Merdivenaltı üretim maske ve dezenfektanlar zehirliyor... Tek çare standartlara uygun, ambalajlı ürünler

Haber spikeri Şebnem Sunar Küçük’ün annesi kullandığı maske nedeniyle zehirlenince merdivenaltı maske tehlikesi bir kez daha gündeme geldi... Uzmanlara sahte maske ve dezenfektan tehlikesini sorduk. Virüsten korunmak en için en güçlü silahımız olan güvenilir maske ve dezenfektanlara nasıl ulaşabiliriz? Bunları aldıktan sonra test etmenin bir yöntemi var mı?

MEDİKAL MALZEMELERİ KURUYEMİŞÇİ SATMAMALI
İstanbul Eczacılar Odası Başkanı Cenap Sarıalioğlu

Eczaneme giderken bakıyorum, köşedeki büfe maske satıyor. Hiç zannetmiyorum ki o maskenin bir faturası ya da belirli üreticisi olsun. Maske ve dezenfektanları sorgulanabilir yerden almak lazım. Vatandaş güvenilir olanla olmayanı asla ayırt edemez.

Dezenfektan diye su satanlar var

Devlet 1 liranın üstünde maske satılamayacak diye fiyat belirledi, çok güzel ama her isteyen neden satsın? Sağlık malzemesini kuru temizlemeci de satıyor, kuruyemişçi de satıyor. Bu nasıl olabilir? Sağlık Bakanlığı dezenfektanlarla ilgili denetlemelere başladı. İnsanlara dezenfektan diye su satıyorlar. Bakanlığın adres belirtmesi gerekiyor. “Medikallerden, eczanelerden alabilirsiniz, bunun dışında satışı yasaktır” deyip satan yerlere de yaptırım uygulamalı. 

MASKEDEKİ BOYA ALERJİYE NEDEN OLUR
İstinye Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Nuriye Taşdelen Fışgın

Maskenin ‘cerrahi maske’ diye tanımlanan türü kullanılmalı. Çünkü ‘cerrahi maske’ uzun yıllardır ameliyathaneler başta olmak üzere kullanılan bir üründür ve havadaki mikrop içeren parçacıkları tutar. Maskelerde kullanılan boya gibi kimyasallar alerjiye neden olabilir. Özellikle yüzün hassas olması ve uzun süre kimyasal teması bu durumu arttırabilir. Maskeler çok dayanıklı materyallerden yapılmaz. Zaten önerilen, nemlenmesi ve/veya ıslanması durumunda değiştirilmesidir. Bunun nedeni ıslanan maskenin koruyuculuğunu kaybetme olasılığının yüksek olmasıdır. Özellikle konuşma sırasında etrafa partikül saçtığımızdan maske nemlenebilir. Sık değiştirilmesi enfeksiyondan korunmada etkili olacaktır.

ÜTS UYGULAMASI NEDİR, NASIL KULLANILIR?

Cerrahi maskeler de dahil olmak üzere piyasaya güvenli olarak sürülmüş bütün tıbbi ürünlerin Ürün Takip Sistemi’nde (ÜTS) kayıtlı olması mecburi. Kullanıcılar, cep telefonlarına ücretsiz olarak indirilebilen ‘ÜTS Mobil’ uygulamasıyla satın aldıkları ürünlerin karekodlarını okutarak ya da barkod numaralarını girerek kontrol edebilir.

GÜVENİLİR OLSA KOKU OLMAZ
Yeditepe Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Eczacılık Fakültesi Farmasötik Toksikoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Ahmet Aydın

Pandemi döneminde cerrahi maskelere ihtiyaç arttığından üreticileri de çoğaldı. Önemli olan maskenin ve dezenfektanların TSE, ISO ve Avrupa uygunluk işareti olan CE standartlarında üretilmesi. Maskeler üç kat olmak zorunda.

Maskenin filtrasyon özelliği ayrı, cilde uyumluluğu ayrı konu. Cilde temas ettiğinde tahriş (irritasyon), alerji gibi reaksiyonlara sebep olmamalı. Üç katlı maske filtrasyon özelliğine sahiptir ancak uzun süre yüzümüzde kaldığından cilt güvenliği için üç ayrı test yapılması gerekir. Biz laboratuvarımızda başvuru yapan üretici firmaların maskelerini test ediyoruz. Tahriş eden ya da zehirleyen maskelerde problem, kullanılan malzemenin kalitesi. Maske üreticileri kumaşı bir firmadan alıyor ama kullanım için uygun mu değil mi testini yaptırmıyor. Bu iş şansa bırakılamaz.

Merdivenaltı üreticiler maalesef şansa bırakmış oluyor. Bu işte pardon yoktur! Maskelerin kokmaması gerekir, kokuyorsa iyi malzemeden üretilmemiştir. Orta katmanda gümüş iyonu kullanma zorunluluğu yok. Yıllardır kullanılan cerrahi maskelerde bu tip antiseptik maddeler yoktu. İnovatif bir çalışma olarak yapılmıştır ve kullanılabilir.

Kendiniz test edemezsiniz!

Maskeyi ortadan ikiye kesip ortadaki katmanı yırtmaya çalışmak gibi kontrol şekilleri doğru değil. Kaynağı bilinen, standardizasyonu yapılmış ambalajlı ürünleri tercih edin.

Piyasada dezenfektan adı altında su dolu şişelere sık rastlanıyor. Üretim yeri, üretim tarihi ve barkodu olan, bilinen markalar tercih edilmeli. Medikalciler ya da eczaneler en iyi adres. Muhakkak yüzde 70 ve üzeri alkol içermeli. Hafif alkol kokusu alıyor olmanız güvenilir olduğu anlamına gelmez çünkü yüzde 50’nin altında olabilir ve işe yaramaz.