Bana emojini söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim

Geçen gün ilkokul arkadaşımla WhatsApp’tan yazışıyorum, bir espri yaptı. ‘Ha ha ha’ yazdım. “Kızım yaşlı mısın nesin, benim yaşımı da ortaya çıkarıyorsun” diye sitem etti. Önce anlamadım. Meğer gülen surat emojisi yerine ‘ha ha ha’ yazmak yaşlılara özgü bir şeymiş artık. İnanın, o gün bugün elim klavyede ‘h’ harfine gitmiyor, gençliğime tutunur gibi tutundum gülen sarı surata!

KADINLAR DAHA ÇOK...

Benim yadırgadığım bir konu da şu: ‘Melis Hanım’ diye başlayan bir mesajlaşmada kibarca cevap veriyorsun, karşı taraf aniden yanar döner kalpler, çiçekler gönderiyor. Buna halen benim gibi şaşıranlar, hatta “Bu ne laubalilik” diye kızanlar var. Belki de kızmamak lazım artık. Gerçekten de yaşlı mıyız ne!

Dün, yani 17 Temmuz’da, dünyaca  ‘Emoji Günü’müzü kutladık! Emojiler artık başlı başına bir dil haline gelmiş durumda. Bazen aşkını ifade etmenin en kolay yolu oldular, bazen yanlış anlaşılmalara sebep olup sevgilileri ayırdılar...

Yeni işe başlayıp iş arkadaşlarını tanıma fırsatı bulamayanlar, WhatsApp gruplarında kullandıkları emojilerden karakter analizi bile yaptılar...

Sosyal medya eğitmeni ve danışmanı Sezgi Karabaş, emoji kullanımının kadınlarda ve erkeklerde farklı olduğu gibi Z Kuşağı ve Y Kuşağı’nda da çok farklı olduğunu söylüyor:

“Örneğin TikTok Kuşağı dediğimiz Z Kuşağı, bizlerin sık kullandığı o gözlerinden yaşlar gelerek gülme emojisini kullanmıyor, bunu havalı bulmuyor. Ya da kadınlar iletişimde zenginlik sevdiği için erkeklerden çok daha fazla emoji kullanıyor.”

ÇEVİRİ SİTESİ VAR

Bu işaretler o kadar evrensel bir hal aldı ki, bir çeşit çeviri sitesi bile var: emojisaurus.com. Bu siteye bir metin yazdığınızda, size bu metinle hangi emojileri kullanmanız gerektiğini söylüyor. Başka bir site, emojitracker.com üzerinden Twitter’da gerçek zamanlı olarak hangi emojilerin kullanıldığını ve sayısını görebiliyorsunuz. Bir de malum emojiler sürekli güncelleniyor. Her birinin geçmişini, dönüşümünü öğrenmek isterseniz de emojipedia.org adresinden yararlanabiliyorsunuz.

SOSYAL MEDYA EĞİTMENİ VE DANIŞMANI SEZGİ KARABAŞ: BEĞENİ SAYISINI YÜZDE 57 ARTTIRIYOR

Sezgi Karabaş emojilerin gücüne şöyle örnek veriyor: “Facebook’un verilerine göre, paylaşımlarda emoji kullandığınız zaman yüzde 57 daha fazla beğeni alıyorsunuz, yüzde 33 daha fazla yorum ve paylaşım oluyor. Ayrıca Twitter’da yüzde 55 daha fazla etkileşim alıyor. Çünkü sosyal medyada bir metin okurken, zekice kullanılan emoji bunu daha dikkat çekici hale getiriyor. Biz buna ‘emojify etmek’ diyoruz. Yine e-posta bülteni gönderirken de emoji kullanımı çok etkili.”

ABD’DE ÇAK, JAPONLARDA TEŞEKKÜR, BİZDEYSE ŞÜKÜR

- Sevinçten gözyaşlarıyla yüz, tüm mecralarda en çok kullanılan. Ancak TikTok Kuşağı olarak da bilinen Z Kuşağı bunu kullanmayı reddediyor.

- Yalvaran yüz, Twitter’daki en popüler üçüncü emoji.

- Esneyen yüz ve sıkışmış el, 2019’la karşılaştırıldığında 2020’de en fazla yaygınlaşan iki emoji oldu.

- Japonya’da kan bağışı için nadir kullanılan şırınga emojisi, dünya çapında COVID-19 aşısını temsil ederek yeniden var oldu. Bu süreçte uçak işaretinde de düşüş yaşandı.

- Twitter, Instagram ve Facebook’un ruhu bambaşka. Facebook’ta kullanılan emojiler daha pozitifken Twitter’da negatif emoji kullanımı artıyor. Çünkü burası tepkilerin gösterildiği bir mecra.

