‘Bu imkanlarla bu kadar’

1001 Gece Masalları’ndan esinlenilerek gerçekleştirilen ‘‘Anlat Şehrazat’’ müzikali, sahnelenmeye başladığı andan bu yana olumlu ya da olumsuz çeşitli tepkiler aldı. Bir müzikali hayata geçirmenin zorluklarını hatırlatan yönetmen Mehmet Birkiye, eleştirilere açık yüreklilikle yanıt verdi.

Türkiye'nin ilk özgün müzikali olan ‘‘Anlat Şehrazat’’ın yönetmeni Mehmet Birkiye, müzikal ile ilgili eleştiriler yapılmasına karşı olmadığını belirtirken bazı eleştirilerin tutarlı olmamasına dikkat çekiyor. Yaptığı işten son derece hoşnut olduğunu vurgulayan ve ‘‘Anlat Şehrazat’’ı hâlâ çok sevdiğini söyleyen Birkiye, sorunlar olduğunu kabul ediyor, ancak ülkemiz şartlarını gözetmeden bu işi gerçekleştirmenin mümkün olmadığını da hatırlatıyor. Böyle bir müzikali hayata geçirmenin pek çok zorlukları olduğunu kaydeden Birkiye, öncelikle teknik yetersizliklerinin, salon sorununun ve ardından oyuncuların çalışma tarzının bazı aksaklıklara neden olduğunu söylüyor.

‘‘Ortaya çıkan şeyin başarılı olduğuna inanıyorun. Ama eleştirilecek yanları yok mu, var elbette...’’ diye sözlerine başlayan Birkiye şöyle devam ediyor: ‘‘Bugün Hamlet'i Tolstoy yerden yere vurmuştur. Bu kadar berbat bir oyun yazılabilir mi diye... Ama Hamlet beşyüz yıldır biz oyuncularda ve dünya tiyatro repertuarında bütün gücüyle sürüyor. Ama Tolstoy da eğriyi doğruyu bilmeyecek bir adam değil. O da ayrı bir deha. Tabii kendi perspektiflerinden baktığımız zaman eleştirilecek, bize yanlış gelen şeyler var. Ama acaba bu eleştirilerimizde nesnel miyiz değil miyiz? Bu türünün tek örneği. Bunu eleştireceksek hangi kıstaslara göre yapacağız? Bu eleştiriler bir beğeni meselesi mi yoksa bir şeylere mukayese edilerek yapılan eleştiriler mi?’’

Prova süresinin yeterli, hatta çok fazla olduğunu belirten yönetmen, ‘‘Batılı ülkelerde 45 günden fazla prova yapılmaz. Biz şartların bu olmadığını biliyorduk. Prova süresini daha uzun tuttuk. Çok iyi koripeditörle çalıştık... Türk oyuncusu bu tür çalışma sistemine alışık olmadığı için. yoksa bu yeteneği, yeteneksizliği kabiliyetiyle değil, metabolizması ve yaşamasıyla ilgili bir şey. Genç arakadaşlarımızı düşünüyorum... Geliyor provasını yapıyor, ondan sonra çıkıyor bara , eğlenceye gidiyor. Bu arkadaşlarımız Batı’dakilerinden mutlaka daha yetenekli, ancak Batı’daki kişi rekabet piyasasının içindeki rolünü alıyor.’

Ülkemizde böyle bir projeyi gerçekleştirmeyi cesaretin ötesinde çılgınca bir şey olarak nitelendiren Mehmet Birkiye, ‘‘Kafanızdaki mutlağı yapamazsınız. Bu benim kafamdaki mutlak değil, elimdeki malzemeyle ilgili bir şey, ama Batı’da başka türlü yapılır. Yine ben yönetsem, prodüksiyonunu yapsam yine başka türlü yaparım. Ama Türkiye'de böyle yapmak zorundayım. Ülkemizin imkanları ve onun içinde estetiği oluşturma meselesi bu...’’

Salon sorunu

Bu tür projelerin en temel sorununun salon olduğunu hatırlatan Mehmet Birkiye, oyuna salon sorunu yüzünden sık sık ara verildiğini söylüyor: ‘‘Ses tesisatında çok sorunlar çıktı. Işıklı bir perdenin ortaya çıkmasını AKM'de bile gerçekleştiremedik. Elimizdeki teknik malzeme yeterli olmadı. Aslında dar sahneler, sahne eksikliği bütün problem o. Bu altyapı olmadığı sürece istediğiniz atmosferi yakalayamazsınız’’.

Önümüzdeki günlerde Ankara turnesine çıkacaklarını söyleyen Birkiye, müzikalin daha sonra Cemal Reşit Rey’de sahneleceğini söylüyor.

Oyuncular konusunda çok titiz davrandıklarını belirten Birkiye, bu konudaki beklentilerinin yerine geldiğini düşünüyor: ‘‘Oyunculardan beklentiler yaptığınız müzikale göre değişir. Bir Broadway müzikali yapacaksanız eğer üç şeyi istersiniz: Dans edebilen, şarkı söyleyebilen ve iyi oyuncu olan insanları seçersiniz. Bir ‘‘Phantom Of The Opera’’yı yapmak istiyorsanız iki şey ararsınız: Çok iyi şarkı söyleyebilme ve şarkıyı çok ifadeli söyleyebilmeyi. Çok zor bir şeydir bu’’.

Sonuç olarak Türkiye'de müzikal sahnelemeyi ‘‘belalı’’ bir iş olarak nitelendiren Birkiye, ticari anlamda bu işten zaralı çıktıklarını vurguluyor.