Repair Cafe: “Nesneleri tamir ettikçe gönüller de onarılacak”
Güncelleme Tarihi:
Yeni yıla girerken sanıyoruz ki önümüze henüz kullanılmamış, ambalajı açılmamış gıcır gıcır bir yıl koymuş zaman. Halbuki işin aslı hiç de öyle değil. Eskisinin devamı, ondan kalan ve onunla anlamlı olacak yeni anların üst üste birikmesi aslında 2017 dediğimiz. Unutmayın, geçmişi tamir etmeden değil yeni yıla, yarına bile varılamaz. Peki biz bunları neden anlatıyoruz, anlatıyoruz çünkü bu çılgın tüketim çağında en kolay geride bırakılan zamanı bile aslında tüketemezken eşyalarımızı tüketme illüzyonu da nereden çıkıyor, anlam veremiyoruz. Gelin tüketip, harcayıp yok eden modern dünya alışkanlıklarına tokat gibi karşılık veren bir girişimcilik hikayesiyle tanışın. Belki bu şahane girişimlerin, MakerHane ve Repair Cafe’nin, öncüsü İlge İpek’ten, harcadığımız zamanda kırıp döktüklerimizi tamir ederek bir gelecek kurabilmenin ilhamını da almış oluruz.
Repair Cafe, Hollanda çıkışlı bir proje. Birçok Avrupa şehrinde bulunan parlak bir fikir. Bu fikrin İstanbul’a taşınma sürecini ve sizin projeyle buluşmanızın hikayesini dinleyebilir miyiz ?
MakerHane olarak yurt içindeki ve dışındaki maker etkinliklerini elimizden geldiğince takip etmeye çalışıyoruz. Bir gün denk geldiğimiz haber bülteninde Repair Cafe şubesi olmuş bir maker mekanın tanıtımına denk geldik. Kendin yap kültürü ile tamir etmenin ne kadar yakın olduğunu görüp başvurumuzu yaptık.
Tamir pek de modern dünyanın üretim/tüketim ilişkileriyle örtüşmeyen bir mevzu esasen. Bu anlamda bu kültürel karşıtlıkla mücadele nasıl şekilleniyor ?
Para tabanlı hızlı alış veriş düzeni görmezden gelse de yaşadığımız dünyanın bir sınırı var. Denizler, ormanlık araziler artık kaldıramayacakları bir çöp yığınıyla baş başa bırakılmış durumda. Bu atığı azaltmanın bir yolu da elimizdekileri daha uzun ömürlü kullanmak hatta gerekirse tamir etmek. Bozulanı onarmak, artık bir seçenekten çok mecburiyet halini aldı. Teşvik amaçlı olarak İsveç'te bozulan eşyalarını tamir edenlere vergi indirimi sağlanıyor. Belki benzer bir uygulama Türkiye'de de başlatılabilir.
Girişte Repair Cafe üzerinden konuştuk ama aslında MakerHane var. Ondan da bahseder misiniz biraz ?
Maker olmak tüketmekten çok üretmeyi düşünmek, meraklı olmak ve araştırmayı sevmek demektir. MakerHane, bu özellikleri benimseyen herkesin, makerların buluştuğu bir mekan. Dilerseniz kafe kısmında arkadaşlarınızla sohbet edebilir, atölye kısmında projenizi geliştirebilirsiniz. Ayrıca sitemizdeki etkinlik takviminden verilen eğitimleri takip edip sizin için uygun olanlarına katılabilirsiniz.
Mekanı en çok kimler ziyaret ediyor. Müşteri - ziyaretçi profili kimlerden oluşuyor ?
Ziyaretçilerimizin büyük kısmını “Benim aklımda şöyle bir projem var. Bunun için ne yapmalıyım ?” diyen öğrenciler, girişimciler oluşturuyor. Ayrıca çocuğu için iyi bir eğitim, faydalı bir uğraş arayan velilerimiz de bizi sık sık ziyaret ediyor. Elimizden geldiğince faydalı olup, imkan sağlamaya çalışıyoruz.
Tamir için genel olarak ne getiriliyor ?
Tamir edilmesi en çok istenen ürün, oyuncaklar. Belki bir parçası kırılmış veya elektronik kısmı zarar görmüş oluyor. MakerHane'deki 3 boyutlu yazıcıları kullanarak kırılmış parçayı yeniden üretebiliyoruz. Eğer oyuncağın tamiri mümkün değilse içindeki motor, mıktanıs vb. parçaları çıkararak tekrar bir şey yapabilir miyiz diye maker gözüyle bakıyoruz.
Repair Cafe ile ilgili gelecekte ne gibi planlarınız var ?
Tekrarlı olarak gelen tamir soruları için basit video içerikleri hazırlamak istiyoruz. Bu sayede daha çok kişiye yardımcı olmayı düşünüyoruz. Ayrıca onarması kolay olan ürünleri kullanarak gençler için tamir atölyeleri düzenleme çabasındayız. Geleceğin usta adaylarına şimdiden ulaşmayı hedefliyoruz.
Son olarak söylemek istedikleriniz var mı ?
Bir şeyi tamir etmek yalnızca ürünün ömrünü uzatmakla kalmaz kişinin kendisine saygısını arttırır. Bir yanda bozup, kıran birini diğer yanda ise tamir edip, koruyan birini düşünün. İkisinin ruh hali bir değildir. Nesneleri tamir etmenin yaygınlaşmasıyla, gönüllerin de onarılacağına inanıyoruz.
Röportaj: Erkmen Özbıçakçı