- Kullanımlar ülkelere göre de farklılaşıyor. En mutlu emojileri kullanan ülke Hindistan. Pizza emojisi bizde çok önde değil ama Avrupa ülkelerinde ‘seni seviyorum’ anlamında da kullanılıyor. Elleri birleştiren emoji ABD’de çak, Japonlarda teşekkür ve özür, bizde şükür anlamında paylaşılıyor. Biz el sallama hareketini merhaba için kullanıyorken Çin’de ‘arkadaşım değilsin’ anlamına geliyor. Bizde emojilerde nazar boncuğu çok kullanılıyor ama hâlâ ince belli bardak emojisi yok. Bağımsız bir kuruluş olan Unicode’un 2022’de çıkarması bekleniyor.

- Kalpler arasında en çok kırmızı renkli tercih edilirken, en az popüleri kahverengi. Kırmızı kalp aşkı, turuncu kalp sevgiliyi, sarı kalp yeni başlangıçları, yeşil kalp doğa sevgisini, siyah kalp genelde taziyeyi temsil ediyor. 

- Y Kuşağı daha anlaşılır olmak için kullanırken, Z Kuşağı farklı ve ironik temalarda kullanmayı tercih ediyor. Örneğin birinin fazla makyaj yaptığını ifade etmek için kullanılan emoji kombini:

 Aptalca bir şey söylediğini düşünüyorsa kullanıyor.

2020’DE ZİRVE ‘SEVİNÇ GÖZYAŞLARI’NIN

Emojipedia’nın datalarına göre, 2020’de zirvedeki 10 emoji şu şekildeydi:

1) Sevinç gözyaşları

2) Gürültülü ağlayan surat

3) Yalvaran surat

4) Kırmızı kalp

5) Gülmekten yerlerde yuvarlanmak

6) Pırıltılar

7) Kalp gözlerle gülümseyen surat

8) Çarpışan eller

9) Kalplerle gülümseyen surat

10) Gülümseyen gözlerle gülen surat

Sözlü iletişimden daha işlevsel
S.Ö., 19, kadın

Emojlere sıklıkla başvururum. Yüz yüze konuşmalarım sırasında jest ve mimiklere de önem veren bir insan olmamdan kaynaklanabileceğini düşünmekle birlikte emoji kullanımının bazen sözlü iletişimden daha işlevsel olabildiğini düşünüyorum. Örneğin pot kırdığımı hissettiğim konuşmalar sırasında sıklıkla ortamı yumuşatabilecek emojileri kullanırım;

 gibi.

Ya da ikili kombinasyonlar yaparım:

 (gaz çıkaran goril).         

Bu emojiyi doğru mu anlıyorum yanlış mı ya da kim doğru kullanıyor bilmiyorum. Bu emoji hem dilekte bulunma emojisi hem çak beşlik emojisi gibi geliyor bana.

DUYGULARI DİĞER TÜRLÜ TAM YANSITAMIYORUZ
Ç.D., 18, kadın

Cümlelerde tamamlayıcı olduğunu düşünüyorum. Sıklıkla kullanıyorum. Duyguları yazıyla tam yansıtamadığımız için emoji kullanma ihtiyacı hissediyoruz. En çok kullandıklarım:

EMOJİ KÜLTÜRÜM OLDUKÇA SINIRLI
B. Y., 22, erkek

Sık sık kullanıyorum, genellikle ağlayarak gülen suratı tercih ediyorum. Emoji kültürüm sadece birkaç emojiyle sınırlı. Hatta ben iki elin birbirine çarpmasıyla oluşan emojiyi dua etme emojisi sanıyordum.

ÖPÜCÜK DEĞİL GICIKLIK OLSUN DİYE
C.G., 21, kadın

Daha çok kalp, gözleri dolu emoji kullanıyorum. Kendi yarattığım anlamı olan emojiler var. Mesela dudak büzme emojisi öpücük olarak değil de ‘gıcıklık olsun’... En sık kullandıklarım:

Bitişik elleri ayırt edemiyorum
T. O., 17, kadın

Bunu hâlâ ayırt edemiyorum.

Bu emoji varsa aslında tersini anlatmak istiyorum.

Şımarık cümleler için.

Bu da utanma.

KULLANMAYI SEVMİYORUM
Ç. P., 18, erkek

Emoji sevmediğim için ironi amaçlı kullanıyorum.

Teyzelere ya da akrabalara atılmalık emojidir.

Bunu mıncıklamak sanıyordum, tutma emojisiymiş.

Bu da ‘tehlikeli, kırmızı alarm’ anlamında...

TEPKİMİ EMOJİYLE VERİYORUM
Y.Ş., 18, erkek

Daha çok el hareketi ve durum emojileri tercih ediyorum.

Tepkileri artık anlık olarak emojiyle veriyorum. Mesela ‘dinliyorum’ demek yerine

yolluyorum.

Yanlış anladığım bir emoji olmadı ama bazıları saçma. Örneğin.

DERTLER DIŞARI...
F.B., 21, kadın

Sakinlik, neşe, keyifli bir zaman dilimine ilişkin kullanıyorum.

Günaydın, ben geldim...

Yola çıkmak.

Sevimli herhangi bir şey için kullanıyorum.

Derin bir nefes vererek dertleri dışarı atmak…