiz pazarlar farklı. Yani zaferler de farklı olacak’ açıklamasını yapıyor. Ghosn, ‘Aslında alışık olmadığım bu duyguları alışığım’ diyerek şöyle konuÅŸuyor: ‘Lübnan’dayken yabancıydım. Çünkü Brezilya’da doÄŸmuÅŸ ve Portekizce konuÅŸuyordum. Sonra Fransa’ya gittim orda da yabancı oldum. Ben her zaman farklı olan kiÅŸi oldum. Ama en azından Japonya’ya gidene kadar Fransa’da bir kültürel iletiÅŸim sorunu yaÅŸamadım. Japonya’ya gittiÄŸimde ise baÅŸarılı olmak için kendime yüzde 50 ÅŸans tanıdım. Yani yüzde 50’de baÅŸarısız olabileceÄŸim ihtimalini hesap ettim.’Renault Amerika pazarına girecek miGhosn’un baÅŸarısında Kuzey Amerika pazarına verdiÄŸi büyük önem yatıyor. Çünkü Ghosn, en talepkar müşterilerin bu pazarda olduÄŸunu ve ÅŸirketin baÅŸarılı olması için Amerika’da yer alması gerektiÄŸine inanıyor. Åžu aralar kendisine en fazla sorulan soruların başında ise Renault’yu tekrar Amerika pazarına sokup sokmayacağı yönünde.Renault, Amerika’ya girmek için bir çok giriÅŸimde bulundu, ama hepsinde bozguna uÄŸradı. 1950’lerde ‘Dauphine’ ile pazara giren Renault, 1970’lerde Le Car, 1980’lerde ise Alliance ve Encore ile pazarda yerini aldı. Ama tipik Fransız stili olması her seferinde hüsran yaÅŸamasına sebep oldu.Ghosn eÄŸer operasyonel kár marjları Nissan’ı yakalarsa Amerika pazarına yeniden girmeye kendine inandırmış. Ama bunun için uzun bir yol olduÄŸunu da söylemeden geçmiyor. Ghosn, ‘Amerika’ya girmeden önce iyi çalıştığınızdan, iyi ürünlerinizin olduÄŸundan ve cebinizin milyar dolarlar harcayacak derinlikte olduÄŸundan emin olmalısınız. Uzun bir süre Amerika’da Renault görmeyi beklemeyin’ diye konuÅŸuyor.Nissan evlenmeden baÅŸarı elde ettiÄ°ki ÅŸirketin evliliÄŸi hakkında ise Ghosn net konuÅŸuyor. BirleÅŸme bir çok potansiyel ihtilafları ve problemleri çözecek gibi gözükse de Ghosn, Nissan’ın baÅŸarıyı Renault ile birleÅŸmeden saÄŸladığının altını çiziyor. Ghosn, ‘Son 6 yıldır evliliklerin deÄŸeri yok ettiÄŸini sürekli söylüyorum. Yapmamız gereken iki ÅŸirket arasındaki ittifakı güçlendirip, tasarruf, ürün geliÅŸtirmekte, mühendislik alanlarında kullanmak gerekiyor’ diye konuÅŸuyor.Türkiye ile kararlar Ghosn’dan sorulacakBugüne kadar otomotiv sektöründe bir çok CEO ve yönetici ile röportaj yapma ÅŸansım oldu. Ama yıllardır en çok konuÅŸmak istediÄŸim kiÅŸi Ghosn’du ve ben daha bu ÅŸerefe eriÅŸemedim. Açıkça söylemek gerekirse Türkiye’de Ghosn’la tek konuÅŸan kiÅŸi Posta gazetesinden Hakan Çelik oldu. Çelik, Ghosn’u Tokyo fuarında yakalayıp teybini uzatmış. Ä°nanın kıskandım. Ama olsun belki yeni görevinde daha detaylı konuÅŸma ÅŸansı bulabilirim.Ghosn’un ikili görevi, Türkiye içinde kuÅŸkusuz büyük önem taşıyor. Türkiye’de üretim yapan Renault’nun yeni stratejilerini Ghosn belirleyecek ve yeni modellere iliÅŸkin açıklamayı da bizzat kendisi yapacak. Daha önce Türkiye ile çalışmayan Ghosn’un nasıl bir tutum içinde olacağı ise merakla bekleniyor.Â
Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!