İt dalaşı

Ferai TINÇ

‘İt dalaşı yani ‘dog fight' ile teşhis intersepti farklı şeylerdir’’ diyor bir askeri yetkili.

Nikoforos-97 tatbikatı ile Doğu Akdeniz ve Ege’de tırmanan krizle ilgili görüşüne başvurduğum yetkili, tatbikat sırasında Türk uçaklarının it dalaşına girmediklerini söylüyor.

‘‘50 uçak Kıbrıs'a uçuyor. Bunların ne olduğunu bilmiyorsunuz. UFO da olabilir uçan şeyler. O yüzden sizin de uçaklarınız kalkıyor. Kuyruk numarasından gözle teşhis yapıyorlar. Bunun adı dog fight değil. Teşhis intersepti.’’

İt dalaşı, arkadan yanaşıp takibe geçildiğinde oluyor. Öndeki uçak arkadakinden huylandığı için manevra yapıp dönüyor ve kendisini izleyenin arkasına geçiyor.

Bu kez öndeki aynı şeyi tekrarlıyor ve gökyüzünde tehlikeli bir oyun başlıyor.

Teşhis intersepti ise uluslararası kurallara uygun. Uçağa yandan yanaşıyor ve teşhiste bulunduğunuzu belli ediyorsunuz. Teşhisten sonra da ayrılıp üssünüze dönüyorsunuz. Karşıdaki de tehlikeli bir durum olmadığını anlıyor.

Bunlar gökyüzündeki nezaket kurallarına uygun sayılıyor.

‘‘Biz Yunanlılara IFF kodunu açmayı teklif ettik. Bunu açtığınızda karşıdakinin radarına hangi NATO üyesi ülkenin uçağının uçtuğuyla ve onun teknik bilgileriyle ilgili veriler düşer. Ama Yunan uçakları buna yanaşmıyor.’’

Yunan uçakları, yetkili kaynağıma göre, kimlik teşhisinde ‘‘Code of Conduct''ı (davranış kodları) da uygulamıyor.

* * *

İT dalaşı ya da değil, Nikoforos-97 tatbikatıyla tırmanan gerilim tatbikatın sona ermesiyle şimdilik yatıştı. Ancak önümüzdeki ay başında bu kez Türkiye ile KKTC arasında ortak bir tatbikat yapılacak. Sular yine ısınacak.

Aslında her iki taraf da çatışma istemediğini söylüyor.

Ama gökyüzündeki bir kıvılcım denizi tutuşturma riski taşıyor.

Washington her iki tarafa da uçuşlarına ara vermeleri telkininde bulunmasına rağmen Türkiye, 74 yılından beri düzenli olarak yaptığı ve bir yıl önceden planlanan Toros serisi tatbikatı gerçekleştirecek.

Asker kaynağım Nikoforos-97 ve Türkiye'nin KKTC ile yapacağı ortak tatbikat arasındaki farka dikkat çekiyor.

‘‘Nikoforos-97'nin aksine Türkiye ile KKTC'nin yapacağı tatbikat savunma amaçlıdır.’’

* * *

GİRNE'nin işgali senaryosunu da programına alan Nikoforos-97 tatbikatı sadece Yunanistan'da değil Kıbrıs Rum kesiminde de muhalefetin tepkisine yol açtı.

Eski başkanlardan ve Birleşik Demokrat Partisi Lideri Yorgo Vasiliu ve Komünist Partisi AKEL'in Genel Sekreteri Dimitris Hristofyas, Rum Yönetimi Lideri Klerides'i tatbikatı şubatta yapılacak başkanlık seçimi yatırımı olarak kullanmakla suçladılar.

Kıbrıs sorununun silahla çözülemeyeceğinin artık anlaşılması gerektiğini söylediler.

Onlara göre tatbikat amacından sapmıştı.

Kıbrıs'ta çözüm baskıları arttıkça bölgede gerilimi tırmandırıp Türkiye'yi tepkiye zorlayan sonra da üçüncü taraflara dönüp ‘‘Bakın çözüm istemeyen taraf Türkiyedir’’ taktiğinin yanlışlığı artık oralarda da fark ediliyor.

Kriz politikalarının demodeliğini görenlerin sayısı artıyor.

Çünkü artık çıkarlar anlaşmalarla korunuyor, ‘‘dalaşmalarla’’ değil.