İstanbul Yazıları

Her dilde İstanbul'un adı hakkındadır

İstanbul'un ilk adı Latince'de (Makedonya)dır. Kurucusu Yanko olduğu için Süryanicede (Yankoviçe)dir. İskender'e nisbet olunarak (Aleksandre), ondan bir müddet sonra da (Pozanta) (1) dediler. Yahudi dilinde bir müddet (Vezendone), Frenkler (Yağfuriye) ve Kostantin yaptıktan sonra da (Pozantiyam) ve (Kostantiniye) denmiştir. Nemse (Avusturya) dilinde (Kostantinopol), Ruslar (Tekfuriye) derler. Ağrık (Rumca) dilinde (Granduye). Macarca'da (Vizenduvar), Lehçe'de (Kanatorya), Leh dilinde (Alyana), İsveç dilinde (Harakliyan), Felemenk dilinde (İstefanya), Frank (Ağrandone), Portekiz dilinde (Kostiye), Arap dilinde (Kostantiniyye-i Kübra), Fars dilinde (Kayser-i zemin), Hindçe'de (Tahtı Rum), Moğolca'da (Çakdurgan), Tatar dilinde (Sakarya), Osmanlı dilinde (İslambul) denir. (Galgala-i Rum) adıyla da şöhret bulmuştur.

Günler geçtikçe Kostantin zamanında İstanbul o kadar güzelleşti ki; bunun yanında nüfusu da oldukça artmış idi. Bir paskalya gününde nüfusun dört yüz bin olduğunu Kostantin'e bildirmişlerdi. Deniz sahilinde kırk bin dalyan vardı. Yedikule'den Sarayburnu'na kadar geniş cadde yapılmıştı. Şimdiki gibi lodos rüzgarı kale duvarlarını yıkmazdı. Fakat ilk yapıldığından beri deniz tarafında hendek yoktur. Zira deniz kenarı olduğundan hendek kazmak mümkün değildi. Sonra denizden korkulmadığı için sur dahi bir kat üzerine yapılmıştır. Fakat Fatih Sultan Mehmed zamanında Akdeniz ve Karadeniz boğazları biraz daha kuvvetlendirilmiş ve deniz tarafı daha güvenli hale getirilmiştir.

Kostantin'in kaleyi yaptırdığı zaman kalenin 366 kapısı ardı. Fatih İstanbul'u aldıktan sonra bu kapıların 27'sini bırakıp diğerlerini kapattırdı. Hala bu kapanan kapıların yerleri üç tarafta da görülmektedir.

Kısacası, Kostantin'in ömrü böyle şehri imar ile geçmişti. Otuz dört yıl saltanattan sonra öldü. Yerine oğlu (Makro Kral Kostantin) geçti.

Ayasofya bunun zamanında yapılmıştır. Bu da öldükte yerine (Şilişter) adında biri kral oldu. Ondan sonra Niron tahta geçti. Fakat Niron, Hıristiyan azizlerinden birini öldürüp Roma'yı ele geçirdikten sonra Helane'nin planı ile yok edildi.

(1) Bizans - Vizandion olacak.