Çocuklarımızı kantinlerin insafına bırakmayalım diye... Sağlıklı beslenme çantası nasıl hazırlanır?

Gülay: Gizemcim, Lorin henüz anaokulunda ama ilköğretimle beraber ebeveynleri saran okulda beslenme konusu gündeminizde mi? Ben hatırlıyorum da oldukça zorlanıyorduk okulda yemek olmasına rağmen...

Gizem: Yani Gülay ben keşke okulda yemek olmasa diyorum. Hem para ödüyorum hem yemiyor. Okuldaki kahvaltıyı beğenmediği için evde yiyor, öğlen yemeğinde bir çorba içiyor, ikindi kahvaltısında da meyveleri ağzına sürmüyor. Evden yollayabilsem keşke, heyecanla bir sonraki yılı bekliyorum.

Gülay: Bu ne yaman çelişki hakikaten! Okulda yemek olsa dert, olmasa dert. Bizim de sorunumuz tam buydu, sabah erken yiyemediği için ara öğün düşün, öğleden sonra için ille sağlıklı atıştırmalıklar... Ebeveyn olmanın şartlarından ya da annelikle beraber yüklenen gereksiz endişelerden biri... Ama haksız da sayılmayız, kantinin insafına bırakmadım hiç Bilge’yi... İçinde ne olduğu belli olmayan tostlar, bol şekerli içecekler-yiyecekler...

Gizem: Evet, bir de kantin diye bir şey var değil mi hâlâ? Sağlıklı beslenme alışkanlığı çok küçük yaşta kazandırılırsa çocuğa, okulda da sağlıklı beslenmeye devam edebilir gibi geliyor bana. Lorin mesela küçük gurmeliğinden yemiyor okulda. Catering usulü olduğu için lezzetlerini beğenmiyor.

Gülay: Ah, bu da ayrı mesele. Ama haklı çocuk, annesinin yaptığı mis gibi bir tabak yemeğe değişmiyor hiçbirini. Bizim gibi düşünen anneler çocuklarının ağız tadına göre bir sandviç koyabilir çantasına. Ya da mis gibi bir anne poğaçası, bir dilim kek, krep içine yapılacak sebzeli dürümler... Çok şey var, yeter ki hazır poğaça, paketli bisküvi gibi şeylerden uzak dursunlar.

Gizem: Aslına bakarsan o da çalışan anneler için bir mesele. Ben her akşam yemek düşünmekten bıktım, şimdi
bir de beslenme mi düşüneceğim? Üstelik Lorin sandviç nedir bilmez,
6 yaşına yaklaştı, daha şarküteri bilmiyor. Bebekken püre sebze iyiydi vallahi, büyüdükçe dertler de büyüyormuş gerçekten. Tüm okullarda ücretsiz sağlıklı yemek olmalı bana sorarsan, kantin diye bir şey dünyanın çoğu ülkesinde yok. Kurumlar sorumluluk almadıkça annelerin yükü artıyor. Geçen kış bir iş seyahatinde Finlandiya’daki okulları gezmiştik, yemekhanelerine ve yemeklerine hayran kalmıştım. Bol ışık alan, büyük alanlarda açık büfe, sağlıklı ve bol çeşitli yemekler sunuyorlardı. Minicik 1’ler bile kendi alıp, oturup yiyordu. Sonrasında da herkes sıraya girip, tabağını çöpe sıyırıp bulaşığını makineye bırakıyordu.

Gülay: İdeal olan o, keşke! Ama şu durumda yük yine bizde. Çocukların yanına yiyecek hazırlamak zorunda olan tüm ebeveynler için İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü’nden uzman diyetisyen İrem Aksoy’a sağlıklı beslenme çantası hazırlamanın altın kurallarını sordum. Anlattıkları aşağıda...

‘Okul başarısını da etkiliyor’
Uzman diyetisyen İrem Aksoy, İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi
Beslenme ve Diyet Bölümü

◊ İlkokul öğrencilerinin beslenme çantalarını değerlendirmek amacıyla yürütülen bir çalışmanın sonucuna göre düzenli olarak beslenme çantası getiren öğrenci sayısının oldukça düşük olduğu ve beslenme çantalarında sağlıksız olarak nitelendirdiğimiz; hazır kek-poğaça, çikolata, şekerli-asitli içecekler, bisküvi, kraker gibi ürünlerin olduğu görülmüş. Bu durumun çocukların sadece okul başarısını etkilemekle kalmayıp büyüme gelişmelerini de olumsuz etkileyebileceği ve çeşitli sağlık sorunları yaratabileceği ciddiye alınmalı. Özellikle çocukluk çağında sıklıkla rastlanan yeme bozuklukları çocukların psikolojik ve fiziksel gelişimlerini etkileyebilir.

◊ Dengesiz beslenmeyle obezite, malnütrisyon (yetersiz beslenme), diyabet ve kalp hastalıklarına yakalanma riskleri artabilir.

◊ Çocukların doğru ve sağlıklı beslenmeyi öğrenip benimsemesi önemli. Bunun için ebeveynler de öğretmenler de eğitici ve öğretici kitaplardan, videolardan destek alabilir.  

◊ Beslenme çantalarındaki yiyeceklerin çocukların ihtiyaçlarını karşılayacak yeterlilikte ve içerikte olması öğrenme ve kavrama yeteneklerini, büyüme- gelişmelerini ve bağışıklıklarını önemli düzeyde etkiliyor. Çocukların mutlu bir halde süreci yönetmeleri için beslenme çantalarına koyulacak besinler lezzet, görünüş ve onların sevdiği, istediği besinler önemsenerek hazırlanmalıdır.

◊ Beslenme çantaları hazırlanırken sağlıklı ve dengeli olduğundan emin olmak için sağlıklı hazırlama yöntemleri kullanılarak temel besin gruplarından yiyeceklere yeterli porsiyonlarda yer verilmeli.

Örnek öğünler

◊ Tam tahıllı ekmekle hazırlanmış peynirli, sebzeli tost ve ayran
◊ Ev yapımı zeytinli ve patatesli poğaça ve kefir

◊ Cevizli tarçınlı ev kekive süt

◊ Tam buğday unu ve sütle hazırlanmış krep içerisine beyazpeynir ve ıhlamur

◊ Sebzeli börek ve ayran

◊ Okulda kalma süresi uzun olan çocuklar için açlık sürelerini ve iştahlarını kontrol altına almak amacıyla beslenme çantalarına ek olarak ara öğün alternatifleri konalabilir. Ara öğün atıştırmalıkları önerisi: Çiğ kuruyemişler, taze veya kuru meyveler, ev yapımı kurabiyeler, evde hazırlanmış meyveli yoğurt...