‘Sadece çocuklar değil, yetişkinler de aşılanmalı’

Milyonlarca hayatı kurtaran, birçok bulaşıcı hastalığın kontrol altına alınmasını sağlayan aşılar, modern tıbbın en büyük buluşlarından biri kabul ediliyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre son 50 yılda temel aşılar sayesinde 154 milyon hayat kurtarıldı. Bu veri dakikada 6 kişiye denk geliyor. Ancak aşılama oranlarının düşmesiyle birlikte kazanılan bu başarılar da tehlike altına girdi. 2025 Dünya Aşılama Haftası (24-30 Nisan) ‘Herkes için aşılama insanlık açısından mümkün’ sloganıyla daha fazla insanın bağışıklık sistemini güçlendirmek ve bulaşıcı hastalıkları önlemek için aşılara erişimini arttırmayı hedefliyor.

Aşıların toplum sağlığı üzerindeki etkisi tartışılmaz. İstanbul Okan Üniversitesi halk sağlığı uzmanı Prof. Dr. Tuğrul Erbaydar “Geçen yüzyıllarda çok sayıda insanın erken yaşta ölmesine veya engelliliğine yol açan çeşitli hastalıklar bugün aşılar sayesinde kontrol altına alınmıştır” diyor.

Eski kuşakların hafızalarında korku dolu sözcükler olan kuşpalazı, boğmaca, çiçek, verem, çocuk felci gibi hastalıkların bugün aşılar sayesinde hiç görülmeyen ya da nadir görülen hastalıklar olduğunu ifade eden Erbaydar aşıların amacını şöyle özetliyor: “İnsan vücudu yabancı organizmalara karşı doğal olarak bağışıklık geliştirebilir ve böylece aynı hastalığa tekrar yakalanmaktan kendini koruyabilir. Ancak bu doğal mekanizma hastalıkların kimi zaman çok ağır veya ölümcül olmasına da yol açabilir ve hasta kişinin çevresi için de tehlike oluşturabilir. Aşıların amacı, bu tehlikeli virüs ve bakterileri vücudun bağışıklık sistemine önceden tanıtmak ve böylece hastalık olmaksızın savunma sistemini geliştirmeyi sağlamaktır.”

‘ORANLAR YÜKSEK OLMALI’

Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Emine Manolya Kara da kızamık, kabakulak, difteri, tetanos ve çocuk felci gibi hastalıklara karşı aşılama oranlarının yüksek tutulmasının önemli olduğunu ifade ediyor. Özellikle ergenlik döneminde yapılan aşıların, sağlıklı bir yetişkinlik için kritik önem taşıdığının, bu dönemde yapılması gereken difteri, tetanos, boğmaca (dTap), HPV ve meningokok aşılarının atlanmaması gerektiğinin altını çiziyor. Çocuk ve ergenlik dönemi aşıları ileri yaşlar için son derece önemli ancak aşılanma sadece çocuklarla sınırlı kalmamalı. Doç. Dr. Kara erişkin aşılamasının da hayati olduğunu vurgulayarak, özellikle grip, zatürre ve hepatit B gibi hastalıklara karşı yetişkinlerin de aşılanması gerektiğini belirtiyor.

AŞI KARŞITLIĞININ OLUMSUZ ETKİLERİ

Doç. Dr. Emine Manolya Kara aşı karşıtlığı ve kararsızlığının aşıyla önlenebilir hastalıkların yeniden artmasına yol açtığını söylüyor ve son yıllarda kızamık ve boğmaca vakalarındaki artışın aşı tereddüdünün olumsuz etkilerine somut bir örnek oluşturduğunu vurguluyor.