Akıl hastalıklarında mikropların rolü var

Bilimin yeni bakışı: Bakteri, virüs ve parazitler, depresyon, obsesif-kompülsif bozukluk, hatta otizm ve anoreksiya gibi psikiyatrik hastalıklara yol açıyor olabilir.Bilim adamları uzun süredir bazı hastalıklarının davranış bozukluÄŸuna yol açtığını biliyor. Frengi tedavisinde ilk kez penisilinin kullanılması, psikiyatri kliniklerini dolduran binlerce ÅŸizofreni hastasının da iyileÅŸmesine yol açmıştı. Ancak bugünün doktorları, enfeksiyonların akıl hastalıklarında oynadığı rolün tahminlerinin üzerinde olduÄŸunu gösteren somut kanıtlara sahipler. Obsesif-kompülsif bozukluk, ÅŸizofreni gibi vakaların bir kısmının artık enfeksiyon kaynaklı olduÄŸu biliniyor. Bu arada anoreksiya, Tourette sendromu ve otizmde de mikropların rolü araÅŸtırılıyor. ‘Doktorlar diÄŸer zihinsel bozukluklukların da arkasında zararlı mikropların bulunabileceÄŸinden kuÅŸkulanıyor’ diye konuÅŸan Louisville Ãœniversitesi’nden biyolog Paul Ewald, ‘Frengi, bize bu yönde ışık tuttu’ diyor.Yükselen hastalıkAkıl hastalıkları dünyadaki saÄŸlık sorunlarının başında geliyor ve giderek yükselen bir trend izliyor. Dünya SaÄŸlık Örgütü’ne göre depresyon, yaÅŸamı felç eden bir hastalık. Psikiyatrik hastalıklar dünyanın hastalık yükünün yüzde 10’unu oluÅŸturuyor. Ve 2020 yılında bu oranın yüzde 15’e tırmanacağı tahmin ediliyor. Bu hastalıklarının pek çoÄŸunun altında virüs, bakteri ve parazitlerin yattığı düşünülüyor. Maryland’deki Stanley Tıp AraÅŸtırmaları Enstitüsü’nden psikiyatrist E.Fuller Torrey, ‘GeliÅŸmekte olan ülkelerin tümünde gençler arasında en sık görülen kronik hastalık akıl hastalıkları’ diyor.Ruhsal bozukluÄŸa neden olan enfeksiyon hastalıklarının içinde en iyi bilineni Lyme hastalığı. ‘Borrelia burgdorferi’ mikrobunun yol açtığı hastalık ilk kez 1970’li yılların ortalarında çocuklarda teÅŸhis edildi. Hastalık tedavi edilmediÄŸi takdirde sinir sistemi sorunlarına ve eklem aÄŸrılarına yol açıyor. Bugün bilim adamları Lyme hastalığının, aralarında depresyonunun da olduÄŸu, çok çeÅŸitli psikiyatrik semptomlara neden olduÄŸunu da keÅŸfettiler. New Yorklu bir hasta, hastalığın yaÅŸamını nasıl cehenneme çevirdiÄŸini fark eden ilk kurbanlardan. 1992 yılında depresyon nöbetleri baÅŸladığı zaman 4 yıl önce bir kene tarafından ısırıldığını doktoruna anlatmak aklına dahi gelmemiÅŸti. Bugüne dek yaÅŸamının büyük bir kısmi psikiyatri kliniklerinde, hastanelerin acil servislerinde (intihar giriÅŸimi nedeniyle) ve hapishanede (tehlikeli saldırganlık ve hakaret) geçen Joe, en sonunda New Jersey’deki bir doktor tarafından Lyme testine tabi tutuldu. Sonuç pozitifdi. Uzun süren bir antibiyotik tedavisinin sonunda Joe çok hızlı ve dramatik bir ÅŸekilde iyileÅŸti. Ancak yaÅŸamının geri kalan kısmında psiko-tropik ilaç tedavisine devam etmek zorunda kaldı.Bazı psikiyatristler, dünyada binlerce insanın, farkında olmadan Lyme-kaynaklı depresyona yakalanmış olabileceÄŸinden korkuyor. Lyme hastalığının tek sakıncası teÅŸhisinde yaÅŸanan zorluklar deÄŸil (bazı laboratuvar testleri güvenilir olmayabiliyor); depresyon kene ısırığından 10 yıl sonra ortaya çıkabiliyor. Amerikan Hastalık Kontrolu Merkezi’ne göre Lyme hastalığında 10 vakadan 9’u rapor edilmiyor. Dünyada 15 çeÅŸit borrrelia’nın bulunduÄŸu sanılıyor.DiÄŸer mikroplarAz piÅŸirilmiÅŸ et ve kedi dışkısında bulunan ‘Toksoplazma gondii’ isimli parazitin de psikolojik bozukluklara neden olduÄŸu saptandı. Son yapılan araÅŸtırmalara göre parazit LSD’ye benzer kimyasal bir maddenin üretilmesine yol açan mekanizmayı uyarıyor. Hatta parazitin kas ve beyin dokusu içinde uykuya yatmış olması bile taşıyıcı kiÅŸinin dikkat süresini saÄŸlıklı insanlara göre azaltmaya yetiyor. Bu kiÅŸilerin trafik kazalarına yol açma olasılıkları daha yüksek. Bu parazitin milyonlarca kiÅŸide bulunma olasılığı göz önüne alındığında tehlikenin boyutlarının ne denli korkutucu olduÄŸu anlaşılılabiliyor.Çok basit bir boÄŸaz aÄŸrısı bile psikiyatrik sorunlara yol açabiliyor. Genel olarak ‘Strep’ olarak bilinen streptekok enfeksiyonundan çok az çocuk kendini sakınabilir. Bilim adamları bugün 1.000 çocuktan birinde, bir hafta gibi kısa bir süre içinde geliÅŸen obsesif-kompülsif bozukluÄŸun (OCD) görüldüğünü ileri sürüyor. Strep bakterisi bağışıklık sisteminin normal iÅŸleyiÅŸini bozarak OCD’nin ortaya çıkmasını tetikliyor. Amerikan SaÄŸlık Enstitüsü’nden çocuk hastalıkları uzmanı Susan Swedo’ya göre, bu tehlikeye karşı en etkili tedavi Äždeneysel aÅŸamada olmakla birlikte- kandaki davranış bozukluÄŸu sergileyen antikorları temizlemek.Newsweek’de yer alan habere göre, Depresyon mikrobu veya obsesif-kompülsif bozukluk salgını gibi tanımlar, tehlikenin boyutlarını göstermesi açısından moral bozucu olsa da, pek çok vakada tedavi seçeneklerini zenginleÅŸtirdiÄŸi için çok büyük yarar saÄŸlayabilir. Bu baÄŸlamda kene ısırığından kaçınmak, psikolojik sorunlara antibiyotik veya aşı tedavisi uygulamak gibi önlemler çok etkili olabilir. Kaldı ki genetikçiler de, enfeksiyon hastalıklarının temel genleri faal duruma geçirerek kalıtsal akıl hastalıklarının ortaya çıkışını tetklediÄŸine inanıyor. Pek çok psikiyatrik hastalıktan kurtulmak bundan böyle daha kolay olacak.Â