Hedef 250 uçak

Türkiye Özel Havacılık İşletmeleri Derneği (TÖSHİD) çatısında birleşen sektör, ortak hareket ederek kaliteyi yükseltmeyi ve rekabetçi yapısını geliştirmeyi hedefliyor.

Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi'nin (WTTC) yaptığı araştırmaya göre bu yıl Türkiye'de turizm sektörü 32 milyar dolar ciroyu yakalayacak. 700 bine yakın kişiye istihdam sağlayan turizm sektörünün en dinamik kolu havacılık. TÖSHİD'in verilerine göre 12 bin kişinin çalıştığı havacılık sektörünün ekonomiye katkısı yılda 5 milyar dolara ulaşıyor.

Türk Hava Yolları'nın da onur üyesi olduğu TÖSHİD'in 20 üyesi bulunuyor. Havayollarının yanı sıra terminal işletmecileri, yer hizmetleri, hava taksi ve temsil-gözetim şirketleri derneğe üye. Gelecek aydan itibaren iki yeni havayolu World Focus ve Baron Cargo uçaklarını getirdikten sonra TÖSHİD'e tam üye olacak.

REKABET ARTTI

Küresel değişim sektörde küçük şirketlerin yaşamasını her geçen gün zorlaştırıyor. Dernek son yıllarda tüm gücünü, kaliteye ayırmış durumda. Kalite çıtasının yükselmesi rekabet şansını da artırıyor.

Başkanlığını Free Bird Havayolları'nın Genel Müdürü Kaptan Pilot Tuncay Doğaner'in yaptığı TÖSHİD'in çabaları uçak imalatçıları Boeing ve Airbus tarafından da yakından takip ediliyor. İmalatçılara göre Türkiye'deki havayolu şirketleri artık rekabet etmeyi öğrendi.

Bu durum, Türkiye'nin olası Avrupa Birliği üyeliğinde havayollarının sıkıntı çekmeden hemen adapte olabilmesini sağlayacak. Boeing ve Airbus'ın hazırladığı pazar planlarına göre Avrupa Birliği'nin genişlemesiyle en büyük sıkıntıyı Doğu Avrupa ülkelerindeki şirketler yaşayacak. Rekabet edemeyen küçük şirketler büyük havayolları tarafından yutulacak.

İÇ HATLAR

Hızlı büyümede TÖSHİD'in projeksiyonuna göre iç hatlar ve bölge ülkelerinde açılacak yeni pazarlar önemli rol oynayacak. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım'ın öncülüğünde yapılan değişiklikle iç hatlarda THY'nin monopolü kaldırıldı. Pazar özel havayollarına da açıldı.

İlk olarak sefere başlayan Fly ve Onur Havayolları kısa sürede uçuş noktalarını artırdı. Veriler, dört ayda özel havayollarının 550 bin yolcu taşıdığını ortaya koyuyor. Yıl sonuna kadar bu rakamın en az 3 milyona ulaşması bekleniyor.

Maliyet düzenlemesi yapan THY ise iç hatlarda bilet fiyatlarında yüzde 30 indirim yaptı. Bu indirim yolcu sayısının yüzde 20 artamasını sağladı. TÖSHİD'in araştırmaları iç hat pazarının önümüzdeki 5 yıl içinde 15 milyonu bulacağını gösteriyor.

İç hat pazarına gelecek aylarda başka şirketlerin de girmesi bekleniyor. Olgunlaşarak büyüyen iç hat pazarında sadece İstanbul, Ankara çıkışlı değil, çarpraz uçuşlar da başlayacak. Örneğin Trabzon-Antalya veya İzmir-Diyarbakır gibi çapraz uçuşlar iç hat pazarına yeni yolcu kapasitesi getirecek. Çapraz uçuşlarla birlikte bölgesel hub yani merkezler oluşacak. Üçüncü aşamada ise bu hublara, daha küçük havalimanlarından 40-50 koltuklu uçaklarla yolcu getirilecek.

Başta Rusya, Ukrayna olmak üzere Suriye ve İran gibi bölge ülkeleri çok önemli yolcu potansiyeline sahip. Ancak yapılan ikili anlaşmalar gereğince Rusya'dan sadece Rus havayolu şirketleri turist taşıyabiliyor. TÖSHİD bu konuda devletten ikili görüşmeleri hemen başlatıp bu pazarı Türk şirketlerine açmasını istiyor.

BAKIM VEEĞİTİM MERKEZİ

TÖSHİD'in uzun vadede en önemli projesi ise ortak bakım ve eğitim tesisleri. Bu konuda sektörün ağabeyi olan Türk Hava Yolları ile beraber hareket edeceklerini söyleyen Başkan Tuncay Doğaner, böylece her yıl bakım ve eğitim amacıyla yurtdışına yapılan milyonlarca dolarlık ödemenin önüne geçileceğine dikkat çekiyor.

İŞTE SORUNLAR

TÖSHİD devletten maliyetlerini düşürmek ve daha etkin operasyon yapabilmek için yeni düzenlemeler istiyor:

11 Eylül olayları sonrasında hızla tırmanan maliyetler havayollarını zorlamaya devam ediyor. Terör sigorta bedeli havayollarına ek yük getirdi.

