Akademisyen hukukçu ‘çocuğum haklıyım’ oyuncağı üretti
Güncelleme Tarihi:
Aslıhan Öztezel aslında hukuk dalında eğitim almış, çok genç yaşında akademisyen olmuş, yurtdışı tecrübesi olan başarılı bir isim. AB hukuku, insan hakları gibi konularda çalışırken hayatın içinde daha fazla ne yapabilirim duygusuyla “Çocuğum haklıyım” oyuncağını yapan Aslıhan Öztezel’ın ilham verici sosyal girişimi yakında çok daha fazla yerde karşımıza çıkacak.
Galatasaray Üniversite Hukuk Fakültesi’nden mezun bir ekip, üniversiteden mezun olur olmaz hukuk fakültesinde, kendimizden 4 yaş küçük öğrencilerin “hocam” demesiyle gözümüzü açtık. Ben, ulusal ve uluslararası insan hakları koruma kurumları uygulamaları, politikaları, kültür siyaseti gibi konularla ilgileniyordum. Farkettim ki, her dönemin şimdisinde bunların sadece sayfalardaki güzel sözler olarak kaldığı yerler çok. Hukuki yaptırımlar, devlet politikaları, kişilerin o hakkı ihlal etmek isteyen özünü değiştirmiyor. O özün değişimi için dünya çapında okullarımız, üniversitelerimiz ve konuştuğu gibi davranan insanlar olmalı. Politikanın dışında kalan, konuştuğu gibi davranan insanları nasıl yetiştireceğiz? Yani çocuğuna çevreni temiz tut diyen ebeveynin elindeki pet şişeyi sokağa atmamasını; sigara içmeyin diyen lise öğretmeninin ders çıkışı sigara yakmamasını; dürüstlük en önemli ilkedir diyen ilkokul öğretmeninin, öğrenci kayırmamasını nasıl sağlayacağız? Bu yaşam etiği ikilemindeki insanları hukuk yoluyla değiştirmek elimizde mi? Ben bununla ilgilenmeye başladım.
Gençlere eğitim vermek size ne katıyor?
Hala akademideyim. Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesinde Dr. Öğretim Üyesiyim. Bırakmayı hiç düşünmedim. Akademisyenin kendini en iyi hissettiği yer sanırım sınıf. Gençlerle olmak hep umut demek. Her mezun, her birinci sınıf öğrencisi yeni bir hayata başlıyor.
Çocuk dünyasıyla ilgili bir sosyal girişim başlatmak aklınıza nasıl geldi?
Çocuğum Haklıyım! sadece çocuklarla ilgili bir girişim değil! Bir değişim yaratmasını beklediğim bir oyuncak. Çocuk, oyunu yaş grubuna göre öğretmeni, ebeveyni, yalnız veya arkadaşlarıyla oynayabiliyor. Nasıl oynanırsa oynansın amacına erişecek. Amaç hak bilincini, hak temelli düşünceyi yaymak. Bu oyunu çocuğuyla oynayan ebeveyn, kendisinin verdiğini sandığı hakkın, aslında çocuğuna karşı sorumluluğu olduğunu anlayacak. Öğretmen kendisine gelebilecek sorulara karşı, o hakkın neye yaradığını araştıracak. Çocuk dünyanın neresine giderse gitsin hakları olduğu güvenini farkedecek, en önemlisi sorumluluk, hak ve yasak ayrımını kavrayacak.
Çocuğum Haklıyım! çok da kolay olmayan bir eşleştirme oyunu. Çocuk hakkın açıklaması ile, hakkın adını eşleştiriyor. Bu da kavramla tanımı birleştirmek demek. Oyunun ilk versiyonu okuma becerisi istediği için 6-13 yaş aralığında oynanabiliyor. Oyundaki haklar, çocuk 18 yaşına gelinceye kadar onun adına kararlarını alan ebeveyn/ okul/ toplumu sınırlamak için Birleşmiş Milletler’in imzaladığı Çocuk Hakları Sözleşmesinde yer alan haklardan oluşuyor.
Yola nasıl çıktınız?
Nasıl yola çıktınız sorusunun bir cevabı var. Heyecanla. Ertesi gün seyahate çıkacağınızda uyuyamadığınız gecelerdeki heyecan gibi. Çocuğum Haklıyım’ın yaratım sürecinde, aynı zihin yapısına sahip olduğumu fark edip daha da heyecanlandığım insanlarla tanıştım. Hollanda, Avusturya, İtalya, Fransa’da bu insanların eğitim seminerlerine, oyunla evrensel vatandaşlık bilgisi atölyelerine, bazıları dört gün süren strateji oyunlarına katıldım. Kesin yapmalıydım. Kesinlikle çocuğun etrafını eğitmek, çevresini korumak yerine, rolleri tersine çevirmeli ve topu çocuğun ellerinin arasına atmalıydım.
Sonra yavaş yavaş, maddi kaynak arayışı, bu fikri ürün haline getirme, gerekli kişileri bulma süreci başladı. Alışılanın dışında bir girişim hikayesi oldu benimkisi çünkü ne iş bir planım vardı, ne de Ar-Ge’ye yetecek kadar maddi kaynağım. Ama bu konularda inatçıyım. Fikrime küsmemek için kendimi kandırdım. Üniversitedeki görevimin ağır olduğu zamanları, oyuncağımı yapamamaya bahane ettim. Halbuki ya kaynağım yoktu, ya nasıl yapacağımı bilemeyeceğim kadar karıştırmıştım her şeyi.
Nasıl bir yöntem izliyorsunuz?
Yayılmaya çalışıyorum. Çocuğum Haklıyım! bir çok mecrada kullanılabilecek bir oyuncak. Belediyelerde parklarda olsun istiyorum. Çok amaçlı toplum merkezlerinde olsun, değişebilen içeriği ile okullarda olsun, öğretmenler sahip çıksın, birlikte içerik geliştirelim ve bunu bir öğrenme modeli gibi kullanalım istiyorum. Bunları gerçekleştirmek için görüşmeler yapıyorum ve her toplantıdan bir sürü şey öğrenmiş olarak çıkıyorum.