Enfeksiyona, gürültüye, şekere, tansiyona dikkat!

Kulaklarımızın zamanla daha az işittiği bir gerçek ama işitme kaybından sadece ileri yaştakiler değil, gençler de mustarip. İşitme kaybı iki temel kategoriye ayrılıyor: Doğuştan olan ve sonradan gelişenler. Akraba evliliği ve erken doğum bebeklerde risk faktörü. Gençlerde gürültü ve kulak enfeksiyonu gibi çevresel faktörler ön planda. Yaşlılıktaysa genellikle işitme sinirlerinin dejenerasyonuyla ilişkili. Acıbadem Ataşehir Hastanesi kulak, burun ve boğaz hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Yezdan Fırat’a göre ülkemizde yapılan Yenidoğan İşitme Tarama Programı sonuçlarına bakarsak kabaca her 300 bebekten 1’i işitme kaybıyla doğuyor. Bu oran maalesef yüksek. Erken tanı ve tedavi önemli, doğumsal işitme kayıpları ameliyat ya da medikal tedaviyle düzelebiliyor.

Prof. Dr. Fırat işitme kayıplarının nedenlerini görülme sıklığına göre sıralıyor: “Yaşa bağlı, enfeksiyonlarla oluşan, metabolik hastalıklar sonrası, gürültüye bağlı, kullanılan ilaçların yan etkisiyle, kemikçiklerde kireçlenmeyle, ailesel ve ani işitme kayıpları...”

Gençlerin yüksek sesle müzik dinlemesinin etkilerini sorduğumuzdaysa Fırat “Biz buna akustik travma diyoruz. Maç, konser veya kulaklıkla müzik dinlemek gibi 75 desibel (dB) üzeri sese birden fazla kez maruz kalırsak kısa süreliğine az duyma veya kulakta uğultu sorunları yaşayabiliriz. Buna geçici eşik yükselmesi diyoruz. Poligonda atış yapmak gibi, 115 dB üzerinde yüksek sese aniden maruz kalırsak da geçici veya kalıcı eşik yükselmesi oluşabilir. Bu tür işitme kaybı medikal tedaviyle düzelmeyebilir” yorumunu yapıyor.

Kulak burun boğaz uzmanı Prof. Dr. Selçuk Güneş de kızamık, kabakulak, şeker hastalığı, tansiyon problemleri, anemi ve kan hastalıkları, COVID-19, mevsimsel soğuk algınlığı veya gribin de işitme kaybına neden olabildiğini belirtiyor. Güneş’e göre dengeli ve sağlıklı beslenme işitme sağlığı için de şart. Özellikle B12, omega-3, antioksidan içeren gıdalar, A, C ve E vitaminlerinden zengin beslenme işitme sağlığını destekliyor. Ayrıca magnezyum ve selenyum gibi mineraller de önemli.

Koç Üniversitesi Hastanesi Kulak Burun Boğaz, Baş ve Boyun Cerrahisi Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Cem Uzun kulak sağlığımız konusunda nelere dikkat etmemiz gerektiğini şöyle anlatıyor:
◊ Kulaklarımız kendi kendini temizleme özelliğine sahip. Pamuklu çubuk kullanmayın. Bu işlem koruyucu kulak tabakasını ortadan kaldırabilir. Kulağımızın kaşınmasına ve iltihaplanmasına neden olabiliyor.

◊ Su kaçtığı için veya başka bir sebeple bazen kulağınız tıkanabilir. Bir cihazla kulak içi temizlenebilir. Bu işlem kulağa zarar vermez ama çok dikkatli olmak gerekir. Kulak hassas bir organdır, ağrı algısı zengindir. Gerekmedikçe uygulanmamalı.

◊ Uykusuzluk bir stres faktörü. Stresse içkulak sıvı basıncını arttırabilir ve bunun sonucu kulakta sorun oluşabilir. Özellikle meniere hastalığında (içkulak sıvısına bağlı basıncın artması) stres önemli bir faktördür ve uykusuzlukla ilişkili olabilir.

22-28 EYLÜL ULUSLARARASI İŞİTME ENGELLİLER HAFTASI

İşitme engelli tanımı 40 dB ve üzerindeki kalıcı işitme kayıpları için kullanılıyor. Bu kayıp tek kulakta veya iki kulakta olabiliyor. Ulusal engelli veri sistemine göre 2 milyon 500 bin işitme engelli birey var. Prof. Dr. Selçuk Güneş annenin hamilelik döneminde geçirdiği enfeksiyonlar, prematüre doğum, oksijen eksikliği ve menenjitin bebeklik dönemi işitme kaybı riskini arttırdığını söylüyor. Genetik işitme kayıplarının en büyük sebebiyse akraba evliliği. Prof. Dr. Cem Uzun “Şu anda işitme kayıplarının yaklaşık yüzde 5’inde genetik tedavi yapılabiliyor. Yakın gelecekte önemli gelişmeler bekliyoruz. İşitme ilacı konusundaki çalışmalar umut verici” diyor.

HANGİ CİHAZI SEÇMELİ?

◊ Hiç işitmeyen hastalarda en çok kullanılan ürün koklear implantlardır (ameliyatla içkulağa yerleştirilen, ameliyat sonrası kulak arkasına konan bir parçası olan cihaz). Klasik işitme cihazlarıysa kemiğe implante işitme cihazları, ortakulak implantları ve beyin sapı implantları olarak sayılabilir.

◊ Artık bluetooth teknolojili, telefonla programlanabilen; çeşitli modlar sayesinde, ortama göre tek tuşla ayarlanabilen işitme cihazları var ve oldukça da başarılılar. İşitme cihazında aslında seçilecek modeli ihtiyaçlar belirliyor. Çok aktif iş hayatı olan kişilere önerilecek cihazla bu özelliklere sahip olmayanlara tavsiye edilecekler birbirinden farklı. Bazı kulak ameliyatlarından sonra ortaya çıkan zorunluluklar kısıtlama yaratabilir ama bu durumun dışında kulak içi cihazlardansa, kulak arkası cihazları öneriyoruz. (Prof. Dr. Selçuk Güneş)