İç hat uçuşlarında uygulanan KDV oranının yüksekliği bilet fiyatlarını artırıyor.

Havayolları her uçtukları saate karşılık ileride yapılacak motor bakımları için kenara para ayırıyor. 'Motor bakım rezervi' olarak adlandırılan bu para kanunen kabul edilmeyen giderden sayılıyor ve vergilendiriliyor.

Yakıt bedeli üzerinden alınan devlet royalty'leri maliyetleri artırıyor.

Bazı havalimanlarındaki uçuş güvenliğine yönelik altyapı eksikliği sorun yaratıyor. Özellikle yeni başlayan iç hat uçuşları nedeniyle trafiğin artmasıyla kapılarda yeterli personel ve röntgen cihazı bulunmayışı güvenlik kuyruklarını uzatıyor. Uçuşlar gecikiyor.

Özel terminal işletmelerinin imtiyaz hakları korunmuyor.

Charter karakterli terminallerde ölü saatlerin değerlendirilmesine yönelik dinamik tarife eksikliği hissediliyor.

Son iki yılın fiili verilerine göre düzenlenmeyen A grubu ruhsat temdit ücretlerinin yüksekliği ek yük getiriyor.

Devlet Hava Meydanları İşletmesi'nin (DHMİ) ücret tarifelerinin yüksekliği havayollarını zor durumda bırakıyor.

DHMİ ücret tarifelerinde hava meydanları kategorizasyon çalışmalarında kendi hizmetini göre B grubu ruhsat sahiplerinin payı düşülmeden hacim değerlendirmesi yapıldığından bazı meydanlarda A grubu ruhsata sahip şirketlerin maliyetleri yükseliyor.

TÜRKİYE'NİN YOLCU UÇAĞI FİLOSU

HAVAYOLU UÇAK SAYISI KOLTUK SAYISI

THY 65 10598

Onur Air 21 5014

Pegasus 14 2608

Fly 9 1666

SunExpress 8 1504

MNG 6 1159

KTHY 5 1008

Sky 5 863

Free Bird 5 840

AtlasJet 4 798

Inter 2 378

Anatolia 1 314

Toplam 145 26750

Not: MNG'de 6, Orex'te ise 2 kargo uçağı bu listede yer almıyor. Bu yıl haziran ayına kadar havayollarına en az 9 uçağın katılması için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'ne başvuru yapıldı.

THY Vakfı kördüğüm

Türk Hava Yolları çalışanlarının kurduğu vakıf, 29 Ocak'ta 25361 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 5072 sayılı kanunla çalışamaz hale geldi. Personelin görevdeyken maaşlarından yapılan kesintileri değerlendiren vakıf, emekli olanlara toplu para veya yerine her ay belirli bir miktar ödeme yapıyordu. Aslında bir yardım sandığı yapısında olmasına rağmen adı vakıf olarak geçtiği için sorun çıktığını belirten THY emeklileri, bir an önce bir çare bulunmasını, aksi halde çok zor durumda kalacaklarını açıkladılar.

Bu kesinti, personelin maaşından THY tarafından gerçekleştiriyor ve vakıf hesabına aktarılıyordu. Yeni düzenlemeyle kamu kurum ve kuruluşlarının aidat veya vakıflara bağış yapması yasaklandı.

Çalışan personelin vakfa yatıracakları aidatların takibinde zorluk yaşanacağını belirten yetkililer, düzenlemenin çalışanların yanı sıra emekli maaşı alan 1840 personeli de çok zor durumda bıraktığını söylediler. THY yönetimi ile uzlaşmaya çalışan vakıf yetkilileri, sorunun çözülmesi amacıyla ilk toplantısını Türkiye Hava Yolu Pilotları Derneği TALPA'nın merkezinde yaptı.

Yeni uçağa su takı

Kayı Grup portföyünde yer alan Sky Havayolları'nın yeni uçağı 'su takı' ile karşılandı. Havacılıkta bir gelenek olan 'su takı' ile Antalya’ya inen Boeing 737-400'le birlikte Sky Havayolları filosunu 5 uçağa çıkarttı. Antalya merkezli şirket, haziran ayından itibaren iç hat uçuşlarına başlamayı planlıyor.

MNG Çelebi ile çalışacak

MNG Havayolları, İstanbul dışındaki tüm havalimanlarında yer hizmetlerini Çelebi Hava Servisi'nden alacak. Geçen yıl sadece kendi uçaklarına yer hizmeti vermek üzere B grubu ruhsat alan MNG, İstanbul Atatürk Havalimanı'nda bu hizmetini vermeye devam edecek.

World Focus A310'la uçacak

Anı Tur portföyünde kurulan World Focus Havayolları mayıs ayında seferlerine daha önceden Kıbrıs Rum Kesimi Havayolları Cyprus Airways tarafından kullanılan A310-200 tipi uçaklarla başlayacak. Koltuk kapasitesi 241 olan A310'lardan ilki nisan sonu, ikincisi ise haziran ayında teslim edilecek.