HIV/AIDS ve İnsan Hakları

Bu hafta AIDS haftası... Åžu kadar kiÅŸi HIV (+) (hastalığı yapan virüs) ya da bu kadarı AIDS hastası ve öldü gibi bilgilere hafta içinde sıkça rastlayacaksınız. Biz, AIDS’lilerin de herkes gibi hakları bulunduÄŸunu hatırlatmak istiyoruz... 1948 yılında kabul edilen Ä°nsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve ayrıca 1966 yılında deklare edilen Ä°nsan Hakları Uluslararası Akdi birey haklarını ortaya koyar. Ä°nsanın ÅŸerefini yüceltmeyi amaçlayan bu kavramlar tüm insanlar için geçerli. Dolayısıyla HIV/AIDS’li bir insan için de... l AIDS hastası ve taşıyıcısının temel hakları nedir?Ä°nsanların mahremiyet, seyahat, cinsel tercihini seçme, uygun koÅŸullarda yaÅŸama ve saÄŸlıklarını devam ettirme, her türlü ayırımcılıktan, kötü davranışlardan ve kanuni baskılardan korunma gibi doÄŸuÅŸtan gelen hakları var. Bir AIDS hastası veya taşıyıcısı için de bu haklar geçerli. HIV/AIDS ‘linin evrensel haklarını çeÅŸitli kanuni yaptırımlar, toplumsal baskılarla kısıtlamak ise hem insan haklarına aykırıdır hem de bu kiÅŸilerde ters ve olumsuz davranış biçimleri geliÅŸtirebilir. l AIDS’lilere ÅŸu veya bu ÅŸekilde baskı yapmanın doÄŸuracağı sonuçlar ne olabilir? Baskılarla, kanuni zorlamalarla, aÅŸağılayıcı davranışlarla, zorunlu tarama testleriyle, uygunsuz hitap ÅŸekilleriyle (AIDS kurbanı, hastalığın vektörü, risk grubu vb...), zorunlu ikame ve vize uygulamalarıyla faydalı olamayız. Tam tersine kaybederiz. Hem toplumlar hem de tüm insanlık açısından saÄŸlık riskleriyle dolu bir ortam yaratırız. HIV/AIDS’li bile olsa bir bireyin hakkına tecavüz etmek tüm toplumun ve tüm insanların haklarına tecavüz etmek demektir.l Peki hastalıkla mücadele nasıl olmalı?HIV/AIDS ile mücadelede etkili ve baÅŸarılı olmak için kiÅŸilere olumlu davranış biçimleri kazandıracak, en doÄŸru biçimde bilgilendirecek, gönüllülüğe dayalı eÄŸitim programları geliÅŸtirilmeli. Bu unsurlardan uzak, kanuni zorlamalara ve polisiye hareketlere dayanan her türlü mücadele en başından baÅŸarısızlığa mahküm. Toplumda yaÅŸayan dezavantajlı gruplara (seks ticaretiyle uÄŸraÅŸan kadınlar erkekler ve eÅŸcinseller; sokak çocukları; madde bağımlıları vb...) kanuni zorlamalar ve cezalarla neyin ne kadar yaptırılabileceÄŸi günümüzde çok açık bir ÅŸekilde ortada.l Hastalıktan korunmanın en iyi yolu nedir?AIDS’ten korunmanın en önemli yolu HIV/AIDS hakkında gereken ÅŸekilde eÄŸitilmek ve öğrenilen bilgileri günlük yaÅŸamda saÄŸlıklı bir ÅŸekilde kullanabilmek. HERKESE BULAÅžABÄ°LÄ°RHIV virüsü, cinsel iliÅŸki, kan ve anneden bebeÄŸine olmak üzere üç yolla bulaşır. Tüm bulaÅŸmaların yüzde 80-85’i korunmasız cinsel iliÅŸkiyle oluyor. HIV kanda bulunduÄŸu gibi erkeÄŸin sperm sıvısında, kadının vajina salgısında da bulunur. Cinsel iliÅŸki sırasında vagina, penis, anüs mukozası veya ağızdaki zedelenmiÅŸ doku ve çatlaklardan vücuda girer. Erkekten kadına, kadından erkeÄŸe, erkekten erkeÄŸe veya kadından kadına bulaÅŸabilir. Tüm bulaÅŸmaların yüzde 10-15’i ise kan yoluyla gerçekleÅŸiyor. AIDS hastasının ve taşıyıcısının kanında HIV, kontrolsüz kan nakli, kullanılmış ve dezenfekte edilmemiÅŸ, şırınga, iÄŸne, cerrehi aletler, diÅŸ hekimliÄŸi aletleri, dövme aletleri, akupuntur iÄŸneleri, jilet, makas gibi tüm kesici ve delici aletlerle bulaÅŸabilir. Â