10 minikten 7’si ‘Mesleklerin cinsiyeti yok’ diyor

Gizem: Gülay, biliyor muydun çocukların 7 yaşından sonra gördükleri ve bildiklerinden ilham alarak toplumsal cinsiyet rolleriyle ilgili önyargıları şekillenmeye başlıyormuş.

Gülay: Bilmiyordum ama böyle olduğunu yaşayarak tecrübe ettiğimi söyleyebilirim. 7, okula başlama yaşı aynı zamanda... Çocuk toplumla bire bir yüzleşirken öğrendiklerini ailesinden gördükleriyle kıyaslıyor tabii...

Gizem: Evet, tam da böyle oluyor. Çocuklara gazetecilikten doktorluğa, polislikten kasiyerliğe birçok farklı meslek dalını gerçeğine çok yakın hastane, karakol gibi alanlarda deneyimleme imkânı sunan Kidzania, FutureBright Group işbirliğiyle ‘Çocuklar ve Ailelerin Toplumsal Cinsiyet Algısı’ isimli bir araştırma yaptı. Bu çalışma çocukların toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki farkındalıklarını ve gelecekteki kariyer hedeflerinde cinsiyetin rolünü gösteriyor. Araştırma İstanbul, İzmir, Ankara ve Bursa’yı da kapsayan 16 ilde gerçekleştirildi. 6-14 yaş arası 600 çocuk ve ebeveyniyle yapılan görüşmelerin sonucu umut verici. Detayları paylaşmak isterim...

Gülay: Çocukların toplumsal cinsiyet algısını ve onların bu algısını şekillendiren itici güçleri
çok merak ettim...

‘OYUN SEÇİMLERİNDE TOPLUMSAL CİNSİYET KALIPLARI GÖRÜLÜYOR’

‘Çocuklar ve Ailelerin Toplumsal Cinsiyet Algısı’ araştırması sonuçları

◊ Kız çocukları devlet idareciliği yapmak istiyor: “Büyüyünce ne olmak istiyorsun” sorusu yöneltildiğinde çocukların yaklaşık yarısı klasik meslek gruplarını tercih ediyor. Kız çocukları toplumda kabul gören öğretmenlik, doktorluk, avukatlık gibi mesleklere daha fazla yöneliyor. Erkek çocuklarının meslek tercihlerinde güç ve kontrol motivasyonu, kız çocuklarındaysa statü arayışı ve etki-güç motivasyonu ağırlık kazanıyor. Erkek çocukları klasik meslekler dışında sporcu, asker ya da polis olmak isterken kız çocukları devlet idareciliğinde görev almayı veya yazılımcı olmayı arzuluyor.

◊ Çocuklar mesleklerde eşitlik istiyor: Türkiye’de
10 çocuktan 7’si mesleklerin cinsiyeti olmadığını düşünüyor. Mesleklere cinsiyet atfeden kız çocukları fiziksel güç gerektiren teknik işleri ‘erkek mesleği’ olarak tanımlıyor. Erkek çocukları da bakım ve hizmet işlerini kızlara yakıştırıyor. Ancak erkek çocukları erkeklere atfedilen meslekleri kız çocuklarına da atfediyor ve cinsiyetçi yaklaşımdan uzaklaşıyor.

◊ Filenin Sultanları kızların rol modeli: Türkiye Kadın Milli Voleybol Takımı, namı diğer Filenin Sultanları, kız çocukları için idol haline geldi. Her
5 kız çocuktan 1’i voleybolcu idole sahip. Erkeklerin rol modelleriyse daha çok futbolcular ve basketbolcular.

◊ Çocuklar büyünce Atatürk olmak istiyor: Ulu Önder Atatürk’le ilgili çıkan sonuçlarsa hayli çarpıcı. Atatürk’ü rol model olarak belirleyen her 5 çocuktan 1’i büyüyünce “Mustafa Kemal Atatürk olmak isterim” diyerek Atatürk olmayı bir meslek olarak görüyor.

◊ Kız çocuklarında finansal farkındalık daha yüksek: Türkiye’deki her 10 çocuktan 4’ü harçlık biriktirdiğini söylüyor. Kız çocuklarında birikim eğiliminin daha yüksek olması dikkat çekiyor.

◊ Çocuklar evin sorumluluklarını paylaşmak istiyor: Kız çocukları ev işlerinin paylaşılması konusunda eşitlikçi bir yaklaşım sergiliyor. Araştırma genelinde büyükşehirlerde yaşayan çocukların ev işleri konusunda eşitlik bilinci oldukça yüksek. 10 çocuktan 9’u ev işlerinin hem anne hem babanın görevi olduğunu düşünüyor.

◊ Oyun alanında cinsiyet rolleri devreye giriyor: Çocukların oyun seçimlerinde toplumsal cinsiyet kalıpları belirgin bir şekilde görülüyor. Kız çocukları ev içindeki rollerle özdeşleşen oyunları oynuyor. Erkeklerse meydan okuma ve rekabete dayalı oyunları tercih ediyor. Türkiye genelinde hemcinsle oynama eğilimi varken büyükşehirlerde yaşayan çocuklarda karşı cinsle birlikte oynama motivasyonu yükseliyor.

◊ Ebeveynler meslek seçimi konusunda cinsiyet ayrımı yapıyor: Aileler erkek çocuklarına meslek seçimi konusunda daha sınırlı alan tanıyor. Erkek çocuklarını, erken yaşta para kazanabileceklerini düşündükleri, toplumsal olarak kabul gören mesleklere yönlendiriyorlar. Hatta bu konuda baskı yapıyorlar. Kız çocuklarının meslek seçimindeyse özgür davranıyorlar.